61. Uluslararası Cannes Film Festivali bugün başlıyor / Sinemanın kalbi Cannes’da atacak

Altın Palmiye için yarışacak 21 film arasında Nuri Bilge Ceylan’ın “Üç Maymun”u, İsrailli Ari Folman’ın “Başir ile Vals”i de var. Clint Eastwood, Atom Egoyan, Steven Soderberg, Charlie Kaufman, iki genç yönetmeni önemli rakipleri arasında. Dardenne Kardeşler 3 Altın Palmiye’nin ilk sahipleri olmaya çalışacaklar. Festival, görkemli program filmleri ve yan etkinlikleriyle, Cannes’ı bir sinema şölenine dönüştürmeye çalışacak

Viktor APALAÇİ
14 Mayıs 2008 Çarşamba

61. Uluslararası Cannes Film Festivali bu akşam, Brezilya’lı yönetmen Fernando Meirelles’in yarışma filmi “Körleşme, Blindness”i ile start alıyor.

1966’dan bu yana izlediğim bu festivale başlangıcından 1 önce gelme alışkanlığım bu yıl da sürdürdüm. 61. yaşını kutlamaya hazır Cannes’da fırtınadan önceki sessizliğin hakim olduğuna tanık oldum. Cannes, film endüstrisinin, 7. Sanatın önüne geçtiği muazzam bir sinema fuarı. Yarışmaya katılmak için dünyanın dört bir yanından gelen ikibine yakın film başvurusu arasından seçilen 22 film, ödül listesine girebilmek için kıyasıya bir mücadeleye girecek.

Bunlar arasında yarışmaya üçüncü kez katılan, 2003”te “Uzak” ile Jüri Büyük Ödülü’nü kazanmış Nuri Bilge Ceylan da var. Evvelce Cannes’dan iki kez Altın Palmiye ile ayrılmış Jean-Pierre ve Luc Dardenne Kardeşler, unutulmaz “Paris, Texas”, ile 1984’te bu ödülü kazanmış Wim Wenders ile 1989’un galibi Steven Soderberg yarışmacılar arasında.

 Clint Eastwood gibi bir sinema efsanesi, Atom Egoyan gibi Oscarlı bir yönetmen, ilk filmini yapan Charlie Kaufman gibi çizgi dışı bir senaryo yazarı, 61. Festival’in ödül lisetesine girebilmek için yarışacaklar.

Sean Penn başkanlığındaki “Resmi Yarışma Jürisi”nde, İsrail doğumlu aktris Nathalie Portman, “Persepolis” ile hayranlığımızı kazanmış İranlı kadın yönetmen Marjanne eSatrapi, eski tüfeklerden İtalyan aktör-yönetmen Sergio Castellitto, Meksikalı çizgi dışı yönetmen Alfonso Cuaron var.

Cannes Festivali’nin yarışma dışı en prestijli etkinliğini olan “Belli Bir Bakış” (Un Certain Regard) bölümünde bu yıl Türk yapımı yok, ama bölümün seçici kurul başkanı Fatih Akın. Geçen yıl yarışmada “Yaşamın Kıyısında” filmiyle eleştirmenlerin Altın Palmiye adayı olan Fatih Akın, 60. festivalden En iyi Yönetmen ödülüyle ayrılmıştı.

Cannes’a katılan filmler arasında, ilk yönetmenlik denemelerini yapan yönetmenlere verilen Altın Kamera jürisine bu yıl Fransız yönetmen Bruno Dumont başkanlık edecek. Geçen yıl bu ödülü, “Meduzot / Denizanası” başyapıtıyla, İsrailli Edgar Keret ve Shira Geffen ikilisi, jürünün oybirliği kararıyla kazanmıştı.

61. Festivalde yarışma dışı gösterilecek filmler arasında iki dev yönetmenin filmi var. “Sinemanın harika çocuğu” ünvanını koruyan Steven Spielberg, 19 yıl ara verdiği “İndiana Jones” serisine, “İndiana Jones ve Kristal Kafatası Krallığı / İndiana Jones and The Kingdom of The Kristal Skull” ile dönüş yapıyor. Filmin dünya prömiyeri Cannes’da yapılacak.

Cannes’a evvelce birkaç kez, hep yarışma dışı filmlerle katılan Woody Allen, bu yıl son filmi “Vicky Cristina Barcelona” ile 61. Festival’de olacak.

