852 bin aday tercih yapmayınca, 350 bine yakın kontenjan boş kalınca herkes “Ne oluyor?” diye sormaya başladı. Konu sadece akademik değil iş dünyasının da konusu. Sektörel ve akademik deneyimlerimizden hareketle konunun farklı boyutlarını değerlendirilmesi için buradan sunalım.
1- Öğrenciler meslekleri tanımıyor. Tercih masaları ve internete rağmen meslekleri tanımadıkları için istediği yer için tekrar şansınız denemek istiyor. Örneğin, fizyoterapist veya diyetisyen olmak istiyor, hemşireliğe puanı yetiyor ama yazmıyor. Ortalama bir hastanede bir veya iki taneye karşılık en az on katı hemşire çalışır. Amaç meslek edinmek, iş bulmaksa fırsatı daha fazla sunan bölümlere talebi doğru bilgilendirme ile sağlamak mümkün. Tabii tercih masalarında da kontenjana göre değil adayın durumuna göre bilgilendirme yapılması önemli.
2- Mezuniyet sonrasında işverenlerce verilen ücretleri öğrenciler beğenmiyor. Haksız da sayılmazlar. Eve temizliğe gitseler birçok masa başı işten fazla kazanabilir durumdalar. İngilizceyi belki de çalışma hayatları boyunca kullanmayacakları sektör veya kurumlarda İngilizce şartı ile mülakata girip bazen en alt pozisyondan başlatılıyorlar. Direkt satış, banko, kasiyer gibi. Bu durumda “Ben niye dört yıl okudum?” sorusu en çok sordukları soru.
3- Keza bazı bölümlerde mezuniyet sonrası tekrar mesleki sınav ve belgelere gerek bulunuyor. Örneğin, gayrimenkul değerleme uzmanlığı, bireysel emeklilik lisansı, SEGEM belgesi, SPK İleri Düzey Lisansı gibi. İlgili bölümde dört yıl okuyan aday kendi sektöründe iş bulmakta zorlandığı gibi bir de okulda gördüğü konular için tekrar sınava tabii tutuluyor. Burada ilgili sektör ve kurumlar ile akademik taraf arasında bir köprü kurulabilmeli.
4- Yüzde 50 burslu durumda dahi velilerin tercih masalarında ilk sorduğu soru bu bölüm, meslek ne yapardan önce bu bölüm kaç para. Okul, ulaşım, bazen konaklama ile bugünkü ücretler ile 4 yılda yaklaşık 100 bin TL civarı bir maliyet doğuyor. Aday öğrencinin bu ücreti (yatırımı) mezuniyeti sonrası kazandığı para ile (başka hiçbir şeye harcamaz ise) başa baş noktasına getirmesi en az dört sene.
5- Yakın coğrafyalarda örneğin, Makedonya, Bulgaristan alternatifler artıyor.
6- Ders bırakma, alttan alma, yaz okulu gibi alternatifler öğrencileri kolaya alıştırıyor. Bir sene kayıp önemli değil algısı artık tercih aşamasına kadar indi. Genç işsizlik oranı dikkate alındığında haksız da sayılmazlar.
7- Hemşirelik, bankacılık, uluslararası ilişkiler gibi uç noktalarda tercih yapabilme imkânı kafalarını karıştırıyor.
8- Haliyle 4. Sanayi Devrimi başladı. 10-20 sene sonra birçok meslek ve bölüm tarihe karışacak. Ayrıca, internette birçok bilgiye daha hızlı kavuşmak mümkün. Şimdilik tek sorun belgelendirilmesinde.
