Vayhi - Zorlukları aşmak

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
23 Aralık 2015 Çarşamba

 

Vayhi peraşası bizlere Yaakov’un yaşamının istatistiğini vererek başlamaktadır. Yaakov Mısır’da on yedi yıl olmak üzere toplamda yüz kırk yedi yıl yaşadı.

Tora neden Yaakov’un Mısır’da geçirdiği on yedi yıla ehemmiyet vermiştir? Yaakov, Mısır’a geldiğinde yüz otuz yaşındadır ve öldüğünde de yüz kırk yedi yaşında olduğuna göre neden Mısır’da geçirilen on yedi sene öne çıkmaktadır? Tora’nın bunu fazladan bize iletmesinde bir fayda yoktur. Kaldı ki Mısır’da geçirilen bu on yedi yıl neyi simgelemektedir? 

Bunun yanıtı yaşamımızın temel kavramında ve bu dünyaya geliş sebebimizde yatmaktadır.

İnsan ruhunun kaynağı Tanrı’ya en yakın olan ve bu durumdan en fazla istifade olabileceği bir yerde Tanrı’nın onursal tahtındadır. Tanrı onu zor, karmaşık, kusurlu, sürekli mücadele içinde olacağı bazen başarılı bazen de başarısız hissedeceği dünyaya gönderene kadar bu muhteşem yerdeki onur ve ihtişamdan faydalanır.  Bir anlamda ruh bir prenses gibi olağanüstü bir yaşam sürdüğü babasının sarayından derme çatma bir barakaya gönderilmektedir. O ruh için bu dünyadaki ruhani koşullar bir prenses için barakadaki koşullar ile aynıdır. Ruh memnuniyet ve lüksü yaşadığı yerden sıkıntılı bir yerde yaşamaya mecbur edilmektedir. Zira dünyadaki koşullar ruhani olarak hiç de elverişli değildir.

Zohar, Tanrı tarafından ruhun bu dünyaya gökyüzündeki konumunu hak etmesi için gönderildiğini yazar. Rabilerin öğretilerinde olduğu gibi kişi kendi çabasıyla kazandığı bir ödülü başkalarının çabasıyla kazandığı dokuz ödüle tercih etmelidir. Sadece başkalarının cömertliği ile yaşamı sürdürmek bir insan için onur kırıcıdır. İnsan kendi emeği ile çaba göstermeyi seçmeli ve bunun karşılığında kazandığı getiriyi memnuniyetle karşılamalıdır.  İşte Tanrı ruhu bu dünyaya savaşması ve asıl yerine saflıkla dönmesi için göndermekte ve bunun yolunun Tora ve mitsvaları uygulamaktan geçtiğine işaret etmektedir.

Tora’nın rehberliğinde saf bir yaşam sürmek hiç kimse için kolay değildir. Doğal yapımız sabah kalkıp dua etmeye gitmektense yatakça birkaç saat daha geçirmeyi tercih eder.  İnsan yapısı kesin disipline edilmiş etik kurallara sıkı sıkıya bağlı bir yaşam sürdürmeye elverişli değildir. Ancak bizler bu dünyaya tam anlamıyla mücadele için gelmiş bulunmaktayız. Bu dünyadaki yaşamımızı tamamlayıp yeniden asıl kaynağımıza döndüğümüzde Tanrı bizlere hak ettiğimiz ödülü verecektir. Bu ödül başkalarının çabalarıyla kazanılmış bedava bir ödül değil gerçek bir çabanın sonucudur. 

Doğrudur. Tora yolunda yaşam zor ve inişli çıkışlıdır. Bunu bir jimnastik salonunda ağırlık çalışması yapmak isteyen birinin adımlarına benzetmek istersek daha büyük ağırlıkları   kaldırabilmek için önce hafif ağırlıklarla çalışmaya başlamalı ve bu yükü yavaş yavaş arttırma yoluna gidilmelidir. Yahudilik ve Tora yolunda da öncelikle belli adımlarla ilerlemeye başlamalı, zorluklar zamanla aşılmalı ve nihayet de hedefimiz olan ruhani ödüle giden yol izlenmelidir.

Bu kavram daha Tora’nın birinci cümlesinde karşımıza çıkmaktadır. Tanrı önce ruhlar için gökleri daha sonra onların olgunlaşması için yeryüzünü yaratmıştır. Yeryüzündeki çabadan sonra ruhlar göklerdeki ebedi yerine kavuşacaktır.

Yaakov hayatı boyunca birçok büyük güçlükle savaşmıştır. Esav’dan kaçmak zorunda kalmış, Lavan ile uğraşmış, çok sevdiği oğlundan yirmi iki sene uzakta kalmıştır. Yaakov bütün bu sınavları Tanrı’nın isteği doğrultusunda başarılı bir şekilde geçmiştir. 

Ancak Mısır’da geçireceği son on yedi yıl hayatının belki de en zor sınavıdır. Mısır putperestlik ve zinanın en yukarıya tırmandığı bir yerdir. Burada saf ve Tanrı yolunda yürüyen biri olarak kalmak son derece zordur. Yaakov hayatının bu son dönemini emekliliğin keyfini sürerek geçirmemektedir. Tam tersine işi çok daha zordur. Bu son dönemde dahi Yaakov hayatının sonuna kadar mücadele etmeye ve içindeki temiz ruhaniliği korumak için çabalamaya devam etmiştir. Mısır’da geçirilen on yedi yılın burada zikredilmesinin nedeni burada yatmaktadır. 

Yukarıda açıkladığımız “et aşamayim veet aarets” sözcüklerinin ilk harflerinin toplam sayısal değeri 17 sayısına tekabül eder. Bu da aynı zamanda Yaakov’un son on yedi yılda geçirdiği birçok teste gönderme yapar ki Yaakov yeryüzünde göklerdeki hakkını kazanabilmek için mücadeleye devam etmiştir.

Büyük tsadikler yaşamlarının sonuna kadar mücadeleye devam ederler. Rabi Hayim Palaçi hasta olmasına rağmen son güne kadar evinde gece öğrenimlerine katılmış ve minyanla Tefila söylemeye devam etmiştir. Rabi Baruh ben Hayim nefes almakta güçlük çekmesine ve solunum cihazı ile nefes alabilmesine rağmen son ana kadar Tora öğrenmiştir. Bu örnekleri çoğaltabilmek mümkündür. 

Hayatımızdaki sınavlar, zorluklar gittiğimiz yolda bizleri asla yıldırmamalıdır. Aksine daha fazla çaba göstermemiz için bize itici güç olmalıdırlar. Tanrı bizlere bir sınav veriyorsa bu sınavı geçebileceğimizden emin olduğu için bunu göndermektedir. Bizlere düşen sınavlara iyi çalışmak, dikkatli olmak ve onları geçebilmek için azami çaba harcamaktır. Ödül gerçekten çok büyüktür. Bunun karşılığındaki çaba da büyük olmalıdır.