Müzik ve şarkılar – 4

Yusuf BESALEL Kavram
3 Haziran 2009 Çarşamba

Hasidizm’in kurucuları R. İsrael Baal ?em Tov ve öğrencileri, müzik ve dansın insanın ruhunu kalkındırdığı ve “kelipot” aleminin olumsuzluğundan sıyırdığı görüşünü savunuyor; en basit bir melodinin ilahi bir kıvılcımı içerdiğine inanıyorlardı. Melodiler ayrı ayrı değerler taşıyordu. Kimisi sevincin basit ifadesi; kimisi de Tsadikim tarafından üretilmiş Nigunim adlı yüksek kutsallık içeren eserlerdi. Bunlar, özellikle kelime ihtiva etmeyen ve “va-ba-bam” ve “doy-doy-doy” gibi hecelerle dile getiriliyordu. Hasidik liderlerin bazıları da kompozitördü. Değişik Hasidik sülalerde çeşitli melodiler ve uygulama yöntemleri gelişti.

Evlenme törenlerinde ve benzeri sosyal kutlamalarda ve Hanuka ve Purim’de enstrümantal müzik uygulaması serbestti. Ortaçağlar’dan beri, birçok ülkede Yahudi müzisyenlerden oluşan orkestralar gelişti. Bunların en ünlüleri, Doğu Avrupa’daki “klezmorim”dir. “Klezmorim”, Yidişçe’deki “klezmer”in çoğulu olup; bu kelime de, ‹branice’deki “kele-zemer” (müzik enstrümanları) sözcüğünden türemiştir. Bu orkestralar, basit dans müziğinden violin veya klarinet eşliğindeki sololara kadar uzanan çeşitli tonlarla renklendirilmiş melodiler yarattılar. Bu müziğin çoğu notalara dökülmediğinden önemli ölçüde kaybolmuştur. Fakat ‹srail ve ABD’de son zamanlarda “klezmer” müziğinde bir canlanma müşahade edilmiştir. Bunun bir kısmı “neo-klezmer” adı altında Hasidik odaklarda, bir kısmı da pop müzisyenlerince geliştirilmiştir.

 

Kaynakça: “Yahudilik  Ansiklopedisi”, Cilt I, II, III Yusuf Besalel