Lag Baomer: 23 Mayıs Perşembe
Lag BaOmer, yani Omer sayımının 33. gününde gerçekleşen mutlu olaylar artık Pesah ile Şavuot arasındaki sıkıntılı dönemin sonuna gelindiğini belirtir ve Lag BaOmer neşe, coşku ve ışık içinde kutlanır.
Mısır’dan kurtulduğumuz Pesah ile Tora’yı alacağımız Şavuot arasındaki günlerin, heyecanlı ve mutlu bir bekleyiş dönemi olmasını beklenir. Ancak tarihte bu günlerde gerçekleşen felaketler; Rabi Akiva’nın 12.000 çift öğrencisinin ölümü, Haçlılar dönemindeki Yahudi katliamları, Bar Kohba isyanları sonucunda binlerce Yahudi’nin hayatını kaybetmesi, Holokost’un başlaması, bu günlerin müziksiz, neşesiz, kutlamasız yapısını oluşturur. Bu felaketler, Yahudiliğin ve Tora öğreniminin gelişimini de derinden yaralar. Omer sayımının 33. günü, Lag BaOmer’de gerçekleşen mutlu olaylar ile artık bu sıkıntılı dönem sona erer ve Lag BaOmer neşe, coşku ve ışık içinde kutlanır. Lag BaOmer’de gerçekleşen mutlu olaylar arasında sayabileceklerimiz arasında; Rabi Akiva’nın öğrencilerini öldüren salgın hastalığın yol açtığı ölümlerin durması, Rabi Akiva’nın öğrencilerini kaybetmenin verdiği derin üzüntü ile umutsuzluğa düşmeyerek harekete geçmesi ve Tora öğretilerini aktaracak yeni öğrencileri eğitmeye başlaması, Zohar’ı aktaran R. Şimon bar Yohay’ın ölüm yıldönümü olmasıdır. Bu yıl Lag BaOmer 22 Mayıs Çarşamba akşamı ve 23 Mayıs Perşembe günü kutlanıyor.
*Zohar, R.Şimon Bar Yohay’ın ölümünden bin yüz yıl kadar sonra yazılmış olmasına rağmen, Kabalistler, R.Şimon Bar Yohay’ın öğretilerinin, Zohar’ın temelini oluşturduğunu kabul eder.
R. ŞİMON BAR YOHAY’IN ÖLÜM GÜNÜNDE NEDEN KUTLAMA YAPIYORUZ?
Omer sayımının 33. günü, Lag BaOmer; “Ne iyi, ne güzeldir kardeşlerin birlik içinde yaşamaları.” (Teillim 133:1) pasuğunun hayatımızdaki anlamına dikkati çekerek hayatı boyunca sevgi ve birlik kavramının önemini vurgulamış olan büyük Talmud bilgini R. Şimon Bar Yohay’ın ölüm yıldönümüdür. Ölüm yıldönümü neden mutlulukla kutlanıyor? Ölmeden önce öğrencilerine, Tora’nın yorumlarını içeren Zohar’ı aktaran R. Şimon Bar Yohay, ölüm gününde kendisi için yas tutulmamasını, mutlu olunmasını, bu günün, kendisi için yom hilula (sevinçli kutlama günü) günü olarak kutlanmasını vasiyet eder. Bu yüzden R. Şimon Bar Yohay’ın ölüm günü aynen bu şekilde mutlulukla kutlanır.
LAG BAOMER KUTLAMALARI
Mutluluk- Bu gün gerçekleşen mutlu olaylardan dolayı, Lag BaOmer, mutluluğun arttığı bir gündür. Bu gün, bayram günlerinde olduğu gibi Tahanunim (af için yakarış duaları) yapılmaz.
Omer döneminde yasak olan düğün ve benzeri kutlamalar, bu günden itibaren yapılmaya başlanır.
Işık ve Ateş- Lag BaOmer gecesi, her yerde büyük ateşler yakılır. Sinagoglarda çok sayıda kandil ve ışık yakılır. Dev ateşler, R.Şimon Bar Yohay’ın aktardığı öğretilerinin dünyaya getirdiği dev ışığı ve Gökler ile yeryüzü arasındaki evliliğin getirdiği Işığı temsil eder.
Ok ve yay- Bazı geleneklere göre, Lag BaOmer ’de, çocukları açık havada gezilere götürüp sembolik olarak ok ve yay kullandırma âdeti vardır. Bu da, bir yoruma göre gökkuşağını sembolize eder. Gökkuşağı, tufandan sonra, Tanrı’nın bir daha bütün varlıkları bir tufan tarafından yok etmeyeceğine dair, Nuh ile yapmış olduğu anlaşmayı simgeler. Bu şekilde ne zaman ‘Seçilmiş Halk’ı yoldan çıkacak gibi olsa, o zamanlarda çıkan gökkuşağı, Tanrı’nın bu anlaşmasını hatırlatır. R.Şimon o derece ‘tsadik-dürüst’ bir kişi idi ki, onun liyakatleri yüzünden, o yaşadığı sürece, dünyanın bu işarete ihtiyacı olmamıştı ve onun zamanında hiç gökkuşağı görülmemişti. Bütün dünyayı savunup koruyacak güce sahip olan R.Şimon, yaşamı boyunca hep tüm dünya için dua edip merhamet dilemişti.