Çekingenliğiyle tanınan, basından bucak bucak kaçan Woody Allen’in basın konferansını dört gözle bekliyorum. Bu kez yanında, filminin prestijli oyuncu kadrosu, Penelope Cruz, Scarlett Johensson ve Coen Kardeşler’in “Yaşlılara Yer Yok”uyla Oscar kazanan Javier Bardem olacak.

Cannes Film Festivali tarihinde 2 Altın Palmiye kazanmış ender yönetmenler arasında yer alan Emir Kusturica, 61. Festival’e, “Geceyarısı Sineması” bölümünde, son filmi “Maradona” ile katılacak.

 

CANNES’IN ÖNEMİ

Cannes’ın önemini bir cümlede özetlemek gerekirse, akredite bir gazetecinin, festival süresi olan 12 günde, yılın tüm iyi filmlerinin yarısını izleme şansını yakaladığı “bir sinema fuarı” diyebiliriz.

Olimpiyat oyunlarından sonra dünya medyasının en büyük ilgiyi gösterdiği etkinlik olan Cannes Film Festivali, sinema dünyasının en önemli buluşma yeri. Sinema dünyasının yapımcıları, yönetmenleri, oyuncuları, dağıtımcıları, yapımcıları, rakip festivallerin yöneticileri, görmek istedikleri insanlarla temas kurabileceklerinden emin oldukları tek yer Cannes. Bu yüzdendir ki her yıl Mayıs’ta, Fransız Riviyera’sının bu görkemli kasabası, sinema dünyasının akın ettiği yer.  Elinde pazarlanacak bir ürünü, promosyonunu yapmayı arzuladığı bir filmi, lanse etmek istediği bir oyuncusu olan Cannes’a hücum ediyor.

Film ithalatçısı ve distribütörleri arasında, yılın tüm filmlerini satın alan veya anlaşmalarını Cannes’da imzalayanlar var. Nitekim bu yıl “Cannes Film Pazarı”na, 93 ülkeden 8000 müracaat olmuş. Bu geçen yıla kıyasla, yüzde 8’lik bir artışı ifade ediyor. 2008 yılından bu yana “Film Pazarı”na katılım yüzde 40 artmış.

Bu yıl Cannes’da filmlerini pazarlamak isteyen firmaların ihtiyacını karşılamak için, 1600 film gösterimi programlanmış bulunuyor.

 

YARIŞMA FİLMLERİ

61. Festival4de Altın Palmiye için yarışacak filmler arasında, önemli yönetmenlerin, merakla beklenen son filmleri var. Yönetmenlik kariyeriyle sinemada ikinci baharını yaşayan, Oscar ödülü alan, inanılması zor başarılarla aktörlük kariyerini gölgede bırakan, Hollywood’daki eski tüfeklerin en ünlüsü Clint Eastwood, “Chargeling” ile Cannes’da boy gösterecek. Angelina Jolie’nin başrolünü oynadığı, konusu 1920’lerde geçen film, bir çocuk kaçırma öyküsü anlatıyor. “Being John Malkovich”in senaryosuyla adını duyuran Charlie Kaufman, “Adaptation” ve “Confessions of a Dangerous Mind” gibi çizgi dışı senaryolarıyla ünlendikten sonra ilk kez kamera arkasına geçiyor. Aile hayatı, kadın-erkek ilişkileri temalarına, ölüm ve seks hakkındaki düşüncelerine değinen “Synecdoche, New York” ile Charlie Kaufman, Altın Kamera ödülünün de adayları arasında. Tiyatro alemini anlatan filmde, Philip Seymour Hoffman tiyatro müdürünü, Catherine Keenen ilk karısını, Michelle Williams, ikincisini, Samanta Morton sevgilisini, Tilda Swinton karısının en iyi arkadaşını canlandıracak.

Steven Soderberg’in ilk önce iki film olarak (“Arjantinli” ve “Gerilla”) çektiği, Che Guevara’nın hayatını anlatan, 3 yılda hazırladığı “Che” 4 saatlik bir film. Soderberg filminin Cannes’da gösterilmesini, her iki filminin birden gösterilmesi şartıyla kabul etti. Che Guevera’yı Benitio del Toro canlandırıyor, yanında Javier Bardem oynuyor.

