Geçen hafta yapılan Birleşmiş Milletler 73. Genel Kurulu sırasında yan bir etkinlik olarak Arnavutluk, İsrail ve İtalya’nın ev sahipliğinde Talmud tercüme projesinin başarısı kutlandı.
Babil Talmudu Tercüme Projesi ile Talmud ilk kez en eki dillerden olan Aramice’den İtalyancaya çevrilmiş oldu. Çeviri ‘bulut dijital platformu’ adındaki yeni teknoloji bir yazılım sayesinde dünya çapında 90’dan fazla araştırmacı ve çevirmen tarafından gerçekleştirildi. Yetkililer çevirinin, teknolojik inovasyon sonucunda kültürlerarası diyalogun ve antisemitizm ile ayrımcılığın her türüne karşı savaşın en önemli aracı olduğunu belirtti.
500 yıl evvel, Talmud Roma’da meydanlarda yakılıyordu. 80 yıl evvel İtalya Nazilerle işbirliği yapıyordu. Bugün İtalyan hükümeti milyonlarca doları İtalyanlar Talmud’u kendi dillerinde okusunlar diye harcıyor. İşin diğer bir ilginç yönü Talmud’da adı geçen isimlerinin hepsinin erkek olmasına rağmen, etkinliğin ev sahibi ülkelerinin üç diplomatik temsilcisi ve projeyi yöneten başkan kadın. Çoğunluğu Müslüman olan Arnavutluk’un İsrail ile ilişkileri iyi. Ülke, Holokost’ta 2 bin kadar Yahudi’yi kurtarmasıyla övünç duyuyor.
Büyük bir çoğunluğun İtalyanca konuştuğu Arnavutluk’un BM Elçisi Besiana Kadare, Talmud Projesinin inançlararası diyalogda yeni bir yol açtığı için memnuniyetini dile getirdi.
12,7 milyon dolarlık proje 2011’de İtalya’nın Eğitim Bakanlığı öncülüğünde başladı. 2016’da ilk cildi, bu yıl da iki cilt daha tercüme edildi. Hukuki münazaraların, yorumların ve olayların anlatıldığı 2.711 yapraklık eserde felsefeye de önemli bir yer ayrılıyor. Şu ana kadar eserin yüzde 60’ı çevrildi.