Başka bir yoruma göre, R.Akiva, Tora öğrenimini yasaklayan Romalıları atlatarak, öğrencilerini rahatça Tora öğrenebilmeleri için ormanlık alanlara götürür. R.Akiva ve öğrencileri, oraya Romalılar gibi avlanmak için gitmişler gibi yaparak yanlarına ok ve yaylar alırlar. Bu yorumdan yola çıkarak, Yahudiler Lag BaOmer’i ormanda okçuluk yarışmalarıyla kutlarlar.
LAG BAOMER - BİR GÜNÜN İÇİNDEKİLER
LAG BAOMER ve MİNNET
Kabalist bilgeler, ruhu geliştirme yolunda, Pesah’ın ikinci gecesiyle Şavuot arasındaki yedi haftanın her birinde, atalarımız, Yahudi ulusunun ‘Yedi Çoban’ını örnek alarak her hafta o haftanın liderinin özellikleri üzerine çalışmamızı, karakterimizin o yönünü geliştirmemizi tavsiye eder. 1. hafta Avraam ile Hesed; sevecenlik, iyilik, 2. hafta Yitshak ile Gevura; adalet ve disiplin, 3. hafta Yaakov ile Tiferet; ahenk, uyumluluk ve merhamet, 4. hafta Moşe Rabenu ile Netsah; azim ve dayanıklılık, 5.hafta Aaron ile Hod; tevazu, 6. hafta Yosef ile Yesod; bağ kurma, 7. hafta David ile Mahlut; haşmet, egemenlik ve liderlik özellikleri üzerinde çalışırız. Yedi haftanın her birinde ele alınan her bir özellik, ancak diğer altısı ile birlikte olduğunda anlam kazanır. Haftanın her günü, yedi özelliğin o haftanın ana konusu olan özellikle kombinasyonu ile kırk dokuz günün sonunda kırk dokuz kombinasyon ele alınır ve bu şekilde ruhsal gelişim tamamlanmış olunur. Omer sayımının 33. günü olan Lag Baomer’e denk gelen kombinasyon Hod’un İçindeki Hod’dur. Hod, tevazuyu, alçakgönüllülüğü simgeler. Bu da, kendi niteliklerinin ve gücünün bilincinde olurken, aynı zamanda bunlara sahip olmadığını idrak etmek, bunların yüksek bir amaç için Tanrı tarafından ödünç verildiğini kabul edip Tanrı’ya minnettar olmak anlamına gelir.
Hod, aynı zamanda hoda’ah kökünden gelir, hodu, mode teşekkür etmek, minnet duymak, şükretmek anlamına gelir. Bu şekilde Lag Baomer’de Hod’un içindeki Hod, minnetin içindeki minnete, hayatımızın her alanında minnet duyduğumuz noktalara yoğunlaşmaya çalışırız. Hatam Sofer, cennetten gelen mucize yiyecek manna’nın, Lag Baomer’de akmaya başladığını söyler. Manna ilk yağdığı gün, halk şüphesiz bunu büyük coşku, heyecan ve minnetle karşılar. Fakat zaman geçtikçe ve manna her gün yağmaya devam ettikçe, her gün tekrarlanan bu mucizeyi halk yavaş yavaş doğal ve sıradan görmeye başlar ve minnet duymayı unutur. Lag Baomer’de, atalarımızın özellikleriyle bütünleşir, özdeşleşir ve hayatımıza düzenli olarak akan ve sıradan gibi gözüken nimetler için teşekkür etmeye dikkat ederiz. “Çocuklarımızın öğretmenlerine neden teşekkür etmemiz gerekir ki, onlar sadece vazifelerini yapıyor. Apartmanın kapıcısına, lokantadaki garsona, uçaktaki hostese neden teşekkür edelim ki, bu, zaten onların yapması gereken şeyler değil mi?” En son ne zaman bunlardan birine teşekkür ettik? Evin alışverişini yapan, yemek pişiren, evin ihtiyaçları ve huzuru ile ilgilenen veya bütün gün evin eksikleri için gereken bütçeyi getiren eşimize düzenli olarak minnetimizi ifade ediyor muyuz?
Lag Baomer’i kutlarken, sabahları ilk olarak mode ani’ yi sadece sabah uyanır uyanmaz söyleyip, onu orada öylece bırakmamayı hatırlayalım. Hayatımızdaki nimetleri doğal olarak, hakkımızmış gibi görmeyelim. En önce Tanrı’ya bize bağışladığı; fark ettiğimiz veya fark etmediğimiz tüm nimetler için nefes aldığımız her an teşekkür edelim. Bunun yanında hayatımızda olan ve bizim için harikulade şeyler yapan kişilere, bundan daha önemlisi, günlük sıradan şeyleri yaparak hayatımızı güzelleştiren kişilere minnetimizi göstermeyi ihmal etmeyelim. Minnet ve takdiri içimizden hissetmemiz yetmez, bunu kelimelere dökelim, dile getirelim. Güne teşekkür ederek başlayıp bu şekilde devam ettiğimiz zaman, günün ve uzun vadede hayatımızın başarılı ve mutlu geçmesini garantilemiş oluruz.
