BALAK - Olağandışı bir öykü

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
1 Temmuz 2015 Çarşamba

Balak peraşasında anlatılan hikâye gerçekten olağandışı görünümdedir. Moav kralı olan Balak, Bene Yisrael’i ortadan kaldırmak için Bilam adlı yabancı bir peygamberin lanetini kullanmak ister. Çünkü Bilam Tanrı’nın kızgın olacağı zamanın bilincindedir ve bu anda dile getirilecek bir lanet bütün toplumun yok olması için yeterli olacaktır. Fakat Tanrı büyük merhameti ile olağan düzeni değiştirmiş ve Bilam’ın çabalarının boşa çıkmasını sağlamıştır.

Hikâyeyi olağandışı yapan şey İsrail toplumunun tehlike içinde olması değildir. Tarihte defalarca tehlikelerle karşı karşıya kalmış olan bu toplum benzer bir tehlikeyi o günlerde de yaşamaktadır ve Tanrı da bizleri kurtarmak için görev başındadır. Burada garip olan şey Bene Yisrael’in hiçbir ferdinin bu tezgâhla karşı karşıya kaldığının bilincinde olmadığıdır. Balak ve Bilam Bene Yisrael kampının göründüğü çeşitli yerlere giderek lanetlemeyi yapmak için çaba göstermektedirler. Olay da tamamen Moav toprakları içinde geçmektedir. Bu zaman zarfında Bene Yisrael normal yaşamlarını yaşamaktadırlar. Her zamanki gibi man yemekte, görevlerini ve dualarını icra etmekte ve Moşe’den Tora öğrenmeye devam etmektedirler.  Hiçbiri içinde bulundukları büyük tehlikenin, yok olma ihtimalinin farkında değillerdir. Sözgelimi Amalek saldırı gerçekleştirdiğinde Bene Yisrael savaşmak için harekete geçer. Erets Yisrael’de bulundukları süre içinde toplumlar arasındaki bütün olaylar bilinmekte ve bir tehlike anında hemen uyarı gelmektedir. Bu durumda ise toplum olan bitenden habersizdir. Olay ancak Tanrı tarafından Moşe’ye Tora dikte ettirilirken öğrenilir. O zaman burada bir soru aklımıza gelmektedir. Neden bu olaydan Tora’da bahsedilir? Neden İsrail toplumuna komplo kurmak isteyen ve başarısız olan iki kötü karakter Tora’da yer almaktadır?

Bunların yanıtını Balak peraşası için Miha peygamberin sözlerinden seçilen Aftara içinde bulabilmek mümkündür. Miha, Bene Yisrael’i Balak konusunda uyarmakta ve Tanrı’nın Balak ve Bilam’ın başarılı olmasına izin vermediğini işaret etmektedir. Bunu da “lemaan daat tsidkot Ad… - Tanrı’nın lütfunu her zaman bilmek” sözüne bağlamaktadır.  Bu peraşa Tanrı’nın bizlere karşı olan büyük sevgisini anlamamız için çok iyi bir örnektir. Biz bilsek de bilmesek de, farkında olsak da olmasak da Tanrı bizleri korumak ve kurtarmak için her zaman hazır durumda olacaktır. Yaşamımızda Tanrı bizlere defalarca yardım eder, bizi kurtarır, farkında olmasak da korumaya devam eder. Birçoklarında ancak olay olup bittikten sonra bizlerin haberi olur. Havada bulunan milyonlarca bakteri ve virüs bizlere her an ve her yerde zarar verememektedirler. Terörist saldırılar birçok kez başarısızlığa uğramakta ve biz onları ancak gazetelerden öğrenmekteyizdir. Antisemitik söylemler ve edimler zaman içinde bizleri üzse de yaşamımıza devam etmekten bizleri alıkoymamaktadırlar. Bu korumaların birçoğu farkında olmadan gerçekleşen Tanrısal koruma sayesinde gerçekleşmektedir. 

Rabi Eli Mansour konuyu Teilim’den bir cümle ile anlamaya çalışır: “Ose niflaot gedolot levado – Kendisi büyük alametleri Tek başına gerçekleştirir.” Elbette bunu anlamak için Tanah’tan cümleler kullanmaya gerek yoktur ki Tanrı zaten işini bir başkasının yardımına ihtiyaç olmaksızın Tek başına gerçekleştirmektedir. Burada anlamamız gerekeni Hatam Sofer şöyle anlatır: ‘Elbette ki Tanrı mucizelerini Kendi başına yapar. Ancak bu mucizeler gerçekleşirken birçoğumuz bunun farkında bile olmayız. Balak ve Bilam olayı bunu anlamamız için son derece elverişli bir peraşa olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu peraşa Tanrı’nın bizlere karşı olan büyük sevgisinin de göstergesidir. Farkında olmadan karşılaştığımız bu iyilikler bizleri O’nun isteğini yerine getirme ve O’na bizler everdiği iyilikler için şükretme konusunda yeteri kadar neden vermektedir. Aslında burada gözlemlenen bir şey daha vardır:

Bene Yisrael kendi günlük işini yapmaya, dua etmeye, Tora öğrenmeye ve Tanrı’nın emirlerini yerine getirmeye devam ettiği sürece Tanrı’nın koruması ve lütfu her zaman üzerinde olmaya devam edecektir. Balak ve Bilam olayında aslında Bene Yisrael’in yaptığı bundan başka bir şey değildir.