YAHUDİLİKTE TEMEL KAVRAMLAR / MİTSVA {11}

Yusuf BESALEL Kavram
9 Temmuz 2008 Çarşamba

Aranızda bulunan bir yabancıya sözlü olarak (Çıkış, 22:21) zarar vermek veya ona ticarette zarar vermek (Çıkış, 22:21) yasaktır. Sahibi Yahudi dahi olsa Erets Yisrael'e kaçmış olan bir esiri iade edemezsiniz (Tesniye, 23:15) veya ondan yararlanamazsınız (Tesniye, 23:16). Dulu veya öksüzü incitmeyiniz (Çıkış 22:21). Bir İbrani köleyi istismar edemezsiniz (Levililer, 25:42) veya satamazsınız (Levililer, 25:42); ona zalimce davranmayınız (Levililer, 25:43) veya ona Tanrı'ya inanmayan bir kişinin kötü davranmasına müsade etmeyiniz (Levililer, 25:53). İbrani odalığınızı satamazsınız (Çıkış, 21:8) veya onunla evlenirseniz; onu yemek, giysi ve karılık haklarından mahrum edemezsiniz. (Çıkış, 21:10). Bir kadın tutsağı satamazsınız (Tesniye, 21:14) veya ona bir esir muamelesi yapamazsınız (Tesniye, 21:14).

Başka bir adama ait olan şeyleri, onlar için ödeme yapmayı kabul etseniz dahi, elde etmek için haris istekler beslemeyiniz (Çıkış, 20:17). Bunun arzusu dahi yasaktır. Bir işçi (hasat çalışması yaparken) başkasına ait ekinleri biçemez (Tesniye, 23:25) veya yiyebileceğinden fazla meyva alamaz (Tesniye, 23:24). Kişi, sahibine geri verilmesi gereken kaybolmuş bir eşyaya karşı kayıtsız kalamaz (Tesniye, 22:3) veya yükü altında çökmekte olan bir adama veya hayvana yardım etmeyi reddedemez (Çıkış, 23:5). Dirhemler ve ölçülerde sahtekarlık yapmak (Levililer, 19:35), hatta doğru olmayan dirhemlere sahip olmak dahi (Tesniye, 25:13) yasaktır.

j) Adaletle ilgili: Bir yargıç adaletsizlik yaratmamalı (Levililer, 19:15), rüşvet almamalı (Levililer, 19:15) ve taraf tutucu (Tesniye 1:17) olmamalı veya korkmamalıdır (Tesniye, 1:17); fakire öncelik tanıyamaz (Levililer, 19:15, özellikle Çıkış, 23:3) veya kötü olana karşı ayırım yapamaz (Çıkış, 23:7); mahkum edilmiş olanlara da merhamet gösteremez (Tesniye, 19:13) veya yabancıların veya öksüzlerin yargılanmasını gerçekten saptıramaz (Tesniye, 24:17). Bir davada taraflardan birinin savunucusunu diğer tarafın mevcut olmadığı durumda dinlemek yasaktır (Çıkış, 23:1). Önemli bir davada bir kişiden fazla olan çoğunluk karar vermek için yeterli değildir (Çıkış, 23:2).

Bir yargıç, bir meslektaşının kanısını; bunun doğruluğundan emin olmadan, kabul etmemelidir (Çıkış, 23:2); yasayı bilmede cahil olan bir kişiyi yargıç olarak tayin etmek yasaktır (Tesniye, 1:17). Yalancı şahitlikte bulunmayınız (Çıkış, 20:16) veya ahlaksız, günahkâr kişinin (Çıkış, 23:1) veya davaya karışmış kişinin akrabalarının şahitliğini (Tesniye, 19:15) kabul etmeyiniz. Bir şahitin şahitliğine dayanarak bir yargıyı açıklamak yasaktır (Tesniye, 19:15). Öldürmeyiniz (Çıkış, 20.13). Dış görünüşlere bağlı delillere dayanarak mahkum etmemelisiniz (Çıkış, 23:7). Belli başlı bir davada bir şahit yargıç konumunda bulunmamalıdır (Sayılar, 35:30). Hiç kimseye gerekli yargılama ve suçlama uygulanmadan infaz yapılamaz (Sayılar, 35:12). Hakim gelmek amacıyla birisine saldıran bir kişiye acımayacaksınız ve onu korumayacaksınız (Tesniye, 25:12). Baskı altında işlenmiş olan bir suç eylemi için ceza öngörülmeyecektir (Tesniye, 22:26).

 

devam edecek...

Kaynakça: "Yahudilik  Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel