Yahudi gelinin Macaristan’dan Hindistan’a uzanan hayatı

Hindistan siyaset dünyasının ileri gelen ailelerinden Nehru’lara gelin giden ve Holokost’tan kurtulan Shobha Magdolna Friedmann Nehru, Himalayalar’ın eteklerinde bulunan evinde, nisan ayında 108 yaşında hayata veda etti.

Kültür
20 Temmuz 2017 Perşembe

Macaristan’daki yaşamından kalan takma ismi Fori ile anılan Shobha Magdolna Friedmann Nehru 1935’te Hindistanlı diplomat Braj Kumar Nehru ile evlendikten sonra Shobha adını almış, sari giymeye başlamış ve her türlü Hindistan geleneklerine asimile olmuştu.

Nehru her ne kadar politikadan uzak durduysa da 1975’te Hindistan Başbakanı Indira Gandhi’nin sıkı yönetiminin insan haklarını ihlal ettiğini yüzüne söyleme cesareti gösterebildi. Nehru hem arkadaşı hem de kocasının kuzeni olan Gandhi’nin karşısına çıksa da kendi kocası bile buna cesaret edememişti.

Fori 1908’de soyadını Friedmann’dan Forbath’a değiştiren, asimile olmuş zengin bir Yahudi ailede doğdu. Antisemitizmin Macaristan’da yükselişe geçmesiyle aile eski soyadını geri almaya mecbur bırakıldı. Fori 20 yaşına geldiğinde üniversitelere Yahudilerin alınmaması kanunu uygulanmaya başlayınca ailesi Fori’yi Londra’ya London School of Economics’e gönderdi. Burada genç kız, kuzeni ileride Hindistan’ın Başbakanı olacak B.K. Nehru ile tanıştı. İkili başta çekimser olan ailelerini ikna ederek evlendi. Sarisini giyen Fori bir daha geriye bakmadı.

Holokost sırasında babası evin Alman kâhyasının yardımıyla saklanırken, abisi Tuna nehrinden Çekoslovakya’ya kaçtı. Aynı zamanlarda Hindistan ve Pakistan arasında Hindu ve Müslümanların mübadelesi gerçekleştiğinden Fori de kendi ülkesinde vahşet dolu günlerden geçiyordu.

Fori 1949’da üç oğluyla Budapeşte’yi ziyaret etti fakat tanıdığı neredeyse herkes ölmüştü. Hayatının geri kalanında kocasının işi icabı dünyayı çokça dolaşan Fori resmi toplantılarda Alman diplomatların elini hiç sıkmadı. Kendisinin güvendeyken geride bıraktığı insanların acı çekmesinden dolayı çektiği suçluluk hissi onu hiç  terk etmedi.