Gün, gün Hamursuz Bayramı...
13 Nisan Pazar Akşamı
Bedikat Hamets-Hamets kontrolü. Evdeki hamets’in aranıp bulunması. Aramaya başlamadan önce beraha söylenir. “Baruh Ata Ad.Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitzvotav Vetsivanu Al Biur Hamets-Bizleri emirleriyle kutsayan ve bizlere hametsi yakma mitsvasını veren Evrenin Kralı, Sen, Tanrı’mız Mübareksin”.
Arama bittikten sonra da evde kalmış olan ve gözden kaçan hamets için onların iptali duası üç kez söylenir. (“Kal Hamira Vahamia Deika Birşuti, Dela Hazite Udla Biarte Udla Yadana Le, Livtil, Veleeve Keafra Deara - Sınırlarım içinde olup, görmediğim,yakmadığım ve varlığını bilmediğim her hamets ve mayalı madde iptal olsun ve toprağın tozu gibi (değersiz) sayılsın”).Bu bölüm, Türkçe olarak da söylenebilir.
14 Nisan Pazartesi
Taanit Behorot- Siyum Masehet-Ailenin ilk doğan çocuğu erkekse (Behor), bugün oruç tutar, oruç akşam Pesah kiduşu ile kesilir. Berit Mila (sünnet) sonrası verilen yemek gibi, herhangi bir mitsva (dinin gerekleri) için yapılan yemekle bu oruç bozulabilir. Aynı şekilde o günkü Tefila (sabah duası) sonrası, Siyum Masehet’i (Talmud’un bir bölümünün okunmasının tamamlanması) takiben, Seudat Mitzvah (Mitsva Ziyafeti) öğünüyle, okumanın tamamlanması kutlanır. Buna şahit olan behorlar, bu öğünü yedikleri zaman bütün gün oruç tutma zorunlulukları kalkar. Halk arasında YANLIŞ bilinen bir inanış, anne veya babanın bu törene katılıp o Seuda’dan bir parça eve getirip behora yedirmesidir. Bu şekilde behorun orucu kesilmez. Behorların Siyum’a şahsen katılmaları gerekir.
09.45-Biur Hamets
En son hamets yeme saati. Evvelki gece bulunmuş olan son hamets parçaları yakılır. Evde gözden kaçmış olan hamets için iptal duası okunur: “Kal Hamira Vahamia Deika Birşuti Biarte, Dehazite Udla Hazite, Deviarte Udla Biarte, Livtil, Veleeve Efker Keafra Deara - Sınırlarım içinde olup, gördüğüm ve görmediğim,yaktığım ve yakmadığım ve varlığını bilmediğim her hamets ve mayalı madde iptal olsun ve toprağın tozu gibi sahipsiz sayılsın”.
Sabah 09.45’den itibaren, artık ne ekmek, ne de matsa yenebilir. Matsanın görülmeyeceği şekilde, matsadan ve matsa unundan yapılmış mamuller, biumelos, börek, köfte, pesah keki ve benzeri yemekler yenilebilir.
Sadece Pesah akşamı- Akşam duası sırasında Tanrı’ya şükran methiyeleri olan Allel duası; ligmor-tam olarak okunur. Allel hiçbir zaman akşam dualarında okunmaz, sadece Pesah akşamı okunur.
Bayram mumları güneş batmadan önce veya battıktan sonra, önceden yakılmış bir ateşten faydalanarak yakılır. (“Baruh Ata Ad. Elo-enu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitzvotav Vetsivanu Leadlik Ner Şel Yom Tov-Bizlere Yomtov mumlarının yakılması mitsvasını veren Evren’in Efendisi Tanrı’mız Sen Mübareksin”).
Akşam birçok mitsva içeren 15 bölümlü geleneksel Pesah Sederi yapılır.
Afikoman ilk gece en geç gece yarısına kadar yenilmiş olmalıdır.
Lel Shimurim- Pesah’ın ilk akşamı ‘lel shimurim’-gözetim gecesi-korunmalı gece’dir. “Bu, Tanrı için (Bene Yisrael’i) Mısır Ülkesinden çıkarma konusundaki gözetim gecesidir. Tanrı’nın Gecesi budur ve tüm Bene Yisrael için nesilleri boyunca gözetim (temasını içerecektir)”.(Şemot 12:42) Tanrı, bayramın gereklerini yerine getirmiş hiçbir Yahudi’ye, bu gece negatif hiçbir şey olmasına izin vermeyecektir.
15 Nisan Salı-Yom Tov
Yom Tov- Pesah Bayramı’nın ilk iki ve son iki günü, İsrail dışında Yom Tov (İyi Günler-Bayram Günleri) olarak kutlanır. 15-16 Nisan ile 21-22 Nisan günleri Yom Tov’dur. İsrail içinde ise sadece ilk gün ve son gün Yom Tov’dur. Şabat’a gelmeyen Yom Tov günlerinde Şabat’ta olduğu gibi; çalışılmaz, elektrikli aletler kullanılmaz, yazı yazılmaz. Şabat’tan farklı olarak, bir şeyler taşınabilir ve yanan bir ateşin alevinden faydalanılabilir. Yemekler daha özenle, bir ziyafet havasında hazırlanır, bayram giysileri giyilir ve yemeklerde Kiduş okunur.
Sabah duasında ligmor-tam Allel okunur.
Tikun Atal-Sabah duasında Musaf Amida’sında Morid Atal’dan önce, çiğin düşmesi için okunan dua- Tikun Atal okunur.
Morid Atal-Sabah duasında Musaf Amida’sından başlayarak, artık “Maşiv aruah umorid ageşem- Rüzgâr estirir ve yağmur yağdırırsın” kısmının yerine “Morid atal-Çiyin düşmesini sağlarsın” bölümü söylenir
Akşam, birçok mitsva içeren 15 bölümlü Pesah Sederi yapılır.
Afikoman’ın gece yarısına kadar yenmesi şartı yoktur. Sabaha kadar yenebilir…
Akşam-Sefirat Ha-Omer-Omer sayımına başlanması- Bayramın ikinci gecesinden itibaren 49 gece boyunca Omer sayılır. 49 gecenin sonu, ellinci gün, Şavuot bayramıdır.
16 Nisan Çarşamba-Yom Tov
Sabah duasında ligmor-tam Allel okunur.
Avdala-Gün batımında, Yom Tov günlerini Hol Amoed’den (bayramın ara günleri) ayırmak için sadece şarapla Avdala yapılır (Şabat olmadığı için mum ve güzel kokulu baharatlar kullanılmaz.)
Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Every Person’s Guide to Passover, Şemot (Gözlem), Pesah Agadası (Gözlem), El Gid Para El Pratikante (Gözlem), From Bondage to Freedom, The Jonathan Sacks Haggada, Torah Studies,Tevrat kitaplarından ve www.chabad.com, www.jewishvirtuallibrary.org, www.torah.org, www.torahtots.com, www.aish.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır.Cemaatlerin farklı gelenekleri, yorumlamaları ve uygulamaları olabildiği için özel günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.