LAG BAOMER VE TEVAZU
Simon Jacobson, Omer sayımının kırk dokuz gecesi boyunca geliştirmemiz gereken her karakter özelliğine derinlemesine bakıyor ve bu ilerlemeyi pratikte uygulayabilmemiz için bize her gün için bir alıştırma öneriyor. Jacobson, Hod’u tevazu olarak ele alıyor. Omer’in 33. günü olan Lag BaOmer’de, Hod’un içindeki Hod, yani tevazunun içindeki tevazu üzerine düşünmemizi sağlıyor:
“Herkesin kalbinde alçakgönüllülük, tevazu ve kanaat vardır, soru bunun bilinçli olarak hangi ölçüde ve hangi şekilde hissedildiğidir. Fazla mütevazı olmaktan korkuyor muyum? Saldırgan davranışlarla tevazumu maskeleyip koruyor muyum? Alçakgönüllülüğün gerçek olup olmadığı da gözden geçirilmelidir. Tevazum mütevazı mı? Yoksa başka bir kibir ifadesi mi? Tevazumla çok fazla gururlanıyor muyum? Gösteriş mi yapıyorum? Bana hizmet ediyor mu? Tevazum bir mücadelenin bir parçası mı yoksa gerçek mi?” Bu günün egzersizi olarak da, sadece mütevazı olmak adına mütevazı olmamızı öneriyor.
R. Yaacov Haber & R.David Sedley, Sefiros kitabında Pesah ile Şavuot arasındaki her güne ait kişisel gelişim adımlarını, üç farklı noktadan ele alıyor: Tanrı ile, başkaları ile ve kendimiz ile.
Omer saymının 33. günü olan Lag BaOmer’e denk gelen özellik; Hod’un içinde Hod, yani tevazu ve kabulün içindeki tevazu ve kabul. Bu güne ait bize yardımcı olabilecek hareket noktalarını ise şöyle belirtiyor:
“Tanrı ile ilişkimizde, Tora’nın içindeki bir bölüm hakkında bilinenden başka, farklı, gizli bir anlam bulmaya çalışalım. Yaklaşımımızı derinleştirelim ve bunu bir arkadaşımızla paylaşalım.
Sefira Aomer- Bazı cemaatlerde Omer sayımı süresince, Rabi Akiva’nın, bu süre boyunca ölen öğrencilerine olan saygıdan dolayı, yeni bir şey satın alınmaz. Fakat 33. günde, ölümler durduğu için bu gün yeni bir şey satın almak serbesttir.
Bizi mutlu eden yeni bir giysi alındığı zaman söylenen şükür duası : “Baruh Ata. Ad. Elo-enu Meleh Aolam. Şeeheyanu Vekiyemanu Veigianu Lazeman Aze- -Kutsalsın Sen, Tanrı’mız, Evren’in Kralı, çünkü bizi yaşattın, ayakta tuttun ve bu zamana eriştirdin.” Eğer bugün bu berahayı söyleme fırsatımız olursa, kelimelerin anlamı üzerine yoğunlaşalım.
Başkaları ile ilişkimizde, Moşe Rabenu’nun ağabeyi Aaron’un, Hod’u simgelediğini hatırlayalım. Aaron’un öğrencisi olmaya, onun yolunda gitmeye çalışalım. Başkalarına değer verip saygı ile davranalım. Cemaatte bir fark yaratmak, bir şeyi güzelleştirmek için bir adım atalım.
Kendimiz ile ilişkimizde, bugün tevazuya odaklanıp, iddialı ve gösterişli giyinmeyelim. Arkadaşlık ve yaklaşılabilirlilik düşünceleri doğrultusunda giyinelim.”
Lag BaOmer Felsefesi ve Lag BaOmer’i Anlamak: http://www.sevivon.com/index.php?option=com_content&task=view&id=2696&Itemid=209
Önemli Not 1: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek ve konu hakkında bazı yorumları aktarmak amacıyla Lag Baomer-Its observance, laws and significance, Sefiros, GÖZLEM Yayıncılık’tan- El Gid Para El Pratikante, Sidur kol Yaakov, Bereşit, The Book of Our Heritage, Inside Time, Echoes of Eden, Yahudilik Ansiklopedisi kitaplarından ve www.chabad.org, www.jewfaq.org, www.torahtots.com, wwww.meaningfullife.com, www.aish.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.
Önemli Not 2: Tora’da ele alınan olaylar hakkında sınırsız yorumlar bulunur. Yazıda bu yorumlardan sadece bazıları belirtilmiştir.
**Katkıları için Rav İzak Peres’e teşekkür ederiz.
