Koalisyon görüşmeleri son hız

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu seçimlerde oyların çoğunu kazanmasının ardından mümkün olabilecek en geniş koalisyonu kurmak niyetiyle meclisteki birçok parti ile görüşmeler yaptı. Netanyahu, 120 koltuk bulunan Knesset’de herhangi bir partinin ileride hükümeti terk ederek düşürmesini önlemek adına en az 80 milletvekilinin kendisine katılmasını istiyor. 19 koltuk elde eden Yesh Atid (Gelecek Var) partisi Netanyahu’nun koalisyondaki en güçlü ortağı olacağa benziyor. Yesh Atid lideri Yair Lapid ile Netanyahu’nun koalisyonda kimlerin olacağı konusunda uzlaşabileceği bekleniyor.

Lapid ve Netanyahu, meclisin dördüncü en büyük partisi olmayı başaran Bayit Yehudi’nin (Yahudi Evi) ve barajı ancak geçen Kadima Partisi’nin koalisyonda olmasında fikir birliğine vardılar. Koalisyonun geri kalanı konusunda ise henüz anlaşamayan ikiliden Netanyahu, Şas ve Birleşik Tora Yahudiliğini (United Torah Judaism, UTJ) isterken; Lapid, Tzipi Livni’nin Hareket Partisi’ni istiyor. Beklentiler ise Netanyahu’nun Livni’ye yeşil ışık yakacağı ve Şas’tan değil ama UTJ’den vaz geçeceği yönünde. Analistler Likud Evimiz İsrail (31), Yesh Atid (19) Yahudi Evi (12) Şas (11) Kadima (2) ve Hareket Partisi (6) olmak üzere 81 milletvekilli bir koalisyon olmasını muhtemel görüyorlar.

Bir başka beklenti ise Netanyahu’nun Lapid’i Dışişleri Bakanı olarak ve geçen aralık ayında hükümetten istifa eden eski Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman’ı yasal sorunlarını hallettikten sonra Maliye Bakanı olarak görevlendirmesi. Ancak Lieberman verdiği röportajda, Yair Lapid’in dış politika ile ilgili tecrübesiz olduğu ve parti kampanyasını sosyoekonomik konular üzerine temellendirdiği için Maliye Bakanlığı’na daha uygun bir aday olacağını söyledi.

 

Kurulacak hükümete dair Peres’den ipucu alınamadı

İsrail Başbakanı partilerle bu ön görüşmeleri şimdiden yaparak, onları gelecek hafta huzuruna çağıracak İsrail Devlet Başkanı Şimon Peres’in bir adım önüne geçmek istedi. Peres, “İsrail’deki seçimleri memnuniyetle karşılıyoruz. Şu anda hükümetin hangi yöne eğilimli olacağını kestiremiyoruz. Çarşamba günü kesin seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Knesset’e seçilen tüm gruplarla bir araya geleceğim. O ana kadar konu hakkında yorum yapamam,” dedi.

 

Naftali Bennett, Netanyahu’ya eleştirel tutumunu koruyor

Koalisyon görüşmelerini yakından izleyen Likud Partisi’nin bir üst düzey yetkilisi Yahudi Evi lideri Naftali Bennett’in seçim sonrası devam eden Netayahu’yu karalama kampanyası sebebiyle Bennett’e sert çıkıştı ancak yine de Başbakan’ın Bennett’in bu davranışını görmezlikten gelerek yeni hükümette ona yer vermeyi planladığını söyledi. 

Bir diğer Likud yetkilisi, “Bennett’e sırtımızı dönmek ve onu hükümet dışında bırakmak hata olur; özellikle de asıl sıkıntının Binyamin Netanyahu ile değil; Sara Netanyahu ile ilgili olduğu düşünüldüğünde,” dedi. 2006 yılında seçimlere hazırlanırken Likud Partisi genel sekreteri olan Bennett, Likud’u ve özellikle Binyamin Netanyahu’yu başarıya ulaştıran kişi olarak biliniyor. Ancak bu dönemde, çalışma tarzını beğenmediğini belirten Sara Netanyahu’ya özetle “işime karışma” diyen Bennett’in o zamandan beri Sara Netanyahu ile arası düzelmiş değil. Hatta Yahudi Evi parti içi seçimlerinde bile Sara Netanyahu’nun Bennett’in başkan seçilmemesi için açık bir kampanya yürüttüğü biliniyor.

 

İşçi Partisi lideri kararlı

Netanyahu, koalisyon teklifini kabul etmeyeceklerini bilmesine rağmen İşçi Partisi’ni (15) ve Meretz Partisi’ni (6) görüşmeye çağırdı. İşçi Partisi lideri Şeli Yahimoviç Netanyahu’ye açık bir ifade ile, “Sizinle sivri ve zorlu bir muhalefet yaparak çekişeceğim. Sosyoekonomik meselelerde partilerimiz arasında derin fikir ayrılıkları olduğunu herkes biliyor. Koalisyonda sandalye kapma karşılığında İsrail halkının çöküşünün bir parçası olmak niyetinde değilim,” dedi.

 

HAREDİ BİRLİĞİ KURULUR MU?

Taktiksel bir hareketle geçtiğimiz cuma günü UTJ milletvekili Moşe Gafni, Şas Partisi ile Haredi bloku oluşturabileceğini belirtti. “Yesh Atid’in 19 koltuğu varsa bizim de toplamda 18 koltuğumuz var,” diyen Gafni sözlerini “Din konularında, Yeşiva öğrencilerinin askere alınması konusunda tam bir fikir birliği içindeyiz. Farklı yaşam biçimlerini kimse kimseye empoze edemez bu yüzden inanıyorum ki  sağduyu galip gelecektir,” şeklinde sürdürdü.

Yesh Atid’in beklenmedik 19 milletvekilli çıkarma zaferi ele alındığında ve Naftali Bennett’ın Yahudi Evi’nin 12 koltuk kazandığı hesaba katıldığında Netanyahu 62 koltukla bir koalisyon kurabilir. Her ne kadar Netanyahu daha geniş bir koalisyon istediği sinyallerini verse de bu gerçek, iki dinci parti Şas (11) ve UTJ Partisi’nin (7) birleşseler bile gelecek hükümette yer bulmalarında ellerindeki pazarlık kozunu ortadan kaldırıyor.

Şas Partisi liderlerinden Aryeh Deri, kendi partisini ve UTJ Partisini kapsamayacak bir koalisyon hükümetinin, yalnızca orta ve üst sınıfa hitap eden ve olanakları kıt insanları ve yoksul semtleri yok sayan bir oluşumdan öteye gidemeyeceğini belirtti. Yesh Atid Partisi’nin Harediler’i askerlikten muaf tutan Tal Yasası’nın yerine getirmek istediği vatani görevin herkesçe paylaşılması gerektiği tezine karşı, Ortodoks partilerin nasıl bir duruş sergileyecekleri meçhul. Bir yandan Şas Partisi’nden İçişleri Bakanı Eli Yişai ultra Ortodoksları askere yazılması için ikna etmeye çalışıyor, ancak öte yandan Şas’ın ruhani lideri Haham Ovadya Yosef, Yeşiva öğrencilerine zorunlu askerlik dayatılırsa ülkeyi terk etmekten başka çareleri kalmayacağını söylüyor.