Produktos Importantes de la Antikuedad - 1

Judeo-Espanyol
20 Kasım 2019 Çarşamba

Isak Eskinazi

Produsir una manifaktura, ofreser un produkto al mundo es el sujeto puro de la ekonomiya. La ekonomiya fue siempre una de las razones de invaziones, de gerras, de rovos, i mizmo de deskuviertas en la istorya umana.

La ambisyon de obtenir kozas raras i karas izyeron ke la ekonomiya, en la antikuedad, se bazo sovre siertos produktos komo el kovre, komo la sal, la seda, los arvoles de sedra (sedir ağacı) i el safran.

El kovre empeso a ser empleyado aze mas de 7.500 anyos. Un produkto ke mizmo fue empleyado komo materya prima, es dizir en su forma primitiva, komo fue eksterminada de la mina. El kovre fue el primer metal a ser diritido aze komo 7.000 anyos i el primer metal ke entro a un kalup aze 6,000 anyos. Tambien el primer metal a mesklarse kon el estanyo (kalay) para obtener el bronze.

La palavra kovre viene de la isla “Kıbrıs” ke es “Cyprus” en latin. Las djoyas antiguas de kovre, komo aniyos i maniyas se enkontran en Ejipto, en Persia i en Anatolya.

Buris (borular) de kovre fueron utilizados komo elemento de endustriya, i esto fue kopyado de los Ejipsyanos. Una enstalasyon sanitarya de kovre se ve debasho de las lavas del Vezuvio ke kuvrieron totalmente la sivdad antigua de Herkulanum.

En Turkiya, en Chatalhöyük (Konya), enkontraron algujas, ganchos,  eskularichas de kovre puro. Las 3 algujas de kovre en Chatalhöyük son las kozas metalikas las mas viejas del mundo.

Azer platos de kovre es i oy en diya en Turkiya un arte importante. En Estanbol tenemos un merkado ke se yama “Bakırcılar Çarşısı”, ke se topa entre el Gran Bazar i la meskita de Bayazit. Oy no kedo ninguno de estos artizanos ke lavoravan el kovre kon martiyo. El bruido del martiyo era komo una muzika. Esto lo ke digo aze mas de 30-40 anyos antes.

Un otro produkto ke orienta la ekonomiya era la Sal. Aze mas de 8.000 anyos ke la sal djugo un rol importante en la vida umana. No solo para los Djudyos, ma i en China, India, Ejipto, en la Gresya Antigua i en el Imperio Romano lucharon muncho para obtener la sal. Una kantidad moderada de sal es nesesarya para la salud. Para konservar la karne i los peshkados kuando se transportan de un lugar al otro, la sal es primordial. Komer peshkado salado ya se konosiya aze mas de 4.000 anyos i en mizmo tiempo los Fenisios ya aziyan komersyo de sal. Este produkto dava a ganar mijor de todo.

Los Romanos tenian un interes partikular para la sal. El kamino “Via Salaria” se izo solo para yevar la sal de Roma asta la Mar Adriatika.

El presyo de la Sal lo desidiya el ofisyal ke se yamava “Saltinator”. Vino una epoka ke pagavan los ovreros, los ofisyales, los soldados kon “Sal”. Es por esta razon ke salyo la palavra “Salaryo”.

En el dezierto de Sahara, el pezo de Sal era igual al pezo del oro. Asta la mitad del siglo 20, la Sal fue empleyada komo moneda en Abisinya (Habeşistan), oy en diya Etyopya.

Esta moneda era komo chubukes de sal, ke se yamava “Amoleh” i ke pezavan komo medyo kilo. Oy, en siertas partes del Sudan, la sal es yene moneda. La sal fue kavza de gerras i de matansiyas komo la Revolusyon de Fransya en 1789. La djente reaksyono a la alta taksa ke el Rey metyo a la sal. Gandi empeso a liberar su payis India de los Inglezes, echando al ayre un punyado de sal.

 

 

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün