Pekude – Şabat Şekalim

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
26 Şubat 2014 Çarşamba

Rav Hayim Palaçi (Z’Ts’K’L’) Kaf Ahayim kitabının hemen girişinde bir mitsva yapmaya hazırlanan kişinin o mitsva öncesinde “Leşem Yehud” ile başlayan bir bölümü okuması ve o mitsvaya konsantre olması gerektiğini ifade etmektedir. Aynı şekilde sahip olduğumuz gelenek bir mitsvayı yerine getirirken Teilim 90’da yer alan Vii noam” ile başlayan cümlenin okunmasını gerektirir. Midraş bizlere bu hafta okuduğumuz Pekude peraşasında Moşe Rabenu’nun halka bütün işlerin layıkıyla yerine getirilmesinden sonra bu cümle ile bir beraha verdiğini öğretir.

Moşe, bu berahayı halka verirken Tanrı’dan ‘mevcudiyetini’ halkın emeğinin üzerine yerleştirmesini istemektedir. Daha Teruma peraşasının başında Tanrı “benim için kutsal bir yer yapacaklar ve Ben içlerinde barınacağım” derken burasının Tanrısal mevcudiyetin yerleşeceği yer olduğu belirtilmektedir. Burası için yapılan her obje bu amaçla oluşturulmuş ve her şeyin tamamlandığı zamanda Moşe yukarıdaki berahayla Mişkan için emek verenleri kutsamıştır.

Rabi Yaakov İllel bu cümlenin Zohar’a göre anlamını açıklar. Bir mitsva yapmak, bizim üzerimizde yer alan dünyalarda ciddi bir tikun yani düzelmeye neden olur. Bu mitsvanın tam olarak ‘kavana’ ile yapılması o mitsvanın sağlayacağı olumlu durumun meydana gelmesini temin eder. Tam olarak kavana sağlanamasa bile ki günümüzde bunu yapmak o kadar da kolay değildir niyet buna paralel bir şekilde gerçekleşirse olumlu havaya erişilebilir.

Niyetin en yüksek düzeyi mitsvayı yerine getirme sureti ile Tanrı’nın büyüklüğünün farkına varma arzusudur. Bu ‘ratson’ olarak bilinir. Bir mitsvayı bu yüce niyet olmaksızın yapmak ne öğrendiğimizi açıklayabilmeksizin öğrenmeye benzer ki, bu durumda öğrenmenin gerçek niteliği eksik kalmıştır.

Bu şekilde gerçekleştirilmiş bir mitsva üst dünyalarda büyük bir düzelmeye yol açar. Aynı şekilde bu dünyadaki fiziksel eylemlerimiz de Tanrısal ruhumuza mükemmelleşme sağlayacaktır. Zohar’a göre “kutsal olan mübarektir. O insanın kalbini ve niyetini ister.”  Kalp insanın fiziksel öğesi ile ‘ratson’ ise insanın manevi yanı ile bağlantılıdır. Bir mitsvanın en iyi şekli ile yerine getirilmesi bunların her ikisini de gerektirir.

‘Vii noam’ cümlesi derin niyetlere her zaman erişmesi mümkün olmayan bizler için çok önemli bir katkı sağlamaktadır. Biz mitsvaların ardındaki derin niyetten haberdar değilsek bile Tanrı’dan bu mitsvayı bizzat tamamlayarak gereken niyetleri bizim yerimize mitsvaya katmasını ve mitsvayı kusursuzlaştırmasını talep etmekteyiz. Bu şekilde sadece fiziksel bir şekilde yapmaya çalıştığımız mitsvanın ruhani yönünün de kuvvetlendirilmesi için çaba harcarız.

İşte Moşe Rabenu burada bu berahayı vermeyi uygun bulmuştur. Belki de Mişkan için çalışan kadınlar, erkekler gerekli maneviyata ve kavanaya sahip değillerdi. Moşe bu beraha ile manevi yönün de kuvvetlendirilmesini sağlamayı amaçlamıştır.

Rav Palaçi’nin dediği gibi “leşem yihud” ile başlanan mitsvalar  sadece kendi adımıza değil aynı zamanda tüm İsrail toplumu adına yapılmaktadır. Birlikte hareket etmek kişiyi birey olarak çok zor erişebileceği yüksek düzeyde bir maneviyata daha kolay ulaştırabilir. Toplumsal birliktelik bizlere mitsvaların gerçek anlamlarına daha yakın olmamızı ve maneviyat basamaklarında yukarılara tırmanmamızı sağlayacaktır.