Omer

Bu yıl Omer, 26 Mart Salı akşamından

13 Mayıs Pazartesi akşamına kadar sayılıyor 

Omer nedir, neden ve nasıl sayılır?

Nedir: Omer; ‘demet’, ‘ölçü birimi’, ‘yeni yılın arpa üründen Bet-Amikdaş’a getirilmesi gereken unun miktarı,.’gibi bir çok anlam içerir.

“Size vermekte olduğum Ülke’ye geleceğiniz ve hasadını toplayacağınız zaman hasadınızın ilk omerini,Koen’e getirmelisiniz1.”

Bet Amikdaş zamanında Pesah’in ikinci gecesinin başlangıcında yeni ürün arpaların en iyilerinden bir ‘omer’ miktarı kesilip sunu olarak getirilir, ancak sunu getirildikten sonra ürünler biçilip yenilmeye başlanırdı. Bu sunudan sonra 49 gece sayılır ve 50. günde de buğdayın ilk hasadından elde edilen undan yapılan Şte Alehem-iki somun ekmek Bet Amikdaş’ta Tanrı’ya sunulurdu.

Bet Amikdaş yıkıldıktan sonra, Hahamlar, Bet Amikdaş’ın anısına her yıl Pesah ile Şavuot arası 49 gece boyunca Omer sayımına devam edilmesini öngörür.

Neden: 49 gece boyunca Omer’in sayılması, Tora’nın “Taase-Yap”  şeklindeki mitsvalarındandır.“….omeri getirdiğiniz günden itibaren kendiniz için yedi hafta sayın-(bu yedi hafta) tam olmalıdır.Yedinci haftanın (bitiminin)ertesi gününe-ellinci güne-kadar sayacaksınız2”.

Pesah’ın ikinci, bu yıl 26 Mart Salı akşamından itibaren,49 gece boyunca, her erkek Omer’i sayma yükümlülüğünü yerine getirir. Kadınların Omer sayma yükümlülüğü olmamakla birlikte, arzu eden kadınlar, Omer sayımını berahasız olarak yaparlar.

Nasıl:

Omer sayma duaları: Sidur kol Yaakov-s.356 (www.gozlemkitap.com ve/veya 0212-2319282); Cep Takvimi 5773-sayfa 199 ve sinagoglarda dağıtılan kitapçıkta mevcuttur.

*1- Vayikra 23:10

*2- Vayikra 23:15-16

“Çok fazla zaman ayıramıyorum, ama Omer’i sayma mitsvasını da yapmak istiyorum” durumunda en kısa yoldan Omer sayımı nasıl yapılabilir?

*(herkes)Vii noam Ad.Eloenu alenu umaase yadenu konena alenu umaase yadenu koneneu.

*(Erkekler)Baruh Ata Ad. Loenu Meleh Aolam Aşer Kideşanu Bemitsvotav Vetsivau al Sefirat Aomer.

*(herkes)Bu gün Omer’in …..günüdür.

*Sadece o gün Omer’in kaçıncı gün olduğunu söyleyince bile o günkü Omer’i saymış kabul edilir ve ertesi gün berahalı olarak saymaya devam edilebilir.

Pesah’ın ikinci akşamından Şavuot’a kadar olan 49 günlük dönem tam olarak nedir?

Tanrı, Sina Dağı’nda yanan bir çalılığın içinden Moşe’ye seslendiğinde şöyle der: “Halkı Mısır’dan çıkardığın zaman, bu dağ üzerinde Tanrı’ya ibadet edeceksiniz3.”(Şemot:3:12)

Yahudi bilgeleri, kurtuluş sürecinin, sadece Yahudilerin acılar ve zorluklar içinde esir olarak yaşadıkları Mısır’dan çıkmalarıyla tamamlanmadığına dikkat çeker. Pesah ve Mısır’dan çıkış, aslında 49 günün sonunda Şavuot’ta Yahudilerin Tora’yı almasına ve özgür bireyler olarak, kendi seçimleriyle Tanrı’nın Halkı olmalarına giden yolu başlatır4.

