İtalyan Sinagogu – Kal de los Frankos

Naim GÜLERYÜZ Kavram
3 Mayıs 2017 Çarşamba

1862 yılında İtalya Kralı’nın himayesinde kurulan İstanbul İspanyol-Portekiz Ritinde Yabancılar Yahudi Cemaati, o zamanki adıyla Comunita Israelitico-Straniera di Constantinopoli ilk olarak Karaköy Zülfaris Sokak’ta bir yer edinerek sinagog olarak kullanmaya başlar. Bu bina yıkılınca Bitpazarında ve daha sonra Küçük Hendek Sokağında kiralanan yerler tatmin edici bir çözüm olmaktan uzaktı.

Yeni genç üyelerin ısrarı üzerine bir sinagog inşası için bir arsa edinmeyi kararlaştıran dönemin yönetim kurulu, Şahsuvar Sokak’ta (Şair Ziya Paşa Yokuşu) halen sinagogun bulunduğu arsayı satın alır. Arsa bedeli, Zülfaris Sokak’ta yıkılan sinagogun arsasının satışından elde edilen 150 lira ve cemaat kasasındaki hisse senetlerinin paraya çevrilmesinden sağlanan 900 lira ile karşılanır.

Ancak bu kez inşaat için para kalmayınca, o günlerde Galata Cemaati’nden istifa ederek yeni kurulan bu cemaate katılan borsa ajanı Emanuel Salem’in, inşaat için gerekli para kadar her biri birer liralık, her yıl peyderpey itfa (amorti) edilecek tahviller çıkarılması önerisi benimsenir ve gerekli 800 lira böylece toplanır. Bu arada, Abraham Levi Kezzapçioğlu’nun bağışladığı 150 lira ile arsanın yanındaki parsel de satın alınarak alan genişletilir. Bazı idari zorluklara rağmen inşaat tamamlanır ve sinagogun ruhsatı 10 Mart 1885 tarihinde sağlanarak sinagog hizmete açılır.

KAYNAK: Naim A. Güleryüz, İstanbul Sinagogları, 2008