Haye Sara... Güzel gözlü kız

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
8 Kasım 2017 Çarşamba

 

Bu hafta okuduğumuz Haye Sara peraşasındaki en önemli konulardan biri Yitshak’ın evlenmesi için kız bulmaya gönderilen Eliezer ile Rivka arasında cereyan eden ilk diyaloğun durumudur. Eliezer, Yitshak gibi birine eş ararken Rivka’nın develerle ilgili yaklaşımı onun eş olarak seçilmesinde ilk adım olmuştur. Eliezer başka şeyleri daha sonra sorar. O deve testi yeterli olmuştur. Her ne kadar develere su vermek en zor işlerden biri olsa da sadece bu deneyim Yitshak’a eş olabilmek için nasıl yeterli olmuştur? Kaldı ki Eliezer haklı çıkmıştır. Burada anlamamız gereken Eliezer’in nasıl bir düşünceye sahip olduğudur.

Kli Yakar adlı kaynak burada belirleyici faktörün Gemilut Hasadim olduğunu söyler. Eğer bu kız Avraam’ın ailesine dâhil olacaksa ve hesed o ailenin en temel özelliği ise bu özellik seçilmesi için yeterlidir. Bir konu önce Mearat Amahpela’nın alımı sırasında Kenaanlıların ve Efron Ahiti’nin lafı nasıl çevirdiğini ve amaçlarının Avraam’dan daha fazla para koparmak olduğunu görürüz. Burada halkın yaptığı tam anlamıyla aç gözlülüktür. Rivka ise tok gözlü olmanın ta kendisidir ve bu özellik ona ata anne olmayı kazandırmıştır.

Bir kişinin nasıl olduğunu görmek isterseniz onu maddiyatla test edin diyen rabilerimiz bunun son derece doğru bir rafineri olduğunu söylerler. İnsanın içini, dışını anlamak için maddi açıdan bir teste tabi tutulması yeterlidir. Gemara “adam mukar bekiso – kişi cebi ile tanınır” derken kişilerin hangi özelliklere sahip olduğunu da anlatmaktadır.

Gemara Masehet Taanit 24’de eğer gelinin gözleri güzelse geri kalana bakmaya gerek yoktur denmektedir. Rabiler nasıl bir gelinin sadece gözlerine bakmanın yeterli olduğunu savunabilirler? İçsel özelliklere bakmak yerine neden gözlerinin güzelliğini ön plana çıkarırlar? Kli Yakar bu Gemarayı öğrenirken buradaki güzel göz kavramının aslında tok gözlü ve hesed erdemine sahip olmak şeklinde açıklamaktadır. Eğer bir kişi tok gözlü ve hesed sahibiyse geri kalanı da iyidir genellemesini Kli Yakar burada getirmekte ve Rivka’nın seçilmesinin nedenini burada aramaktadır.