"Din sadece yol gösterir, maneviyatı garantilemez"

Türkiye’yi daha önce de birkaç kez ziyaret eden Rav Dr. Levi Cooper, bu sefer ‘70 Pencere Paylaşım Günü’ için İstanbul’daydı. Her mitsvanın önemli olduğunu, ama özellikle bazı mitsvaları yaparken ruhumuzun beslendiğini, içimizin dolduğunu hissettiğimizde, o mitsvanın, kendimize “özel” olduğunu anladığımızı belirten Rav Cooper ile Şalom için söyleştik

Nazlı DOENYAS Kavram
22 Mayıs 2013 Çarşamba

 Avustralya’da doğdunuz. Dindar bir ailede mi büyüdünüz? Aile yapınız, sizi ne şeklide etkiledi?

Babam değil ama ağabeyim Rav’dır. Avustralya biraz Türkiye’ye benziyor, rahat bir yer ve mutlaka bir grubun içine dâhil olmak, kendinizi o grupla özdeşleştirmek zorunda değilsiniz. Yahudi yaşam tarzını koruyan ve geleneklerine bağlı bir ailede büyümüş olmam, bana güçlü bir temel sağladı. Yahudi okulunda okudum, birçok değerli yazıya ve bilgiye erişebilme imkânım oldu. Bu şekilde, liseyi bitirdiğimde, hayatımın projesini geliştirebilmek, hayat yolculuğuma çıkabilmek için gerekli araçlar yanımdaydı.

 İstanbul Yahudi Cemaati'yle nasıl tanıştınız?

İstanbul’daki Yahudi cemaati ile tanışmam arkadaşım ve öğretmenim Dr.Joel Wolowelsky vasıtasıyla oldu. 2005 yılında, Dr. Wolowelsky'nin beni tanıştırdığı kişilerle, o günden beri irtibat halindeyim ve birçok kez İstanbul’a gelip Yahudi cemaatinden farklı insanlarla bir arada Tora çalışma ayrıcalığına sahip oldum. İstanbul cemaatinden İsrail'e, özellikle Pardes2' e gelenlerle de birlikte çalışma fırsatım oldu.

 Doktoranızı hangi konuda yaptınız? Neden bu konuyu seçtiniz?

Doktoramı Hukuk Fakültesi’nde yaptım. Hasidizm3 kurallarının, kanunlar üzerindeki etkisi hakkında yazdım. Alaha’nın (Yahudi kanunu) arkasındaki etkiler, nasıl geliştiği, nasıl işlediği bilindiğinde, daha iyi bir şeklide anlaşılacağına inanıyorum.

 Jerusalem Post4’ta ne konuda yazıyorsunuz?

Bu sıralar Hasidik hikâyeler, Hasidik gelenekler ve Hasidik Tora yorumları hakkında yazıyorum. Çalışıyorum, sürekli çalışıyorum. Daha geniş bir kitlenin ilgisini çekeceğini düşündüğüm bir şey gördüğüm zaman, bunu gazetede okunabilecek şekle getirip yazıyorum.

 Gerek eşinizle kurduğunuz Lavi İlköğretim Okulu'nda, gerek ders verdiğiniz Pardes Yahudi Çalışmaları Enstitüsü’nde, gerek Rabi’si olduğunuz sinagogda, gerekse cemaatinizde farklı yaş grupları, farklı milliyetler, farklı yaşamlardan gelen kişilerle çalışıyorsunuz. Bunlar arasında dikkatinizi çeken belirli özellikler var mı?

İnsanların bilgiye olan susamışlıklarını görüyorum. Yahudi bilgi birikimini istiyorlar, Yahudi miras ve geleneklerine bağlanmak istiyorlar. Kimisi daha fazla din unsuru istiyor, kimisi ise daha az. Fakat istisnasız herkes anlam ve bağlantı istiyor. Buna olanak sağlayabilme fırsatımdan dolayı kendimi ayrıcalıklı ve mutlu hissediyorum.