Kölelerin kime hizmet edeceklerini seçme özgürlüğü yoktur. İsrailoğulları, Mısır ve Paro(Firavun) esaretinden, dereh hateva-doğa kanunları-nın ötesinde bariz mucizelerle, Tanrı’nın Eli ile kurtulur. Böylelikle ‘fiziksel’ özgürlüklerine kavuşan Yahudiler, çölde geçirdikleri 49 günün her birinde kendilerini manevi yönden arındırıp, geliştirir, benzersiz bir değişim göstererek bu dönemin sonunda Mısır’da özümsedikleri putperestlik ve ahlâksızlık esaretinden de kurtulur. Böylece, Şavuot’ta özgür bireyler olarak,  kendi istekleri ile “ Tanrı’nın konuştuğu her şeyi yapacağız ve dinleyeceğiz5” deyip Tanrı’ya hizmet etmeyi seçip, Tora’yı uygulamak üzere aldıklarında, artık tam bir ‘manevi’ özgürlüğe kavuşurlar.

Bu şekilde; Pesah ve Şavuot birbirinden bağımsız iki ayrı bayram olarak değil, aralarında 49 Hol amoed6-  günü olan tek bir bayram olarak görülebilir7.

 *3- Şemot:3:12

*4-Sefer Ahinuh, circa 1300

*5- Şemot 24:7

*6-Hol Amoed- Pesah, Sukot gibi bayramların Yom Tov olmayan ara günleri

*7- Nachmanides’in (Ramban) Vayikra 23:36 yorumu

Omer dediğimiz, Pesah’ın ikinci gecesinden Şavuot’a kadar 49 günü tek tek saymak, ruhu nasıl geliştirir?

Kabalist bilgeler, ruhu geliştirme yolunda, bu yedi haftanın her birinde atalarımız Yahudi ulusunun ‘Yedi Çoban’ını örnek alarak her hafta o haftanın liderinin özellikleri üzerine çalışmamızı, karakterimizin o yönünü geliştirmemizi tavsiye eder.

1.Hafta- Avraam- Hesed-Sevecenlik

2. Hafta Yitshak-Gevura-Adalet ve Disiplin

3. Hafta Yaakov-Tiferet-Ahenk ve Merhamet

4. Hafta Moşe- Netsah- Dayanıklılık

5. Hafta Aaron- Hod- Tevazu

6. Hafta Yosef- Yesod- Bağlar

7. Hafta David- Malhut- Egemenlik-Liderlik

Yedi haftanın her birinde ele alınan her bir özellik, aslında ancak diğer altısı ile birlikte olduğunda anlam kazanır. Örneğin, ilk haftada, Hesed-Sevecenlik; içinde Gevura-Disiplin olmazsa bir işe yaramaz. Örneğin, bir ebeveyn çocuklarını disiplin olmadan severse onları aşırı şekilde şımartır, onlar için doğru olanı yaptırmakta zorlanır. Her yedi özellik, içinde diğer altısını barındırır. Bu yüzden, her hafta ele alındığında, diğer altı özellik ile birlikte düşünülür. Örneğin; 1.Hafta: Hesed-Sevecenlik; ilk günü ‘Sevecenliğin içindeki Sevecenlik, ikinci gün ‘Sevecenliğin içindeki Disiplin’; üçüncü gün ‘Sevecenliğin içindeki Ahenk’; dördüncü gün ‘Sevecenliğin içindeki Dayanıklılık’; beşinci gün ‘Sevecenliğin içindeki Tevazu’; altıncı gün ‘Sevecenliğin içindeki Bağlar’; yedinci gün ‘Sevecenliğin içindeki Egemenlik’,2.Hafta: Gevura-Disiplin; ikinci haftanın ilk günü ‘Disiplinin içindeki Sevecenlik’,ikinci günü ‘Disiplinin içindeki Disiplin’,üçüncü günü ‘Disiplinin içindeki Ahenk’ vb ilişkileri üzerine düşünülür ve karakterimizin o yönünü geliştirmeye çalışırız. Her hafta yedi özelliğin o haftanın ana konusu olan özellikle kombinasyonu ile kırkdokuz günün sonunda kırkdokuz kombinasyonu ele almış oluruz.

Mısır’dan kurtuluşun amacı ve Yahudilerin varoluş sebebi, Şavuot’ta Tora’yı almalarıdır. Bu kadar heyecanla beklenen bir gün, neden “Şavuot’a 49 gün var… 48 gün var…” diye Şavuot hedefine kilitlenip geri sayım şeklinde sayılmaz da “bugün Omer’in birinci günü… bugün Omer’in ikinci günü… şeklinde sayılır?

