BALAK Lanetlerin karakteri

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
23 Haziran 2010 Çarşamba

“Çadırların ne kadar iyi ey Yaakov – ve konutların – ey İsrael! Dereler gibi kıvrılırlar; nehir kıyısındaki bahçeler gibi, Tanrı’nın diktiği sarısabır [bitkisi] gibi, su kenarındaki sedirler gibi. Kovalarından su akıtacak ve soyu bol su içinde; kralı, Agag’dan daha üstün olacak ve hükümdarlığı yücelecek” (Bamidbar 24:5).

Yeşivada bu peraşayı öğrenirken Rabi Reuven Lev Tov Bilam’ın ağzından çıkan berahaların hepsinin aslında bir lanet havası taşıdığını öğretmişti. Rabi Yohanan şöyle demiştir: Bu kötü adamın bereket dualarından, niyetini öğrenebilirsiniz. Halkın hiçbir dua ya da öğrenim merkezine sahip olmaması için lanet okumak istemiş; ancak bunun yerine, “Çadırların ne kadar iyi ey Yaakov” diyerek bir beraha vermiştir. Tanrı’nın Kutsal Varlığı’nın (Şehina) halkın arasında barınmaması için lanet okumak istemiş, ama bunun yerine “Konutların (ne kadar iyi) ey Yisrael” diyerek bir beraha vermiştir Zira “Mişkenoteha – Konutların” sözcüğü Şehina sözcüğü ile aynı köke sahiptir ve bu nedenle Şehina’nın barınak yeri olan Bet-Amikdaş’ı da ifade etmektedir.

 Krallıklarının uzun süreli olmaması için lanetlemek isterken, “Dereler gibi kıvrılırlar”, zeytin ağaçları ve üzüm bağlarının olmamasını isterken “nehir kıyısındaki bahçeler gibi”; kokularının güzel olmamasını isterken “Tanrı’nın diktiği sarısabır [bitkisi] gibi”; krallarının uzun ömürlü olmamasını isterken “, su kenarındaki sedirler gibi” ; krallığın babadan oğla bir hanedan şeklinde geçmemesini isterken, “Kovalarından su akıtacak”; krallıklarının diğer uluslar üstüne hakim olmamasını isterken “ve soyu bol su içinde”; krallıklarının güçlü olmamasını isterken “kralı, Agag’dan daha üstün olacak”; krallıklarının heybetli olmamasını isterken “hükümdarlığı yücelecek” diyerek onlara hep ters yönde berahalar vermiştir.

Bilam’ın niyeti açıkça belli olmaktadır. Çünkü uzun zamandan beri Bene Yisrael’den kurtulmak için yollar arayışındadır. Mısır’da Paro’ya su fikrini veren yine Bilam’dır. Bilam burada ateşin hiçbir işe yaramayacağını çünkü ilk atamız olan Avraam’ın ateşten kurtulduğuna dikkat çeker. Kılıç ona göre faydasızdır çünkü Yitshak babasının bıçağından kurtulmuştur. Ağır işlerde çalışmak Bene Yisrael’e fazla tesir etmez çünkü Yaakov ağır işlerin altından başarıyla kalkmıştır. Geriye kalan sadece sudur. Bu nktada Tanrı devreye girer ve “Raşa! Sular da benim hakimiyetimde değil midir?” ifadesini kullanır. 

Rabi Aba bar Kahana şöyle demiştir: Sonunda, bunların – dua ve öğrenim merkezleri dışındaki – hepsi, David hanedanının düşmesi, Bet-Amikdaş’ın yıkılması ve sürgün ile bir lanete dönüşmüştür. Bu nedenle, Tora’nın başka bir yerinde (Devarim 23:6), “Ama Tanrınız, sizin için laneti berahaya çevirdi, çünkü Tanrı’nız sizi sevdi” derken, Bilam çok lanete niyetlenmiş olmasına karşın“lanetler” şeklinde çoğul değil, “lanet” şeklinde tekil bir ifade kullanılmıştır (Talmud – Sanedrin 105b).