 Pardes Yahudi Çalışmaları Enstitüsü'nde ne dersleri veriyorsunuz ve hangi yaş gruplarına hitap ediyorsunuz?

Bugünlerde Tora, Maimonides, Midraş5, Hasidut hakkında dersler veriyorum. Yaş grubu olarak üniversite yaşı ve üstüyle çalışıyorum. En yaşlı öğrencim büyükannem!

 Bazen insanlar çok dindar kişilerle konuşmaktan, bir arada olmaktan kaçınıyorlar. Sizce neden?

Belki çok dindar kişilerin onları yargılayacağını veya değiştirmeye çalışacağını sanıyor olabilirler. Bir değişim olacaksa, bunu kendi hızlarında, kendi hayat akışları içinde gerçekleştirmek istiyor olabilirler, birisi onlara “artık değişmen lazım" dediğinde değil.

 Jerusalem Post gazetesinde bir yazınızda Yismah İsrael'den şu alıntıyı yaptınız: “Her insanın ruhu Tanrı’ya 36 mistik ip ile bağlıdır. Kişi, ölüm cezası gerektiren bir günah işlediğinde, o günaha karşılık gelen ip zedelenir, ama kişi, halen diğer iplerle Tanrı’ya bağlılığını sürdürür6.” Yani, bizim ‘kötü’ olarak gördüğümüz kişiler de aslında Tanrı ile bağlantılarını sürdürmeye devam ediyorlar. Bu bilgi insanları günah işlemeye teşvik etmez mi?

Hayır, bu bilgi tam tersine insanlara, hayatını bir haham gibi yaşamasa da, farkında olmadan veya bazen farkında olarak bir günah işlese de Tanrı ile her zaman bağlantıda olduğu, her şeyin bitmediği, Tanrı’ya bağlanmak için her zaman için bir umut olduğu mesajını verir.

 Herkesin kendine ait bir mitsvası7 olduğunu söylüyorsunuz. Kendi mitsvamızı nasıl bulabiliriz?

Herkesin kendine ait, kalbine yakın hissettiği, farklı bir şekilde katkıda bulunduklarını hissettikleri, kendi özel, şahsi bir mitsvası vardır. Tabii ki bu, diğer mitsvaları önemsemeyecek veya ihmal edecek demek değildir. Senin rolün, senin görevin benzersiz ve tek’tir. Onu sadece ve sadece ‘sen’ yerine getirebilirsin.

Diyelim Sukot’ta Suka mitsvası var. Biri, Suka’yı kuracağı için çok mutlu, şarkılar söylüyor, keyifle ve kalpten yapıyor. Başka biri, Suka kuracağı zaman, amma iş çıktı, şimdi bunu da yapmak lazım diyor. Sonuçta ikisi de Suka yapma mitsvasını yerine getiriyor, ama biri mitsvayı manevi olarak da uygulamış oluyor. Suka mitsvasını yorucu bir iş gibi gören kişi de belki dua etme mitsvasını coşkuyla yerine getiriyor, herkes farklı bir şekilde bağlanıyor. Herkesin, kendi katkısının hangi yönde olacağını bulabilmesi gerek. Eğer yerine getirdiğin mitsva sana keyif veriyor, senin ruhunu besliyorsa, işte o’senin’ mitsvandır

Kendi mitsvanı, kendi bağlanma yolunu bulabilmek için önce Yahudi geleneklerinden başlamak gerek, kim olduğunu, nereden geldiğini, mirasının farkında olmalısın. Eğer bunlara bağlı hissetmiyorsan, bağlanmayı dene. Her kişinin ‘kendi’ bağlanma yolunu bulması gerekir.

