Trump Putin buluşması ev sahipliği yapan, Rusya ile Batı arasında diplomatik köprü rolü oynayan Finlandiya’nın geçmişinde ve bugününde Yahudiler.
İlk Fin Yahudileri Çar Rusya’sından kaçan çocuklardı
Finlandiya’daki Yahudi tarihi 1850’lerde Çar Rusya’sının zorla askere aldığı yoksul Yahudi çocukların özgürlükleri için o dönemlerde Rusya’nın koruması altında olan seyrek nüfuslu Finlandiya topraklarına sığınmasıyla başladı. 1918’de Finlandiya bağımsızlığını kazandı. Böylece sırf Yahudi oldukları için küçük yaşta ailelerinden koparılan askerler Rus topraklarına dönmektense Finlandiya’ya giderek kendilerine güvenli bir yuva kurmak istediler.
Holokost ve Finlandiya
Holokost’tan 70 yıl sonra bu yıl Finlandiya, savaş sırasında soykırımda birliklerinin suça iştirak edip etmediğini araştırmak üzere resmi soruşturma başlattı.
Finlandiya Devlet Başkanı Sauli Niinisto ocak ayında ortaya çıkan Finli bir SS subayının yazılı ifadesinin ardından komitenin kurulduğunu açıkladı. İfadede askerin Ukrayna’da toplu olarak Yahudileri öldürme faaliyetine katıldığı itirafı yer alıyordu. Mektupta Fin SS askeri Olavi Kustaa Aadolf Karpo üstüne Yahudi vurmak gibi beceri gerektirmeyen bir işte çalışmaktansa Ruslarla savaşmayı istediğini yazıyordu. Bugüne dek Nazilerin vahşetine karşı gelen az ülkeden biri olmakla övünen Fin halkı büyük bir şok yaşadı. Finlandiya vatandaşı 2.700 Yahudinin yedisi hariç hepsi kurtulmuştu.
Özgürlüğe açılan ‘Fin Yolu’
1991’de SSCB yıkılmadan evvel Hıristiyan Siyonistler, Sovyet Yahudilerin kaçması için Finlandiya’yı kullanmaya başladı. 1990’da aliya (İsrail’e göç) aktivisti Ulla Jarvilehto, Helsinki’den Kudüs’e ilk aliyayı organize etti. Kudüs Uluslararası Hıristiyan Elçisi 2000 yılına kadar 15 bin Yahudi’yi ‘Fin Yolu’ndan 54 uçakla İsrail’e ulaştırdı. Yahudilerin çoğunluğu Riga ve St Petersburg’dan geliyordu. Bugün eskisi kadar kaotik olmasa da Rus Yahudileri halen bu yolu kullanmakta, İsrail’e göç etmeden Fin Hıristiyan Siyonistlerin ev sahipliğinde, aile sıcaklığında, zorlu bürokratik işlemlerle boğulmadan önce birkaç gün dinleniyorlar.
Güvenli liman
Aşırı sağdan ve radikal Müslümanlardan gelen antisemit tehditlerle boğuşan İsveç ile, tarihinde yüz yıllarca süren katliamlar bulunan Rusya arasında sıkışmış Finlandiya’da, Yahudiler kendilerini varlıklarının ilk günlerinden beri güvende hissediyor. Nefret söyleminin çok nadir görüldüğü, fiziksel hiçbir saldırının olmadığı 5,4 milyon nüfuslu ülkede yalnızca 40 bin Müslüman ve 1,400 Yahudi yaşıyor. Finlandiya, İskandinav komşuları arasında Müslüman göçmenlere kapılarını açmayan tek ülke. 2013’te ülkede baş haham olarak 30 yaşındaki Simon Livson seçildi. Livson dünayda bu unvana sahip en genç haham. Ülkede kaşer kuralları uygulamak, hayvan kesimiyle ilgili yasalardan dolayı zorlaştı. Bölgede İsrail ile en yakın ilişkileri koruyan ülke Finlandiya ve arkasından Danimarka. İsveç, Norveç ve İzlanda’nın İsrail ile diplomatik ilişkileri zayıf. Bu ayın başında Finlandiya, İsrailli Gabriel adlı şirketten 500 milyon dolarlık deniz füzeleri alımı gerçekleştirdi.
FİNLANDİYALI YAHUDİLER RUS İŞGALİNE KARŞI SAVAŞTILAR
Finlandiya II. Dünya Savaşında Almanların desteği ile Rusya’nın karşısında savaştı.
Rusya işgaline karşı Finler ülkenin güneyindeki ormanlarda saf tutarken ordudaki Yahudi askerlerin az uzağında Hitler’in askerleri de yardım ediyordu. Finlandiyalı Mareşal Karl Gustav Mannerheim Nazilere 2700 Yahudi’yi teslim etmeyi reddetmişti. Önlem olarak Mannerheim hiçbir Yahudinin Alman müttefiklerinin kumandanlığında savaşmamasını sağladı. Yahudi birliklerin Almanların üslerinden bir kilometre uzakta kendi üslerinde sinagogları bulunuyordu. Bu durum anormal etkileşimlere neden oluyordu. Finlandiya Yahudi Cemaati eski Başkanı Gideon Bolotowsky, babasının Fin ordusunda tercüman olarak çalıştığını, Alman birliklere elçilik görevi üstlendiğini anlatıyor.
Bolotowsky babasının her ne kadar garip hissetse de emirlere uyması gerektiğini söyleyerek kardeşi Haim ile beraber üç yıl Nazilerin yanında savaştığını aktarıyor.
Yahudi ordu doktoru olan, Leo Skurnik, yaralı SS askerlerine o denli iyi bakmıştı ki Yahudi olduğu bilinmesine karşın Almanlar tarafından Demir Haç ile ödüllendirildi.
