Çiftlikleri Silikon Vadisine dönüştüren Yahudi

Estel Anahmias

 

1957’de, ilk girişimci yatırım şirketlerinden olan Fairchild Semiconductor’un kurucularından olan Eugene Kleiner, Amerika’nın kuru erik başkenti Santa Clara Bölgesini Silikon Vadisine dönüştüren öncü isimdi. Mühendis ve girişimci Kleiner, 20 Kasım 2003’te, 80 yaşında, vefat etmişti.

Eugene Kleiner, 12 Mayıs 1923’te, Avusturya’nın Viyana kentinde doğdu. Babası Leon Kleiner, bir ayakkabı üreticisiydi, annesi Anna Wallach’ın da perakende bir ayakkabı şirketi vardı. Eugene üç kardeşin en küçüğüydü.

Mart 1938’de, Avusturya’nın Almanya ilhakı zamanlarında, Yahudi çocuklarının okula gitmesi yasaklanmıştı. Yasağın hemen ardından, Nazi hükümeti Leon Kleiner’in fabrikalarına el koydu.

Kasım 1938’de ise askerler Kleiner’in evine gelip ailenin değerli eşyalarına el koydular ve Leon’u tutukladılar.

Belçika’ya kaçış

Serbest bırakılmasının ardından baba Leon, bir süredir gerekli olabileceği düşüncesiyle bir miktar parayı ülke dışına yolluyordu. Gitme zamanının geldiğini anlayınca Kleiner ailesi Belçika’ya gitmek üzere yola çıktı. Böylece, Mayıs 1941’de New York’ta sona erecek göçlerine başladılar.

Brüksel’de bir seneyi aşkın bir süre kalan Eugene Kleiner, Yahudilerin kurduğu bir meslek lisesinde alet yapımını öğrendi. Bu öğrenimi ABD’de uçak dişlilerinin yapımında çalışırken çok işine yaradı. Kleiner, daha sonra orduya katıldı ve Almanca eğitimi sayesinde Alman savaş esirlerinin gözcülüğünü yaptı.

Savaş sonrası New York Politeknik Üniversitesinde mühendislik okudu. Lise mezunu olmamasına rağmen bir dekan tarafından üniversiteye alınmıştı. Yüksek lisans da yapan Kleiner, daha sonra Western Electric firmasında telefon röle ekipmanlarını geliştirdi.

Kleiner 1947’de kendisi gibi bir Holokost göçmeni ve sosyal hizmet görevlisi olan Rose Wassertheil ile evlendi.

1956’da William Shockley, Kleiner’e yarı iletkenlerin seri üretimine geçmek için çalışan takımına katılmayı teklif etti. Hevesle kabul eden Kleiner, ailesiyle beraber Palo Alto, Kaliforniya’ya taşındı. Ancak Shockley için çalışmak Kleiner için bir felaketti; transistörü icat eden Shockley’in fizik dalında Nobel Ödülü kazanmış bir kişi olması bir şey değiştirmiyordu. (On yıllar sonra, Shockley’nin insan zekasına ırkçı yaklaşımı ve öjenik sevdası ile adı kötüye çıktı.) Bir yıl içinde, Kleiner ve Shockley için çalışan yedi mühendis istifa edip kendi işlerini kurmaya karar verdiler.

 Uzay yarışı başlıyor

Ekim 1957’de, girişimci Sherman Fairchild’dan 1,5 milyon dolarlık bir yatırım ile Fairchild Semiconductor şirketi kuruldu. Aynı ay Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Sputnik uydusunu uzaya yolladı. Böylece uzay yarışı başladı.

Bir gecede transistörler için bir pazar oluşmuştu ve hem protokolleri geliştiren, hem de onları oluşturacak ekipmanı inşa eden Kleiner’dı.

Fakat bir yıl içinde, IBM ve Pentagon gibi müşterileri olmasına rağmen Fairchild Semiconductor kötü duruma düştü ve üç sene sonra Sherman Fairchild, şirketi 3 milyon dolar karşılığında satın aldı.

Kleiner ve ortakları kendi yollarına ayrıldıklarında Intel, National Semiconductor ve Advanced Micro Devices gibi önemli şirketleri kurdular.

Google ve Amazon’un yatırımcısı oldu

Kleiner yeni alanlarda şirketler kurmayı çok sevdiğini fark edince girişimciliğe yöneldi. 1972’de bir kahvaltı toplantısının üzerine Tom Perkins ile ortak oldu. Kleiner Perkins olarak, başlangıçta 8 milyon dolarlık bir yatırımı 400 milyon dolarlık bir değere çevirdiler ve 300’den fazla şirketin yatırımcıları oldular. Ekonomiye yön veren Kleiner Perkins Caufield & Byers (KPCB)olan şirketin yatırım yaptığı girişimlerin arasında Google, Amazon.com, Genentech ve Tandem gibi girişimler de bulunuyordu.

Tutumlu Kleiner’ın amacı para kazanmak değildi; örneğin diş macununun indirime girdiği eczaneleri bulmak için gazeteleri karıştırırdı. Kleiner ömrü boyunca özellikle biyoteknoloji gibi inovatif alanlarda şirketler kurmaktan ve risk almaktan hoşlanan bir girişimci olarak Silikon Vadisinin start up şirketlerine ilham kaynağı olmayı sürdürüyor.