Aralık ayında yayına giren iki gazete: El Burlon ve Atikva

Naim GÜLERYÜZ Kavram
29 Kasım 2017 Çarşamba

El Burlon

El Bourlon, 6 Aralık1908 (11 Kislev 5669) Pazar günü basın dünyasında yerini aldı. Sahibi ve yöneticisi Samuel Kemal Mitrani, başyazarı da Nesim Behar olan bu ‘edebi-mizahi’ gazete (Litereria i humoristika - parese por oras una vez a la semana) cemaat konularına alaycı bir dille yaklaşmaktaydı. Gazete perşembe günleri 19x27 boyutunda sekiz sayfa olarak yayınlanmakta ve 10 paraya satılmaktaydı.

Nesim Behar, cemaatin iç sorunlarını mizahi bir üslupla eleştiren Lo ke izyeron todos [Herkesi yaptığı] isimli sahne eserini de bu gazetede yayınladı.

El Burlon’un bilinen son sayısı 25 Ocak 1910 tarihli 46. sayısıdır.

 

Atikva

1946 yılından sonra demokrasi rüzgârını arkasına alarak basın dünyasına katılan yayınlardan biri de Atikva gazetesidir. Ticari amaçla gazetenin ruhsatını alan Yaakov Kıymaz’ın Sabetay Leon ve İzidor Levi ile işbirliği sonucu 19 Aralık 1947 (6 Tevet 5708) Cuma günü çıkmaya başlayan Atikva’nın başyazarı La Turquie, Istanbul, Le Journal dOrient gibi değişik Fransızca gazetelerde yazıları yayınlanan Avram Benaroya idi. Kıymaz, ilk sayıda, gazetenin amacını ‘Atikva Çıkarken’ başlıklı yazısında şöyle belirtmektedir:

“Türkiye’de yaşayan Yahudi vatandaşların, istikballerinden emin ve rahat olduklarından şüphemiz yoktur. Türkiye Cumhuriyeti anayasasının verdiği eşit haklardan faydalanarak, memleket davaları ve haklarını korumağı gazetemiz bir vazife edinecektir.”

Ancak gazete para kaybetmeye başlayınca Kıymaz ortaklıktan ayrıldı. Benaroya da kısa bir süre sonra, kendi gazetesini (LEtoile du Levant) kurmak üzere ayrılınca gazeteyi İzidor Levi ve Sabetay Leon, daha sonra da tek başına Sabetay Leon üstlendi.

Kendisini ‘siyasi gazete’ olarak tanımlayan 34x50 boyutunda dört sayfalık Atikva cuma günleri yayınlanıyor ve 10 kuruşa satılıyordu.

Atikva’nın ilk sayısında İsmet İnönü’nün fotoğrafı ve Albert Benaroya’nın La Turkiya es Nuestra Madre (Türkiye, Annemiz) başlıklı bir makalesi yer alıyordu.

1949 yılı ortasında yayınına son veren Atikva’nın en anlamlı girişimi, El Cugueton un kurucusu Elia Karmona’nın vefatından sonra maddi sıkıntıya düşen dul eşi yararına başlattığı destek kampanyası oldu.