LEH LEHA: Git! Kendin için git!

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
30 Ekim 2014 Perşembe

Haftanın peraşası olan Leh Leha, ismi ile de özel bir konuma sahiptir. Avraam’a bulunduğu yerden gitmesini emreden Tanrı bunu sadece ‘leh’ git sözcüğü ile de yapabilirdi. Ancak burada sen, sana olarak çevirebileceğimiz ‘leha’ sözcüğünü de kullanmıştır. Bilginlerimiz ‘leha’ sözcüğünün kullanımını ‘senin iyiliğin için’ gibi bizlere öğretmektedir. Rabi Yaakov Hillel’in görüşüne göre Leh Leha tamlaması aslında kusursuzluğun sağlanması için hepimize gönderilmiş bir emir gibidir. Bu tamlamanın sayı değeri 100 sayısına eşittir. 100 sayısı da Yahudilikte kusursuzluğu simgelemektedir. Rav Hillel bu tezini kanıtlamak için Pirke Avot 5/21’de yer alan ve insanın hayatının evrelerinde neler yapmasını öğreten Mişna’yı öne sürmektedir. Beş yaşında TaNaH okumaya başlayan çocuk artık 100 yaşına geldiğinde sanki ölmüş ve bu dünyadan gitmiştir ifadesi ile betimlenmektedir. 100 yaşından daha fazla yaşamak mümkün olduğu halde Mişna burada ‘bu dünyadan gitmiş’ ifadesini maneviyatta çok yükseklere başka dünyalara kadar erişmiştir anlatımını vermek amacıyla kullanmaktadır.

Kabala ile ilgilenenler 100 sayısını daha iyi anlatmak için on tane 10 sayısından oluştuğunu ifade ederler. Tanrı’nın kâinatı yaratırken kullandığı ve Pirke Avot 5/1’de ifade edilen ‘asara maamarot – on söz’ Tanrı’nın kusursuzluğunun açığa çıkmış olduğu on tane manevi oluşum olan Sefirot ile tasvir edilmektedir. Yine Kabala’nın öğretisine göre bu on Sefirot kendi içinde de on alt guruba bölünmektedir ki bu da bizlere kusursuzluğun sembolü olan 100 sayısını göstermektedir. İşte kişi 100 yaşına geldiğinde manevi arınmasını o kadar iyi bir şekilde gerçekleştirmiştir ki artık kusursuzluğa doğru önemli bir adım atmıştır. Yalnız burada yüz yaşına kadar yaşamanın da tek başına yeterli olmadığını asıl olanın yüz yaşına kadar Tora eğitimi, öğrenimi ve mitsvalarla birlikte bir yaşam sürmenin gerekliliğini vurgulamaktadır.

Tanrı Kenaan topraklarına erişen Avraam’a “önümde yürü ve kusursuz ol” emrini de vermiştir. Avraam kusursuzluğa erişmek için brit mila dâhil on tane çok zor sınavdan geçmiş, bunları başarmış ve bu yolda ilerleyebileceğini göstermiştir.

Leh Leha. Aslında bu emir hepimize gidilmesi gereken yolu bütün açıklığı ile göstermektedir. Meartseha – ülkenden derken kişinin yaşamını manevi düzeyi daha yüksek bir ortamda sürdürmesi gerekliliğinden söz etmektedir. Doğduğun yer olarak ifade edilen ‘moladteha’ sadece doğum yerini değil oradaki gelenekleri ve cemaat yaşamını da simgelemektedir. Babamızın evi olan ‘bet aviha’ ise aileden gelen öğreti ve değerleri kapsamaktadır. Kişi bunlarla geleceğini ve yaşamını oluşturmaya çalışırken mükemmellikten uzaklaşması halinde bu değerlerden daha iyiye doğru bir göç gerçekleştirebilir. Leh Leha işte buna işaret etmektedir.