VAERA: GERÇEK LİDERLİK

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
13 Ocak 2010 Çarşamba

“U Aaron UMoşe...............U Moşe VeAaron”

Raşi Moşe’nin bazen Aaron’dan önce bazen de sonra yazılmasının nedeninin ikisinin de bir bütünün iki yarısı gibi eşit olduğunu  vurgulamak olduğunu yazar. Daha geç yapılan bir açıklamaya göre bu farklılığın onların ruhani düzeyini ortaya koyduğunu ifade eder. Rabbi Yaakov Yitshak Horowitz  iki insanın nasıl birbirlerine bu kadar benzer olduklarını sorar. Midraş Tanhuma Pinhas peraşasında iki insanın hatta tek yumurta ikizlerinin bile birbirlerinin aynısı olmadıklarını aralarında ufak tefek ayrılıklar bulunabileceğini ifade eder. İki insanın düşünce olarak aynı olmasının ise imkansıza yakın olduğunu bildirir.

Rabbi Horowitz burada Talmud’tan bir pasaj getirerek Avraam’ın Tanrı’ya söyledikleri ile Moşe’nin söylediklerini kıyaslar. Talmud Masehet Hulin 89/A’ya göre Moşe’nin “ben kimim ki” söylemi Avraam’ın “ben toz ve kül gibiyim” söyleminden daha önemli olduğunu vurgular. Avraam’ın söylemi gerçek anlamda derin bir alçakgönüllülüğü simgelediği halde toz ve kül elle tutulur şeyleri ifade eder. Moşe’nin söylediği ise kendisinin gerçekten hiçbir şey olmadığını ifade eder.

Rabbi Horowitz buradan hareketle şu sonuca ulaşır. İki obje birbiriyle tam olarak benzer değildir. Ancak iki “hiç bir şey” tam olarak birbirinin aynıdır. Moşe ve Aaron’un kendini geri planda tutma ve kendini göstermeme çabası Tora tarafından eşit olarak kabul edilir. Moşe bunu söz ile ifade ederken Aaron’un isminden çok fazla söz edilmemesi de bunu göstermeye yardımcı olur.

Eşitliğin birçok göstergesi vardır. Ancak bazı eşitlikler diğer eşit olanlardan daha fazla eşitliği ifade eder. Eşitliğin afişi ise gerçek anlamda alçakgönüllü olabilmektir. Eşitliğin kabulu gerçek anlamda kendini fazla göstermemek ve ön planda olmamakla ortaya konur. Moşe ve Aaron gerek alçakgönüllü davranışlarında gerekse fazla göz önünde bulunmaktan kaçınmalarıyla bu eşitliğin boyutunu gösterebilmişlerdir. Elbette ki bir lider olarak Moşe daha sonraları daha fazla ön planda görünmüş gibi bir durum ortaya çıksa da Aaron perde arkasındaki yönetmen gibi her adımı izleyen ve Moşe’ye yardımcı olan kişi olmuştur.

Rabbi Horowitz son olarak da şunu ekler. Gerçek anlamda eşit olmak ancak şahsi egolardan arınmak ve gerçek birlikteliği kabullunmek ile olur.  Moşe ve Aaron bunu göstermede son derece başarılı olmuşlardır. Moşe halkın lideri olarak gerekeni yapmış, Aaron bu konuda geri planda kalabilmiştir. Mişkan’daki kutsal görevlerin işleyişinde de roller değişmiştir. Görünen her iki liderin de egolarından arınmış gerçek bir birlikteliği ve eşitliği sergiledikleridir.