Un aniversaryo importante en la istorya del antisemitizmo

Metin DELEVİ Judeo-Espanyol
16 Ocak 2019 Çarşamba

Salvar i onorar al akuzador korajozo. En la era de las medias sosyales, kaji todos los diyas mos demandan de firmar una petisyon o de azer  “like” por una koza. Kuando Emile Zola, el famozo novelisto fransez, publiko “J’Accuse” - “Esto akuzando” el 13 de Enero de 1898, ke koresponde al 19 de Tevet a la djudia, estava asperando solo ke sus keshas  ivan  ganar popularidad i provokaran una repuesta de las masas. No saviya dayinda el impakto ke iva tener en su propya vida.

J’Accuse era la reaksyon de Zola kontra el kavzo Dreyfus. Zola no solo estava seguro ke la kondanasyon en 1895 del Kapitan Alfred Dreyfus por kargos de espiyonaje era un yerro deliberado de la justisya, sino ke era motivada prinsipalmente por el antisemitizmo.

Eskrito komo una letra avyerta, kon puntos grandes en la primera oja de un periodiko liberal fransez, Zola eskrivyo: Aki, entonses, sinyor Presidente, estan los faktos ke eksplikan komo se puede kometer un yerro judisyal; i la evidensya moral, las pozisyones finansyeras de Dreyfus, la mankura de razon i sensya, sus gritos de inosensiya, es una kompleta  demonstrasyon de ser la viktima de la ekstraordinarya imajinasyon del komandante (Armand) du Paty de Clam, del medyo klerikal en el ke se topa ande oyemos los gritos de los “djudios suzyos”, una nosyon ke dezonora muestro tyempo.

J’Accuse divizo la opinyon publika. Dreyfus resivyo un segundo juzgo marsyal en 1899, ma de muevo  fue deklarado kulpavle (kon provas i endisyos falsifikados). En todo kavzo, unos kuantos anyos despues fue deklarado non kulpavle i pardonado por el presidente de Fransya. Ma entonses paso unos kuantos anyos en la isla del Guerko en la Guyana franseza.

Komo el artikolo J’Accuse era dirijido al presidente de Fransiya, a Zola no le sorprendyo kuando lo akusaron de difamasyon. Kondenado a un anyo de prizyon i a pagar una suma de 3.000 francos de indemnita, Zola se fuyo a la Inglatierra. Torno a la Fransya kuando se formo un muevo governo en Junio de 1899. Zola muryo de entosegamyento karbon monoksid kuatro anyos despues, dos anyos antes de ke Dreyfus fue totalmente egzonerado.

 

Siz de yorumunuzu yapın

Tüm Yorumları Görün