500. Yıl Musevi Müzesinden Seçkiler: ´Şalom Biraderler´

Silvyo OVADYA Toplum
3 Mayıs 2017 Çarşamba

Ülkemizde gelir seviyesi -kişi başı milli gelir- düşük sayılsa da gerçekleşen sanat, obje, kitap ve efemera müzayedelerine yetişmek gerçekten kolay değil. Her hafta sonu otellerin balo salonlarında yapılan sanat ve antika eser ağırlıklı müzayedelerin yanı sıra çoğu internet üzerinden kıran kırana gerçekleşen kartpostal ve efemera müzayedelerini takip edebilmek için ciddi bir zaman ayırmak gerekiyor. Son dönemlerde kendini geliştiren ve on beş günde bir gerçekleştirdikleri müzayedelerle koleksiyonerleri memnun eden müzayede evleri sundukları binler mertebesi içindeki dokümanın içine mutlaka Yahudileri ilgilendiren birçok evrak da koymaktalar.

Geçtiğimiz ay düzenlenen bir sanat müzayedesinde Lazar Binenbaum adlı bir ressamın sergi afişleri, çoğu mukavva üzerine yapılmış imzalı yağlıboya tablolar, ressamın kullanmış olduğu şövale ve sanatçının birçok desen çalışmalarıyla (kâğıt üzerine kurşun ve boyalı kalemlerle yapılmış eskiz çalışmaları) bazı şirketler için hazırlanmış etiket ve pankart çalışmaları da yer alıyordu.

1876 doğumlu Lazar Binenbaum’un ülkemizde uzun süre yaşadığı tarihi tam bilinmese de muhtemelen ülkemizde öldüğünü düşünüyorum. Bu eserler de bir mahkeme terekesiyle müzayedeye ulaşmıştı. (Sanatçı ölümünden sonra herhangi bir yakını olmadığı için varlığı mahkeme yoluyla devlete kalıyor ve yıllarca bitmeyen duruşmalar…)

Sanatçının ‘Ali Rıza Karaköy Muhallebicisi’ çalışmasını da hoşlandığım için satın almıştım. Arkadaşım Rubi Asa’ya katalogu gösterdiğimde gözümden kaçan bir etiket çalışmasını gösterdi: Bu bir zeytinyağı şişesi için yapılan bir çalışmaydı. 1910 - 1920 yılları arasında yapılan bu çalışma ‘ŞALOM Biraderler’ müessesesi için yapılan bir çalışmaydı ve yan yana iki çalışmanın ilki ‘DELISIA Zeytinyağları’ diğeriyse ‘KOKOSİN halis nebati yağ’ için hazırlanmıştı. Sanayide kullanılıp kullanılmadıklarını bilemiyorum ancak o yıllarda hem zeytinyağı hem de nebati yağ üreten “ŞALOM Biraderler” adlı bir sınai kuruluşun varlığını öğreniyoruz.

Evet, bunları koşarak gidip aldım ve müzemiz kabul ederse açık kaldığı sürece onlara ödünç vermeye hazır olduğumu belirtmek isterim.