ABD Dışişleri Bakanlığı protestolara rağmen, değerli Yahudi eserleri koleksiyonunu Irak’a geri göndereceğini açıkladı. Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, çeşitli Yahudi grupların ve milletvekillerinin, eserleri ABD’de tutma konusundaki tüm çabalarına ve lobi çalışmalarına rağmen, geçmişte kalan Irak Yahudi cemaatine ait eserlerin önümüzdeki sene Irak’a geri gönderileceğini bildirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Pablo Rodriguez, Irak Yahudileri Arşivi’ni kanunen ellerinde tutabilecekleri sürenin 2018 yılı Eylül ayında sona erdiğini ve bu sürenin sonunda parçaların, bakım ve ulaşımları için gerekli fon da kesileceğinden, Irak’a geri gönderileceklerini söyledi. Rodriguez JTA’ya yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanlığının konunun çektiği ilginin farkında olduğunu belirterek, “Arşivin Irak dışında kalması mümkündür. Fakat bunun için Irak hükümeti ile geçici bir koruyucu kurum veya hükümet arası yeni bir anlaşma yapılması gerekir” dedi.
2003 yılında ABD’li askeri kuvvetlerin bulmalarının ardından ABD’ye getirilen arşivde on binlerce kitap, dini metinler, fotoğraflar ve kişisel belgeler yer alıyor. Irak hükümeti ile yapılan anlaşmaya göre geri gönderilmesi gereken arşiv için 2014 yılında Irak’ın ABD Büyükelçisi belgelerin ABD’de kalma sürelerinin uzatıldığını belirten bir açıklama yapmış, fakat bir dönüş tarihi vermemişti.
Bugüne dek, gerek Demokrat gerekse Cumhuriyetçi kanun yapıcılar ile çeşitli Yahudi grupları süreyi uzatabilmek için anlaşma şartlarının tekrar ele alınması konusunda lobi çalışmaları yürüttüler. Sürenin uzatılmasını isteyenler, belgelerin Irak Yahudileri veya ailelerinin rahatça ulaşabilmeleri için, ABD veya Irak harici herhangi bir ülkede kalmaları gerektiğini öne sürdü.
Irak ve eserlerin geri verilmesini destekleyenler, bu arşivin Irak’taki Yahudi yaşamı ve tarihi hakkında eğitici olabileceğini, Yahudilerin ülkenin mirasının bir parçası olduklarını Irak halkına göstereceğini iddia ediyorlar.
ABD’li birlikler eserleri, çoğu sular altında kalmış olarak, Bağdat’ta bulunan Irak gizli servisinin merkezine ait binanın bodrum katında, 2003 yılında ele geçirmişlerdi. Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak’ta büyük zülüm altında ülkeyi terk etmekten başka çaresi kalmayan Yahudilerin ardından eserler yağmalanmıştı.
Eserler, ABD’de restore edildi, dijital ortama taşındı ve Washington’da bulunan Milli Arşiv Kurumu himayesinde sergilendi.
