VAYETSE: Tanrı’yı bilmek ve hissetmek

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
30 Kasım 2011 Çarşamba

Vayikats Yaakov mişenato. Vayomer ahen yeş Ad... bamakom aze veanohi lo yadati – Yaakov uykusundan uyandı ve kesinlikle bu yerde Tanrı var ve ben bilmiyorum dedi.” (Bereşit 28/16)

 

Raşi bu cümle ile ilgili çok ilginç bir yaklaşım sergiler. O gece Şem ve Ever’in yeşivasında geçirdiği on dört yıl boyunca Yaakov’un uyuduğu ilk gecedir. O süre boyunca gecelerini de Tora öğrenerek geçirmiştir.

Talmud Berahot 63 A’ya göre Tora’nın bütün esasında Mişle’de yazılı olan bir cümlenin olduğu görülür. “Bütün yollarda Tanrı’yı bilmek” (Mişle 3/6). Rambam ve birçok açıklayıcı bu cümleyi şu şekilde açıklarlar. Kişi Tanrı’yı sadece mitsvaları yerine getirirken değil günlük yaşamının tümünde hissetmek zorundadır. Örneğin kişi sağlıklı kalabilmek ve bu şekilde mitsvaları yerine getirebilmek için yemeğine ve içmesine özen göstermelidir. Bir kişi para kazanmak zorundadır. Ancak kazandığı bu para ile de mitsva yapmaya özen göstermelidir. Güzel bir talit, iyi bir Tefilin, güzel bir etrog satın almak, bir ihtiyaç sahibi aileye yardım etmek veya güzel bir suka inşa etmek gibi. Bir kişi eğer dünyevi ihtiyaçlarını da Tanrı’nın emrettiği mitsvaları yapmak üzere karşılayacak olursa onun bütün yaşamı zamanla sadece Tora ve mitsvot ile şekillenecektir.

Baal Şem Tov erken nesillerin oruç tutmak konusunda son derece dayanıklı olduklarını ve yemek içmek konusuna fazla önem vermediklerini söylemektedir. Ancak nesiller gitgide daha zayıfladıkça oruç tutmak zamanla mitsvaları yerine getirmek konusunda bir zayıflığa neden olmaya başlar. Bu yüzden de gerekli olmadığı hallerde günümüzde oruç tutmak fazla olumlu karşılanmaz.

Bir Cuma akşamı Mezeritch şehrinin Magid’i Rabi Zusia’ya bir elçi gönderir ve Şir Aşirim okumaktan vazgeçmesini ister. Bunun nedeni olarak da Rabi’nin okuduğu Şir Aşirim’in göklerde büyük bir patırtıya neden olduğu, bunun da Magid’in uyumasını engellediğini gösterir. Şimdi burada bir çelişki ortaya çıkar. Magid’in uykusu neden Rabi Zusia’nın okuyacağı ve göklerde büyük bir harekete neden olacağı Şir Aşirim’den daha mühim olsun ki? Bunun cevabını Apt şehrinin tsadiği vermektedir.

Bu olay Yaakov’un keşfettiği bir olaydır. O güne kadar Yaakov Tanrı’ya ibadetin ancak ve yalnız uyanık iken yapılabileceği görüşündeydi. Ancak uyuduğunda geleceğe yönelik muhteşem bir profetik öngörü görmüş ve uyurken bile Tanrı ile iletişimin devam ettiğini göstermiştir. “Yaakov uyandı ve burada Tanrı var ve ben bilmiyorum dedi” cümlesinde Yaakov’un bilmediği ancak burada farkına vardığı bir kişinin uyurken bile Tanrı ile iletişimde olabileceğidir.

Büyük tsadikler bile kendilerini Tanrı’ya adarken dünyevi aktivitelerden ödün vermezler ve günlük yaşamlarını yaşamaya devam ederler. Tanrı’yı bütün yollarımızda bilmek ve hissetmek ise hepimizin uyması gereken bir görevdir.