Döneminin önde gelen sanayicilerden olan Alman Eduard Schulte (1891-1966) aynı zamanda gizli bir anti-Nazi idi. Schulte, Batı´da Nazilerin Avrupa´daki tüm Yahudileri öldürmek istediği yönünde raporu sızdıran bir kahramandı.
Ali Jean Çorakçı / Strasbourg
Schulte, Duesseldorf’ta tutucu, üst-orta sınıf bir ailede dünyaya geldi. 1925 yılına gelindiğinde Polonya, İsviçre ve Amerikalı firmalarıyla bağları olan büyük bir şirketin genel müdürü oldu. Breslau'da yer alan Giesche’s Erben adlı şirket, Avrupa'nın en büyük çinko üreticisiydi. Alman savaş ekonomisinde çinkonun önemi nedeniyle, 1933'te Nazi rejimi firmanın genişlemesine yardım etti ve böylece ülkenin bu alanda ithalata daha az bağımlı olmasını sağladı.
Schulte, ülkenin önde gelen endüstri liderlerinden biri olarak, Almanya’nın yüksek hükümet ve askeri yetkililerinin yanı sıra önemli bilgilere erişimi olan diğer sanayicileriyle de sık sık temas kurdu. Buna ek olarak, yardımcısı Otto Fitzner, Hitler'in iktidara gelmesinden önce bile Nazi partisine katılmış ve hem siyasi açıdan güvenilir hem de teknik açıdan bilgili olduğu için hızla parti saflarında yükselmişti. Fitzner kısa sürede üst düzey hükümet ve danışma görevlerine atandı ve Nazi Partisi Bölge Lideri Karl Hanke'nin yakın arkadaşı oldu. Fitzner, Schulte’nin firmasının bordrosunda kaldı ve istemeden de olsa önemli bilgiler için değerli bir kaynak haline geldi. Schulte, Nazilerin ülkeyi korkunç bir savaşa ve kendi yıkımına yönlendirdiğini hissetti.
Savaş patlak verdiğinde Schulte, Hitler'in yenilgisini hızlandırmak için Müttefiklere bilgi aktarmaya karar verdi. Sık sık İsviçre'ye seyahat eden Schulte, düzenli olarak İngiliz ve Amerikan istihbarat servisleriyle temas kuran İsviçre ve Polonya istihbarat servisleri için muhbir olarak görev yaptı.
Temmuz 1942 sonlarında Schulte, Zürih'teki iş ortağı Isidor Koppelmann'a, Nazi rejiminin Avrupa'daki tüm Yahudileri öldürmeyi amaçladığını, bunu da muhtemelen zehirli gaz kullanarak yapmayı planladıklarını belirtti. Schulte, bilgiyi ABD'deki önde gelen Yahudi örgütlerine ve katliamın önüne geçebileceğini umduğu Müttefik hükümetlere iletmek istedi.
Koppelmann, İsviçre Yahudi toplulukları için bir bilgi bürosu çalıştıran Benjamin Sagalowitz ile temasa geçti. Sagalowitz, Dünya Yahudi Kongresinin temsilcisi Gerhart Riegner'e ulaştı. 8 Ağustos 1942'de Riegner raporunu Cenevre'deki İngiliz ve Amerikan lejyonlarına sundu. İsviçre'den özel kablo trafiği mümkün olmadığından, Riegner bilginin diplomatik kanallar vasıtasıyla ilgili hükümetlere ve New York'ta bulunan Dünya Yahudi Kongresi Başkanı Haham Stephen Wise'ye iletilmesini istedi.
Riegner daha sonra Schulte'nin kimliğini öğrendi. Sadece bir kez Schulte'nin gizli kalma talebini ihlal etti. Ekim 1942'de Birleşik Devletler’in İsviçre elçisi Leland Harrison, Washington DC'deki yetkililere raporun güvenilir olduğunu kanıtlamak için bilginin kaynağını bilmesi gerektiğini söyledi. Riegner isteksizce Schulte'nin adını Avrupa'daki Yahudilere uygulanan zulme ilişkin özetinin bir ekinde verdi.
Aralık 1943 başlarında Schulte, Alman askeri istihbaratında çalışan arkadaşlarından Gestapo soruşturması kapsamında olduğunu ve yakında tutuklanabileceğini. Bunun üzerine İsviçre’ye kaçtı. Schulte, istihbarat verilerini toplamak ve analiz etmek için küçük bir anti-Alman grubu ile birlikte savaşın geri kalanında Zürih'de kaldı.
