2.Dünya Savaşı’nın az bilinen kahramanları: RAOUL WALLENBERG

Raoul Wallenberg, Macaristan´ın İsveç Büyükelçiliğinde ataşe olarak görevli olduğu dönemde başkent Budapeşte´de binlerce Yahudi’yi Nazi katliamından kurtaran bir kahramandı.

Dünya
8 Mayıs 2017 Pazartesi

Ali Jean Çorakçı / Strasbourg

 

Wallenberg, 1944’te Budapeşte’ye ulaştığında, Yahudi karşıtı girişimler birkaç aydır etkisini göstermeye başlamıştı. 1944 yılının mayıs ve temmuz ayları arasında, Eichmann ve görev arkadaşları, 400 bin Yahudi’yi, trenle Polonya’nın güneyinde bulunan Auschwitz-Birkenau Kamplarına göndermişti. Wallenberg Budapeşte’ye vardığında, Macaristan’da sadece 230 bin Yahudi kalmıştı. Wallenberg, diğer diplomat arkadaşı Per Anger ile ‘koruyucu pasaportlar’ (Almancası: Schutz-Pass) hazırladı. Bu pasaportlar taşıyıcılarına, ‘vatandaş olma aşamasındaki İsveçli statüsü’ verdi. Taşıyıcılar İsveç vatandaşı olduğundan, Yahudi olsalar bile toplama kamplarına gönderilmediler. 

Yasal olmasalar bile, Alman ve Macar yetkililer bu belgeyi kabul etti; bazen rüşvet de aldılar. İsveç elçiliği, Alman otoritelerle anlaşarak, koruyucu pasaport taşıyıcılarının, İsveç vatandaşı gibi muamele görmelerini ve Yahudi olduklarını belirten sarı yıldız giymemelerini sağladı. Savaş Mültecileri Kurulunun topladığı paralarla, Wallenberg 32 ev kiraladı. Bu evlerin İsveç’in ülke dışı dokunulmaz sınırları olduğunu deklare ederek bu binalara diplomatik dokunulmazlık verdi. Binaların kapılarında, ‘İsveç Kütüphanesi’, ‘İsveç Araştırma Enstitüsü’ gibi tabelalar, önlerine İsveç bayrakları asıldı. Bu binalarda neredeyse 10 bin Yahudi yaşadı.

Wallenberg kimi zaman, hayatını tehlikeye atarak, kamplara gönderilen trenleri durdurarak Yahudilere koruyucu pasaport sağladı. Sovyetler Birliği’nin Budapeşte’yi işgal etmesinden iki gün önce Wallenberg, Eichmann ve arkadaşlarıyla, 70 bin Yahudi’nin yaşadığı Budapeşte Gettosunu patlatma planlarından vazgeçmeleri için rüşvet vererek anlaştı.

İsveç'in Ankara Büyükelçisi  Wahlund, Wallenberg'in büyük ihtimalle Sovyetler Birliği tarafından öldürüldüğü belirtti. İsveç Hükümetinin o dönemde Wallenberg'i kurtarmak veya akıbetini araştırmak için elinden geleni yapmadığına dikkati çeken Wahlund, hükümetin daha sonra Wallenberg ailesinden resmi olarak özür dilediğini kaydetti.

Günümüzde İsrail'in Tel Aviv şehrinin en güzel yerlerinden birinde Raoul Wallenberg Anıtı yer alır. Bunun yanı sıra Arjantin, Avustralya, Kanada, Almanya, Macaristan, Rusya, Avusturya gibi ülkelerde de Wallenberg anıtları bulunuyor.