Uz. Dr. Sema Targıt*
Ellerimizin 1-2-3 parmaklarını Median sinir olarak adlandırılan sinir hislendirir ve hareket ettirir.
Çok sık karşılaştığımız el uyuşmaları, gece uyutmayan elin ağrılı uyuşması bu sinirimizin son noktaya gelene kadar kolda geçtiği yerlerden birinde sıkışması ve bu nedenle hasarlanması sonucu oluşur.
Sinirlerin belli bir yerde sıkışarak hasarlanmasına tuzak nöropati denir. Tuzak nöropatilerin gelişmesi için sinirin son noktaya gidene kadar bazı dar veya yüzeysel yerlerden geçmesi gereklidir.
Median sinirin koltuk altı, dirsek, ön kolda kasların arasından geçerken ve bilekte karpal tünelde sıkışmasını görürüz.
En sık karpal tünelden geçerken tuzaklanır.
KARPAL TÜNEL SENDROMUNUN NEDENLERİ:
ν Karpal tünel bölgesinin alanı daraltan sebepler
λ Romatoid artrit,
λ Osteofitler
λ Gut tofüsleri,
λ Anormal kas veya tendon
λ Konjenital tünel darlığı, vb.
ν Sinirin basınca duyarlılığının artması;
λ Diyabetes mellitus (şeker hastalığı)
λ Herediter basınca duyarlık nöropatisi
ν Diğer polinöropatiler
λ Diğer ilişkili durumlar.
λ Gebelik- laktasyon (emzirme)
λ Tiroid hastalıkları
λ Akromegali
λ Ailesel amiloidoz
λ Kronik böbrek yetmezliği ve dializ
λ Mukopolisakkaridozve mukolipidozlar
λ Ailesel karpal tünel sendromu
λ infeksiyonlar
λ İşle ilişkili aşırı el kullanımı KTS’nin en sık nedenlerinden biri el bilek, tendonlar ve ligamentlerin sürekli irritasyonuna bağlı ortaya çıkan ‘Tekrarlayan Stres İnjürileri’ dir. KTS tekrarlanan zorlamalara maruz kaldığı özellikle bilek eğik tutularak kavrama hareketi yapılan belirli mesleklerde yaygındır.
- Demir işçileri (demirci, nalbant),
- Daktilo yazanlar,
- Marangozlar,
- Tezgâhtarlar,
- Fabrika işçileri,
- Et kesme işleri yapanlar ( kasaplar)
- Viyolonistlerde sık görülmektedir.
Tanı ve tedavisi:
Şikâyetlerle başvuran hastaların yapılan muayenesi ile mutlak surette Median sinirin hangi seviyeden hasarlandığının bulunmasına geçilir. Nörolojik muayene ile ön tanı sonrası EMG (elektromyografi) yapılarak hasarın nerde olduğu bulunur. EMG tetkiki ile sinirin ne kadar hasarlandığı tespit edilir.
Hafif hasarlarda sadece sinir kılıfı etkilenir ve ileti bozulur. Giderek iletinin bozulması sonucu kaslarda uyarılamama sonucu kasılma azalır, kuvvetsizlik başlar ve atrofi dediğimiz kas erimesi olur.
Bütün bu sinirdeki hasarın yer ve derecesi tespit edildikten sonra yukarda bahsedilen sebeplerin araştırılması şarttır. Başka sebebe bağlı olanlarda eğer etken bulunmaz ise tedavi olma olasılığını kaybederler.
Sebebe bağlı olanlarda esas hastalık tedavisi başlanmalıdır. Median sinirin istirahate alınması yani uygun pozisyonda bilek istirahat ettirilir bu durum atel ile sağlanır.
İleri vakalarda mekanik ve medikal (ilaç) tedavi yeterli olamayacak hasar varsa sinir cerrahisi ile sinir rahatlatılır.
KTS’den nasıl korunuruz?
λ KTS’den korunmak veya KTS’e ait bulguların azaltılması amacıyla aşağıdaki uyarılara dikkat edilmesi gerekir.
λ Uzun süre bilgisayar çalışmalarında saat başlarında kısa aralar verilmesi,
λ El bileğinin üzerine direkt baskı oluşturacak hareketleri yapılmaması (masa, sandalye gibi sert nesneleri taşırken bileğe yaslanması gibi)
λ El bileğinin aşağı yukarı ve sağa sola doğru aşırı hareketlerinden kaçınılması,
λ El bileğini sıkacak kıyafet, saat, bilezik ve bileklikleri kullanılmaması,
λ Bahçe makası gibi güçlü tekrarlayıcı tarzda yumruk sıkmayı gerektiren aktivitelerden kaçınılması. Eğer mümkün değil ise kullanılan eldivenlerin veya cihazın sapının pamuk vb. maddeler ile desteklenmiş olmasına dikkat edilmesi,
λ Eller şiştiği zaman, avuç içinde bileğe doğru masaj yaparak şişliği azaltılması,
λ Tüm yumruk sıkma aktiviteleri esnasında kas gerginliğinin şiddetini azaltılması, (Örneğin bazı kişiler yazarken gereğinden fazla kalemi sıkarlar)
λ Belirgin vibrasyona neden olan aletleri kullanılmaması,
λ Rahatlamak ve gerilimi azaltmak için el ve el bileklerinizi hızlıca sallanması…
*Or-Ahayim Hastanesi Nöroloji Uzmanı
