Evlendikten kısa süre sonra Auschwitz’de öldürülen Flora Snatager ile Louis Barzelay’ın geçtiğimiz günlerde ikinci el dükkanında ortaya çıkan düğün davetiyesi, dükkan sahibinin çabası sayesinde 74 yıl sonra Barzelay ailesinin varislerine ulaştı.
H ollanda’dan Auschwitz’e sevk edilmelerinden iki ay kadar önce Louis Barzelay ile Flora Snatager Amsterdam’da gerçekleşen düğünlerine az sayıda konuk davet etmişlerdi.
Flora ile çektirdiği düğün fotoğrafında Louis takılması yasal olarak zorunlu olan sarı yıldız yerine beyaz bir çiçek iliştirmişti yakasına. Flora gülümseyerek hafif yana bakarken Louis bakışlarını doğrudan kameraya dikmişti. Tarih 31 Mayıs 1942’ydi.
70 yıldan daha uzun bir süre boyunca genç çiftten tek kalan bu fotoğraf oldu. Fotoğraf çekiminden dört ay sonra genç evliler diğer bazı akrabalarıyla birlikte Naziler tarafından öldürüldüler. Geçtiğimiz ay Amsterdam yakınındaki ikinci el eşya satan bir dükkanda ortaya çıkan bu çiftin düğün davetiyesi, sosyal medyada yapılan duyurular sayesinde halen hayatta olan aile bireylerine iade edildi.
Hollanda başkentine 15 kilometre mesafede yer alan Kringloper Almere adlı dükkanın yöneticisi Bob Baars, “Ailenin tespit edilmesi için yardım istediğim Facebook mesajımın ardından meydana gelen gelişmelere tamamen hazırlıksızdım” demekte.
25 Ocak günü Facebook mesajını atmasından henüz birkaç saat geçmesine rağmen Bob Baars ve ekibine Hollanda’dan ve dışından e-postalar, mesajlar ve telefonlar yağmaya başladı. Birinci sayfasında elle çizilmiş mavi renkte bir Magen David simgesi içinde çiftin isimleri ve etrafında İbrani tarihi ile Miladi tarihin yazılı olduğu cebe girecek boyuttaki davetiye hakkında bilgi vermeye çalışan kişilerdi.
Hollanda yerel medyadası Kringloper Almere adlı dükkanın bu mesajının 300 bin gibi rekor seviyede paylaşıldığı bilgisini verdi. Bu sayede Baars mesajı atmasından sadece birkaç saat sonra Louis ve Flora’nın akrabaları ile konuşma ve davetiyeyi kendilerine teslim etme olanağını buldu.
“İkinci Dünya Savaşı, özellikle de Holokost, antisemitizmin yeniden yükselmeye başlaması nedeniyle her zaman gündemde kalacak bir konudur” diyen Baars Louis ile Flora’nın yakınlarının bulunması için verdiği çabanın nefrete karşı bir mesaj niteliğini taşımasını umut ediyor.
Bu davetiyenin ortaya çıkması, Nazi işgali altında 140 bin Yahudisinin yüzde 75’ini yitirmiş Hollanda’da Holokost ile ilgili gerçekleşmekte olan bir takım gelişmelerle aynı zamana denk geldi.
Amsterdam 2018’de ülkenin ilk Holokost müzesinin, aynı zamanda kentin en büyük soykırım anıtının açılışını gerçekleştirecek.
Bu ayın başlarında kent belediyesi çok ilginç bir kampanya başlattı: Savaş sonrasında temerküz kamplarında bulundukları veya gizlendikleri için ödeyemedikleri vergi borçlarını ödemek için müracaat etme inceliğini göstermiş Yahudi ailelerini tespit etme çalışması.
2013 yılında yapılan bir açıklama, bir gerçeği şimdilerde ortaya çıkardı; kentte gettolara girmeye zorlanan Yahudilerin kiraları da arttırılmaktaydı. Savaş döneminde işbirlikçilerin ve binlerce emniyet görevlisinin Yahudilerin ölüme yollanmalarında yardım etmiş olmaları nedeniyle, özür dilemesi için Hollanda başbakanına yoğun baskılar uygulandı.
Geçtiğimiz günlerde Baars’tan amcasının düğün davetiyesini teslim alan Louis Barzelay’ın yeğeni Stans Barzelay, “Uzun bir suskunluk döneminin ardından artık testi kırıldı” demekte.
Stans Barzelay, Baars’ın çağrısını arkadaşlarından duydu. “O gün birkaç saatliğine telefonumu kapatmıştım. Açtığımda yanıtlanmamış çağrılar, mesajlar ve tweetler gördüm” demekte.
Stans Barzelay, Baars ve ekibine teşekkür etmek amacıyla Kudüs’te Barış Ormanı’nda adlarına ağaç diktirip sertifikasını onlara yolladı. Şimdi bu sertifika Baars’ın çalışma masasının üstünde yer alıyor.
Barzelay kendisine verilen davetiyeyi heyecanla açtığında Louis’in kardeşi olan Hollanda’nın doğusundaki temerküz kampı Westerbork’tan kaçan Holokost kurtulanı babası Sally’yi anımsayıp duygulandı.
Stans Barzelay, “Yıllarca babam Louis’nin döneceğini ummuş. Çok güçlü bir genç olduğu için hayatta kalmayı başaracağına inanmış” demekte. Louis’nin öldüğüne dair kesin haber savaştan ancak altı yıl sonra gelmişti.
Barzelay artık hayatta olmayan babasının aileye geri dönen bu davetiyeyi görme şansını bulamamasına üzülmüyor ve “Böylesi belki de daha iyi” diyor. “Hollandalı birçok Holokost kurtulanı gibi babam da o dönemden bahsetmeyi tercih etmezdi. Böyle bir hatırayı elinde tutmak onu çok sarsabilirdi.”
Kaynakça: JTA Cnaan Liphshiz
