Hrant Dink`in bir güvercin gibi aramızdan ayrılmasının şokunu atlatamadan ülkemizin Avrupai yüzü, pırıl pırıl bir düşün ve siyaset adamını, İsmail Cem`i yitirmenin acısını yaşadık. Bu vesile ile genç yazarlarımızdan Rita Ender`in dört ay kadar önce Radikal 2`de yayımlanan bir yazısını da aktarmayı uygun gördüm.
Yaşar Kemalleri, Kemal Tahirleri okumuş, münevver olduğu her halinden belli bir şoförle mutat sohbetlerden birini sürdürürken; Yarın göreceğiz bakalım, İsmail Cemi nereye gömecekler, Yahudi mezarına mı, Müslüman mezarına mı, anlayacağız ne olduğunu
düşüncesini dile getiren bu meşakkatli mesleğin erbabına ne diyebilirdim ki
Türkiyede kolaylıkla herkesin karalanabileceğini mi, yoksa Yahudiliğin küçültücü bir nitelik taşımadığını mı açıklamalıydım. Sustum.
Türkiyenin en başarılı dışişleri bakanlarından biri olan İsmail Ceme hayranlığım 1974 yılında, daha 34 yaşında iken TRT Genel Müdürlüğü görevine atandığında, kurumun içinde gerçekleştirdiği devrim niteliğindeki uygulamaları ile başladı.
Ancak kendisini çocuk yaşta, Teşvikiyede Narmanlı Apartmanının kalecisi olarak tanıdım. Ağabeyim, Demokrat Partisi Gümrük ve Tekel Bakanı Emin Kalafatın oğlu Sinan da aynı takımda, devasa binanın uçsuz bucaksız görünen koridorlarında top koştururlardı. Üçü de rahmetli oldu
Hrant Dink ile ise iki kez, biri Star TVde Elif Dağdevirenin , diğeri ise CNN Türkde Şirin Payzının yönettikleri azınlık gazeteleri ile ilgili programlarda birlikte olduk. İkimiz de azınlık kavramına karşı tepkiliydik, ancak onun yürekliliğini, ezberciliğe karşı çıkan ve klişeleşmiş söylemleri sorgulayıcı duruşunu hep takdirle karşıladım. Sonrasında rahmetli Üzeyir Garihin cenaze töreninde ayaküstü kısa bir sohbetimiz oldu.
Dinkin umuda uçmasından dört ay kadar önce, gazetemiz genç yazarlarından Rita Enderin Radikal 2nin 1 Ekim 2006 tarihli sayısında yayımlanan Anneciğim İstanbula gidebilecek miyiz? başlıklı yazısını özellikle aktarmak istiyorum:
* * *
Kırk yıldır Özbekistan'da/Yaşar Çerkez Ali sürgün/Dönecek mi yurtlarına/Kırımlı Tatarlar bir gün/Beşiktaş'ı İstanbul'u/Vatanını annesinin/Görmek kısmet olacak mı/Anneciğim İstanbul'a gidebileceğiz miyiz?/diyor annesine kızım/karşı dağa bakıyorum/Bir ağırlık yüreğimde/Sırılsıklam ter içinde/Uykumdan uyanıyorum
Ataol Behramoğlu bu dizeleri yani Çerkez Ali yi yazarken sürgün Çerkezleri, en çok da Çerkez Aliyi düşünmüştür herhalde. Siz kimi düşündünüz?
Ben bu dizeleri her okuduğumda sürgüne gönderilenlerden çok sürülme korkusu olan, sürülme korkusu ile yaşayan insanları düşünüyorum. Düşünen ve yazan insanların; farklı boydan, dinden, ırktan olan insanların sürgüne gönderilmiş olduğu bu topraklarda iken düşünüyorum.
Anneciğim İstanbula gidebilecek miyiz? diyen kız çocuğunun sesini duymak istemiyorum. Çünkü benim de yüreğime ağırlık çöküyor. Çünkü yazdığı için, sürgün edilmeden sürgün olmayı göze alanlar var. Mesela Hrant Dink. Agos gazetesi yayın yönetmeni Hrant Dink.
Dink, Ermeni Kimliği yazı dizisiyle yargılandı ve bu esnada; Suçum netleşir ve sabitleşirse giderim. İnsanları tahkir edeceksiniz hem de onlarla beraber yaşayacaksınız.Aynı mahalle, aynı sokak, aynı ülke. Bu bir onursuzluktur, olmaz. Ülkeyi terk ederim
dedi.
Türklüğü aşağıladığı gerekçesi ile 6 ay hapse mahkum edildi ve cezası ertelendi.
Bundan sonra, Fikret İlkizin kaleme aldığı yazıyı okudum. Şöyle söylüyordu: Bizimle birlikte Türkiye toprakları üzerinde yaşayan ve bu topraklar üzerinde toprak olmak isteyen gazeteci Hrant Dink; bu ülkeyi terk edip gitmekten bahsediyor
Duyuyor musunuz? Onun yerine düşünün ve anlayın. Artık sadece düşünmenin ve sadece anlamanın da, tek başına yeterli olmadığını bir gün siz de anlayacaksınız
Tüylerim diken diken oldu.
Bizim cemaatten biri Hrant Dinkin yerinde olabilir miydi? Oldu mu hiç?
Sonra Dinkin temyize giden kararı, Yargıtay Ceza Genel Kurulunca onandı. Belki de onaylamayanların desteğini göstermek için; Filiz Kerestecioğlu, Hrant Dink ile röportaj yaptı. Güncel Hukukta. Röportajı daha okumamıştım, Fikret İlkiz sordu; Sizin cemaat Dink hakkında ne düşünüyor Rita?
Bilmiyorum ki hocam dedim. Ve o anda aklıma geleni paylaştım; Geçen gün 90 yaşında bir delikanlı ile konuşuyordum. O şöyle söyledi; Köşede bir miktar para tutuyorum. Nasıl İspanyadan popoya tekme atarak kovdular. Allah korusun! Ama benim kuşağım bu korku ile yaşamıyor.
Ardından Hrant Dink ile yapılan röportajı okudum.
Filiz Kerestecioğlu soruyor Dinke; Ermeni olmak bir şekilde bedel ödemek mi?
Yanıt gayet net: Eğer akıllı uslu bir Ermeni iseniz - ki Türkiyede böyle bir çoğunluk var - hak peşinde koşmayan, kendisine verildiği kadarıyla yetinen, gerektiğinde devletin reklamını yapmak için vitrinlere çıkan o zaman iyi yaşarsınız. Ama yurttaş olmaya çalışan, hakkınızı arayan bir Ermeniyseniz bu bir sorun...
Peki siz nasıl bir Yahudisiniz? Yanıtların yüreklere ağırlık vermemesi dileğiyle