Çünkü bu yedi haftanın her haftası ayrı bir Tanrısal özellik üzerine yoğunlaşılır. Haftanın yedi gününün her birinde de bu özelliklerin daha ince detayları üzerinde çalışılır.Omer sayılırken, “bugün Omer’in birinci günü, bugün Omer’in ikinci günü…” diye sayıldığında her gün  tek tek kaydedilen gelişim, kazanılan katma değer vurgulanır. Tıpkı bir merdivenin basamaklarını tek tek tırmanıp en üst basamaktan sonra Şavuot’ta Tora’yı almaya ulaşmak gibi.

Uzun bir aradan sonra veya ilk defa yapılan/yenilen/kullanılan şeyler için , bizi bu günlere eriştiren Tanrı’ya şükranlarımızı ifade eden Şeeheyanu berahası söylenir. Omer senede bir kere sayıldığı halde neden Şeeheyanu berahası söylenmez?

 Bir yoruma göre; Omer mitsvası, 49 günün sayımı ile yerine getirilir. Saymaya başladığımızda, henüz bunu tam olarak gerçekleştirip gerçekleştiremeyeceğimizi bilemediğimizden, ve eğer mitsvayı gerçekleştiremezsek, boşa bir beraha söylemiş olacağımızdan dolayı, Omer sayarken Şeeheyanu berahası söylemeyiz.

Rambam8ise, 49 günlük sayımın bir amaç olmadığını, asıl amacın Şavuot’ta, Tora’yı almak olduğu yorumunu getirir. Böylece asıl amaca ulaşmadan sevinecek bir sebep olmadığından Şeeheyanu berahasını söylemeye de gerek yoktur.

*8- Rambam-Sefer Ahinuh no.306 üzerine yorumu

Omer’in 49 günü boyunca Şavuot’ta Tora’yı almaya hazırlanıyorsak, bunlar neşeli bekleyiş günleri olmalı, halbuki Omer  döneminde düğün yapılmıyor, müzik dinlenmiyor, adeta yas tutuluyor. Neden?

Yahudilerin Mısır’dan çıktığı Pesah ile Tora’yı aldıkları Şavuot arasındaki 49 gün, İsrailoğulları için yarı yas dönemi olarak kabul edilir. Tam bu tarihlerde, Yahudi halkına derinden zarar veren olayların gerçekleşmesi, bu dönemin dikkat edilmesi gereken günler olduğuna işaret eder. Tarihteki en büyük Tora bilginlerinden Rabi Akiva’nın 24.000 öğrencisinin ölmesi, Romalılar ve daha sonra Haçlılar döneminde yapılan Yahudi katliamları, İmparator Hadrian zamanında Yahudilerin Romalıları topraklarından çıkarmak için askeri liderleri Bar Kohba’nın yönettiği isyanların başarısızlıkla sonuçlanarak binlerce Yahudi’nin hayatını kaybetmesi; hep bu dönemde gerçekleşen ve Yahudi tarihinde derinden yaralayan üzücü olaylardır. Kabalistler, bu dönemde Yahudilerin başlarına gelen bütün felâketlerin nedeninin, Pesah’tan çıkış sırasında bütün haşmetiyle var olan Tanrısal Işığın, Pesah’ın ikinci gününden itibaren yok olmasına ve buna bağlı olarak karanlığın hüküm sürmesine yorar. Şavuot’a kadar olan 49 günde kişi, içinde var olan Tanrısal özellikleri günbegün geliştirerek, ışığın tekrar gelmesi için çalışır. 49 gece boyunca her gece, tek tek yapılan Omer Sayımı-Sefira dönemi, karanlık ve negatif enerji içeren günler olduğu için, yeni başlangıçlar, açılışlar yapılmaz. Bugünlerde evlilik olmaz, yeni bir iş kurulmaz, daha dindar olan kesim buna ek olarak saçını kesmeyip tıraş olmaz ve müzik dinlemeyip yeni kıyafetler bile giymez. Ancak öğrencileri öldüren salgın hastalığın 33.günde birdenbire durması ile Lag Ba’Omer gününden itibaren yas uygulamaları sona erer.

 

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilen bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amacıyla Lag Ba’Omer-Its observance,laws and significance, Sefiros, El Gid Para El Pratikante(Gözlem), kitaplarından ve www.chabad.org; www.jewfaq.org; www.torahtots.com; www.ou.org;www.koshertorah.com; wwww.meaningfullife.com www.aish.com sitelerinden derlenerek hazırlanmıştır.Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için Özel Günler ve uygulamalar hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.