REE- SAĞLAM DURMAK

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
8 Ağustos 2018 Çarşamba

 

Eski nesillerde hepimiz anne babamızdan veya büyük ebeveynlerden bir şeyler öğrenmişizdir. Bu öğrendiklerimizde etik kavramlar yani ‘musar’ çoğunluktadır. Birçoğumuz etrafı düzenli bir şekilde korumanın önemini bilirken bazılarımız misafir olduğumuz yerde veya misafir ağırladığımızda neler yapılacağını onlardan öğrenmişizdir. Bizim neslimize ve bizden öncekilere sorduğunuzda bu tip öğretiler mutlaka olmuştur. Ancak bu gün çocuklarımızın bu tip bir öğreti alıp almadıkları meçhuldür. Çünkü anne baba olarak bizlerin ya vakti ya da sabrı yoktur. Bizlerin çocuklara verilebilecek veya aktarılacak birçok şeyimiz olmasına rağmen bu görevimizi aksatmamız günümüz neslinin ne yazık ki birçok olumsuz edimle karşımızda durmalarına neden olmaktadır. Günümüzde verilen öğretilerde ‘musar’ yani etik ya çok azdır ya da hiç yoktur. 

Konu yeniden aynı yere dönmektedir. Hepimiz öğretmenlik mesleğini icra ediyor olmayabiliriz ama eğer bir ailemiz ve çocuklarımız varsa bizler birer öğretmeniz. Çocuklarımız, yakınlarımız ve çevremiz için birer öğretmeniz. 

Ree peraşasında biraz daha ilerleyince çok ilginç bir cümle karşımıza çıkar: “Rak hazak levilti ahol adam – güçlü ol ve kan yeme.” Biraz düşününce kan yememek için çok da güçlü olmaya ihtiyacımız yoktur. Eğer kaşer olmayan bir yemeği yememek için kuvvetli ol, sağlam dur deseydi bu cümle kolay anlaşılır olacaktı. Ancak burada sağlam durmamız gereken hiç de meraklı olmadığımız bir şekilde ‘kan yeme’ ile ilgilidir. 

Bunun nedeni ile ilgili önce basit bir neden sunalım. Tanrı bu emri 365 ‘yapma’ emrinin arasına koymuştur. Bu çok basit bir emirdir. Yapılması kolaydır ve Tanrı bizlerin ödül kazanması için bu emri vermiştir. Çünkü kişiler bunu yaptıkları zaman ‘yapma’ denilen emir kategorisinde bir mitsva yerine getirilmiş olacaktır. Böylelikle de ödül kazanımı kaçınılmazdır. Tanrı bir baba şefkatiyle çocuklarının kolay kazanç sağlamaları için de kolay bir takım mitsvaları yapmamızı bizlerden istemiştir. 

Biraz daha zor bir neden söyleyelim. Tanrı’nın bazı emirleri kolay bazıları da zordur. Bunları yerine getirmemizin nedeni kolay veya zor olmaları değil “isteyenin Tanrı olması” gerçeğidir. Kaşerut sağlık demektir. Brit Mila sağlık için önemlidir. Netilat Yadayim temizliğin temel şartlarından biridir. Bir gün dinlenmek bizi haftaya hazırlar. Hepsi doğru olabildiği gibi hiç biri doğru olmayabilir. Kaşerut, Brit Mila, Netilat Yadayim, Şabat veya diğer emirler sadece Tanrı emri olduğu için uygulandığında bir anlam kazanır. Bunun dışında bir anlam aramak sadece kendimizi veya etrafımızı rahatlatmak amacını taşır ki buna çok da fazla ihtiyacımız yoktur. 

Şimdi ‘kan’ ile ilgili mitsvanın daha zor bir açıklamasını yapalım: Mısır kültüründe kurban sunmak kavramı vardır ve putperest ibadetin bir aşaması kurbanın kanını içmektir. Şu anda hepimize ‘iğrenç’ gelebilecek bu ifade, olayı 210 sene boyunca Mısır’da gören İbraniler için belki de bir süre sonra ‘iğrenç’ olmamaya başlayabilir. Bunun için Tora çok kesin konuşmuştur. “Sağlam dur ve kan yeme.”