Dördüncü Amerikan yarışma filmi, polisiye filmleriyle ünlenen James Gray’in, festivalde son anda katılan “İki Aşık / Two Lovers”i.

Che’nin ilk gençlik dönemini “Motosiklet Günlüğü”nde anlatan Brezilya’lı yönetmen Walter Salles, Daniella Thomos ile müştereken yaptığı “Geçiş Hattı / Linha de Passe” ile ülkesinin sosyal meselelerini gündeme getiriyor.

2. ve 3. ALTIN PALMİYE PEŞİNDE

Ev sahibi Fransa yarışmaya üç filmle katılıyor. Fransız Yeni Dalga’sının önde gelen isimlerinden 60 yaşındaki Philippe Garrel “Şafak Sınırı / La Frontiere de L’Aube” ile, Arnaud Desplechin “Bir Noel Öyküsü / Un Conte de Noel” ile, yarışmaya son anda dahil edilen Laurent Cantet ise “Duvarlar Arasında / Entre Les Murs” ile Cannes’da yarışacaklar.

1999’da “Rosetta” ile, 2005’te “Çocuk / L’Enfant” ile Cannes’dan iki kez Altın Palmiye ile ayrılan Jean-Pierre ve Luc Dardenne Kardeşler, bu yıl “Lorna’nın Sessizliği / Le Silence de Lorna” filmiyle, Cannes’da büyük ödülü üç kez kazanmış ilk yönetmen sıfatını hak etmeye çalışacaklar.

Kanada sinemasının prestijli yönetmeni Atom Egoyan “Tapmak / Adoration” ile ergenlerin dünyasından çocukların dünyasına geçiş yapacak. Gençlerin internet dünyasının içinden kendi kimliklerini araştırdıkları filmin kahramanı 15 yaşında bir genç kız.

Alman sinemasının önemli markası Wim Weders “The Palermo Shooting” ile ikinci Altın Palmiye’yi kovalayacak.

7 yıl önceki “Bataklık” ile hayranlığımızı kazanan kadın yönetmen Lucrecia Martel “Kafasız Kadın / La Mujer sin Cabeza” ile, genç sinemacı Pablo Trapero “Leonera” ile yarışacaklar.

CEYLAN’IN “ÜÇ MAYMUN”U

1995 yılındaki kısa filmi “Koza’yı da sayarsak, “Üç Maymun” Nuri Bilge Ceylan’ın Cannes’da yarışacak 4. filmi. “Uzak” ve “İklimler”den sonra, Ceylan yine sadık temaları olan, insanın doğasını ve varoluşunu sorgulama işlevini sürdürecek. Cannes’da sinemasının Bergman, Bresson ve Tarkovsky gibi ustalarla karşılaştırıldığına tanık olduğum Ceylan bilge kişiliğinden örnekler sergileyecek. “Üç Maymun” bir ailenin parçalanmaması adına gerçeklerin görmezden gelinmesiyle ortaya çıkan açmazları anlatacak. Yönetmen filmin senaryosunu eşi Ebru Ceylan ve Ercan Kesal ile birlikte yazmış. Oyuncuları Hatice Aslan, Ercan Kesal ve Yavuz Bingöl.

FESTİVAL’DE İSRAİL

İsrailli genç yönetmen Ari Folmen “Başir ile Vals / Wiltz With Bashir” adlı belgesel çizgi filmiyle Cannes’da yarışacak.

Başir, 1982’de Lübnan’da suikaste kurban giden Lübnan Cumhurbaşkanı Başir Gemayel. O yılın eylül ayında, Hristiyan Milis Kuvvetleri, Beyrut’un göbeğindeki bazı Filistin mülteci kamplarına bir gece baskını düzenlemiş, Sabra ve Şatilla’da 3000’den fazla Filistin’liyi katletmişlerdi. Ari Folman o günleri bölgedeki İsrail askerlerinden biri olarak yaşamıştı. 1975-90 arasında Lübnan’daki iç savaşta, Hristiyan ve Müslüman Lübnanlılar savaş halindeydi. Müslüman ve Hıristiyan liderler de aralarında savaşmışlardı. “Başir ile Wals”, Cannes’da en çok merakla beklenen filmlerden biri.