1 Heritage Seminars- Miras Seminerleri, Yahudi tarihini ve Doğu Avrupa’daki Yahudi köklerini inceleyen benzesiz bir eğitimdir. Yahudi kültürünün yok olduğu, yıkıldığı yerlere odaklı bir şekilde yapılan ziyaretler , burs ve seminer boyunca verilen akademik eğitim sonucunda, Miras Seminerlerine katılanlar, Yahudi kimliğinin farkına varma, kimliğini güçlendirme fırsatı buluyor ve kendini halkının bir parçası olarak görmeye başlıyor. http://heritageseminars.org/

2 Pardes- “Pardes Institute of Jewish Studies- Pardes Yahudi Çalışmaları Enstitüsü”- Dünyanın her yerinden, her türlü gelenek ve eğitime sahip erkek ve kadınların birarada Yahudilikle ilgili klasik yazıları ve güncel Yahudilik problemlerini rahatça paylaşıp yorumladıkları, açık, sıcak ve ilginç bir öğrenme ortamı sağlıyor.Eğitim programları; yıllık, eğitmen yetiştirme, yaz programları ve yıl boyu İsrail ve Kuzey Amerika’da devam eden faaliyetler olarak yer alıyor. Detaylı bilgi için: http://www.pardes.org.il

3 Hasidizm-Hasidik Yahudilik veya Hasidizm, Ortodoks Yahudiliğin,18.yüzyılda Rabbi İsrael Baal Shem Tov tarafından kurulan koludur. Hasidik felsefenin esası, Tanrı’nın, yaşayan varlıklar dahil olmak üzere doğadaki tüm fiziksel şeylerin içinde varolduğu, bu nedenle her şeye herkese sevgi ile yaklaşmamız gerektiği, her şeyin içinde iyilik kıvılcımları bulunduğu, bu kıvılcımların ortaya çıkarılmasıyla da dünyanın kurtuluşunun gerçekleşeceğidir. http://en.wikipedia.org/wiki/Hasidic_Judaism

4 Jerusalem Post- Rav Dr.Levi Cooper’ın haftada bir makale yazdığı; İsrail’in en çok satan İngilizce günlük gazetesi ve en çok okunan İngilizce web sitesi. Pazar- Cuma arası yayınlanıyor. Şabat ve Yahudi bayramlarında gazete çıkmıyor. www.jpost.com

5 Midraş- Moşe Peygamber’den bu yana, dilden dile aktarılan, Tora’nın satır arası yorumları.

6 Yazının tamamı için- http://www.jpost.com/Magazine/Judaism/The-Tisch-No-Jew-gets-left-behind

7 Mitsva-  Yahudilere verilmiş olan 613 ve tüm dünya uluslarına verilmiş olan 7; toplam 620 mitsva, çoğu zaman Tanrı’nın emirleri veya kuralları olarak çevrilir. Oysaki mitsva, aynı zamanda ‘bağlantı’ demektir. İnsanın yaratılış amacı, fiziksel dünyaya mitsvalar aracılığıyla maneviyat katıp, bu dünyayı yükseltmek, maddiyat ile maneviyat arasında bağlantı kurmaktır. Mitsvalar, bu bağlantıyı kurabilmemiz için bize verilmiş olan araçlardır.

*Rav Dr.Levi Cooper, Tanrı ile en iyi şekilde sohbet etmenin yollarını, geçmişten gelen geleneklerin günümüze nasıl uyarlandığını anlattığı kitabı: “ Relics for the Present” http://www.amazon.com/Relics-Present-Contemporary-Reflections-Talmud/dp/1592643604

*Rav Levi Cooper’ın yazılarını takip etmek ve mailinize yollatmak için: http://www.pardes.org.il/hasidiclore

 

Cooper, Kudüs’te Pardes Institute of Jewish Studies’de ders veriyor, Tzur Hadassah’taki sinagogun ve Lavi İlköğretim okulunun Rabi’liğini yapıyor, Heritage Seminars1 da tarih bilimci olarak çalışıyor, Jerusalem Post ve Pardes için makaleler yazıyor, kitap yazıyor, arada dünyanın çeşitli yerlerine gidip Yahudi bilgisini ve kültürünü paylaşıyor. Cooper çalışıyor, çalışıyor sürekli çalışıyor.