´Yahudi Nobel´i´ olarak bilinen Genesis Ödülü bu yıl grup ödülü olarak Ukrayna´daki Yahudi aktivistlere veriliyor.
Hayatı boyunca başarılarıyla ilham veren bir Yahudi'yi ödüllendirmek amacıyla verilen bir milyon dolarlık Genesis Ödülü, bu yıl çalışmaları halen devam eden isimsiz bir grubu onurlandırıyor: Savaşın harap ettiği Ukrayna'daki Yahudi aktivistler.
Genesis Ödülü Vakfı, Yahudi Nobel'i olarak da bilinen ödülün yaratıldığı günden beri sahip olduğu yaklaşımın Ukrayna'daki savaş sebebiyle değiştirilmesi gerektiğini belirtti.
Grup tarafından yapılan açıklamada, "Geçtiğimiz 11 aya hâkim olan olayların olağanüstü durumunu takdir eden Genesis Seçim Komitesi, ödülü tek bir Yahudi bireye verme şeklindeki geleneğinden vazgeçmeye karar verdi. Bunun yerine Komite Ukrayna'nın kahraman vatandaşları ve onların cesur başkanı Vladimir Zelensky'den ilham alarak Yahudi değerlerine göre hareket etmeyi seçen ve özgürlük, insan onuru ve adalet için mücadele eden Yahudi aktivistleri ve sivil toplum kuruluşlarını toplu bir ödülle onurlandırmaya karar verdi" ifadeleri yer aldı.
Aynı zamanda grup hak sahiplerinin hayır kurumlarına bağışladıkları geleneksel 1 milyon dolarlık ödülü vermeyip bunun yerine "Ukrayna'daki acıları hafifletmek için savaşın başından beri yaptığımız gibi STK'lara bağış yapmaya devam etmeyi" planladıklarını belirtiyor. Bağış yapılması planlanan gruplar arasında ülke çapında acil yardım dağıtan JDC, Ukraynalıları acil yardım konusunda eğiten United Hatzalah of Israel ve İsrailli travma müdahale grubu Natal bulunmakta.
Grubun kurucu ortağı ve yönetim kurulu başkanı Stan Polovets JTA haber ajansına yaptığı açıklamada ödülün amacının belirli ihtiyaçlar doğrultusunda farkındalığı arttırarak Yahudiliğin vericiliğini teşvik etmek olduğunu ifade etti.
Polovets Ukrayna hakkında, "Özgürlük Yahudi halkının en önemli değerlerinden biridir. Ve bu özgürlüğü için savaşan bir ülke. Dayanıklılığı ve cesaretiyle herkesi çok şaşırtmış bir başkanı var. Dünya çapında Yahudi toplumlarının mümkün olduğu kadar destekleyici olmaları gerektiğini düşünüyoruz" dedi.
Genesis, grup ödülünü kullanarak Zelensky'yi kişisel olarak onurlandırmanın potansiyel tehlikelerini önlemiş oldu. Geçen ekim ayında, eski Sovyet muhalifi ve 2020 ödül sahibi olan, kurucu ortağı ve yönetim kurulu üyesi Natan Sharansky, Zelensky'yi Kyiv'de ziyaret ettiğinde Vakıf onu bir Yahudi kahraman olarak göstermişti. İsrail'de yaşayan Sharansky İsrail'in Ukrayna'ya daha fazla kaynak ayırması gerektiğinin en büyük savunucusu olmuştu.
Fakat Ukrayna'nın en önemli Yahudi’si olan Zelensky'yi onurlandırmak, Genesis Ödülü'nün gösterişli ödül töreninde rahatsız edici bir duruma sebep olabilirdi. Zira Zelensky, Ukrayna ordusu için daha fazla kaynak sağlama çabalarıyla, İsrail'i istediği kadar dostane davranmadığı için açıkça eleştirmişti. (İsrail'in özel jeopolitik çıkarları savaşın başladığı 24 Şubat 2022 tarihinden beri bu savaşa tepkisini karışık bir hale getirmişti.)
Bazıları Zelensky'yi 'modern bir Makkabi' olarak adlandırırken, kendisi ödül sahiplerinin göstermesi beklenen bir özellik olan Yahudiliğiyle gurur duyduğunu pek de göstermedi. Zelensky 2019’da bir ifadesinde "Yahudi olduğum gerçeği uzun hatalar listemde ancak yirminciyi oluşturur" demişti.
Polovets seçim süreci hakkında yorum yapmayı reddetti. Genesis Ödülü şimdiye kadar aktif olarak politik görevde bulunan birine verilmemişti. Örneğin politikacı ve iş insanı Mike Bloomberg New York Belediye Başkanlığından ayrıldığında bu ödülle onurlandırılmıştı.
Genesis Ödülü Vakfı'nın genel yaklaşımında yaptığı geçici değişiklik, sadece ödül hak sahibi konusuyla sınırlı kalmadı. Grup adaylıkları halka açtı, fakat sonrasında geçmiş yıllarda yaptığı gibi kamuya danışma oylaması için kısa liste yayınlamadı. Aynı zamanda geçmişte Diaspora Yahudi liderleri, İsrailli devlet yetkilileri ve ünlülerin katılımıyla geleneksel olarak Kudüs'te düzenlenen ödül törenini bu yıl orada düzenlememe kararı aldı.
Olağandışı zaman için yapılan değişiklikler mantıklı görünse de Polovets, Genesis Ödülü markasıyla ilgili oluşan kafa karışıklığı ve bu yıl tanıtım için bir ünlünün bulunmayışı gibi potansiyel olumsuzlukların da farkında olduğunu belirtiyor. Polovets ayrıca bağışları yönlendirecek ödül alan tek bir kişinin olmamasından dolayı, kuruluşunun alışık olunmadığı kadar yardım başvurusuna maruz kalabileceğini de ifade etti.
Vakıf yetkililerinin belirttiğine göre, grup bir ay içerisinde bağışların nereye yönlendirileceği konusunda tartışmalara başlayacak. Bu tarih aynı zamanda Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin birinci yıldönümü olacak.
