İran ile dünya güçleri arasında varılan nükleer anlaşmanın ardından araları iyice gerginleşen İsrail Başbakanı Netanyahu ve ABD Başkanı Obama, Netanyahu’nun ABD gezisindeki buluşmalarında yumuşama sinyalleri verdi. Geçen yıldan beri ilk kez buluşan liderler iki devletli çözümden yana olan söylemlerini sürdürdüler.
Pazartesi günü Oval Ofis’te kapalı kapılar ardındaki görüşmelerinden önce basına açıklamalarda bulunan ABD Başkanı Barack Obama ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu iki devletli çözümden yana olan söylemlerini sürdürdüler. İkili, geçen yıldan beri ilk kez buluşuyor. ÖXzellikle temmuz ayında imzalanan İran nükleer anlaşmasından ve Netanyahu’nun Kongre’deki anlaşmayı iptal ettirme yönündeki etkisiz çabalarından beri, ayrıca Netanyahu’nun seçimler öncesi Filistin Devleti kurdurmayacağına dair sözlerinin Obama tarafından öfkeyle karşılanmasından bu yana ilişkilerinde dip noktayı gören liderler bu görüşmelerinde ortak zeminde mesajlar verdiler.
Liderler, özel toplantılarında tartışılacak konuları ABD’nin İsrail’e askeri yardımı, Hizbullah, IŞİD ve İran’ın rolleri başta olmak üzere Suriye iç savaşı, Filistinliler ile son günlerde tırmanan şiddet olayları ve barış görüşmelerini yeniden raya oturtma çabaları şeklinde sıraladılar.
Netanyahu, iki devletli çözüm ile silahsızlandırılmış ve Yahudi Devleti’ni tanıyan bir Filistin Devleti fikrine olan bağlılığını yineledi. Netanyahu, hakiki barışı isteyen her komşusuyla barış masasına oturacağını belirtti.
Obama, masum İsrailli sivillere karşı Filistinlilerin yürüttükleri şiddet olaylarını en ağır şekilde kınarken, Netanyahu’nun tansiyonu düşürmek için ve rotayı yeniden barış yoluna çevirmesi için neler yapılabileceğini tartışacaklarını belirtti. ABD yönetiminden üst düzey ağızlar İsrailliler ile Filistinlilerin, Obama’nın başkanlık döneminin sonu olan Ocak 2017’ye kadar bir barış anlaşmasına varmalarının beklenmediğini söylüyor.
Özel toplantının ardından liderlere yakın isimler, Netanyahu’nun önümüzdeki on yıl için önemli derecede arttırılmış askeri yardım talebinin Obama tarafından kabul edildiğini söylediler. Bu gelişme, İran anlaşmasının telafisi şeklinde yorumlandı. İsrail senede 3 milyar dolarlık aldığı yardımın 5 milyar dolara çıkması için çaba sarf ediyor. Mutabakat anlaşması için ocak ayında Beyaz Saray yetkilisi Yael Lempert, delegelerle birlikte Kudüs’e gidecek. 2017’den önce anlaşmanın sonuçlanması bekleniyor. Yürürlüğe girmesi ise şimdiki anlaşmanın süresinin dolmasından iki yıl sonrayı bulacak.
“DAHA SIK BULUŞTUĞUM BAŞKA YABANCI LİDER YOK”
Obama, iki ülkenin sıra dışı yakınlığını vurgulamak için Netanyahu’nun en sık görüştüğü yabancı lider olduğunu dile getirdi. Obama, İran konusunda Netanyahu ile anlaşamadıklarının sır olmadığını belirtirken, İran’ın nükleer silah elde etmesinin ve Suriye içinde olası istikrarsızlaştırma eylemlerini sürdürmesinin engellenmesinde hemfikir olduklarının altını çizdi.
Obama, İsrail’e yapacakları askeri desteğin İsrail Devleti’nin güvenliğinin yanı sıra ABD’nin de güvenlik altyapısı için temel oluşturduğunu vurguladı. Netanyahu, ülkesinin savunma harcamalarının getirdiği büyük yük karşısında cömert destekleri için ABD hükümetine şükranlarını sundu.
“OBAMA İLE GERÇEKLEŞTİRDİĞİM TOPLANTILARIN EN İYİLERİNDEN BİRİYDİ”
Netanyahu, ABD lideriyle geçmişte bazı görüşmelerde oldukça zıtlaştıklarını, fakat bu defa tamamen uzlaşmacı, üretken ve ileriye dönük bir atmosferin hâkim olduğunu belirtti. Toplantının bugüne kadarkilerin arasında en iyilerden biri olduğunun altını çizen Netanyahu görüşme boyunca hiçbir konuda tansiyon yaşanmadığını ve çok samimi bir havada geçtiğini söyledi.
Netanyahu, Obama’nın yerleşim yerleri inşaatlarını durdurmayı talep etmediğini belirtirken, İran konusunda ise anlaşmanın ihlal edilmediğinden emin olmak için birlikte alınabilecek önlemleri tartıştıklarını söyledi.
