Başarılı bir müzikal biyografi

‘Aşk ve Merhamet’ 1960’lı yıllarda pop müziğin başyapıtlarına imza atan Beach Boys’un lideri Brian Wilson’u anlatıyor

Viktor APALAÇİ Sanat
9 Eylül 2015 Çarşamba

Sinema tarihinde müzisyenlerin hayatını anlatan filmler dizisinin son halkasında, otuz yıllık bir zaman dilimi içinde, Wilson’un inişli çıkışlı, sancılı hayat öyküsünü izliyoruz. Sanatçının otobiyografik anı kitabına dayanan senaryo kronolojik sıraya itibar etmiyor. Gençlik yıllarında Paul Dano’nun, orta yaşlarında John Cusack’ın canlandırdığı müzisyeni, iki farklı zaman dilimi içinde izliyoruz. Anne şefkatinden mahrum büyüyen, sorunlu babası tarafından sürekli dövülen, yediği bir tokattan bir kulağı sağır kalan Brian’ın geçirdiği travma, uyuşturucu bağımlılığı ile tavan yapıyor. Filmin oyuncu kadrosu mükemmel.

Sinema tarihinde müzisyenlerin hayatını anlatmaya soyunan filmler dizisinin son halkası, efsanevi Beach Boys grubunun şarkıcı ve söz yazarı lideri Brian Wilson’u konu alan ‘Aşk ve Merhamet / Love and Mercy’ oluyor.

60’lı yıllarda ünü The Beatles ile kıyaslanan, Kaliforniyalı topluluk Beach Boys, Wilson’un iki kardeşi, bir kuzeni ve bir arkadaşından oluşuyordu.

Sanatçının otobiyografik anı kitabından yola çıkan Oren Moverman – Michel Alennen ikilisinin yazdığı senaryo, Brian Wilson’un hayatını kronolojik sırayla anlatmıyor.

30 yıllık bir zaman dilimi içinde, gençlik yıllarını Paul Dano’nun, orta yaşlarını John Cusack’ın canlandırdığı müzisyeni iki farklı zaman dilimi içinde izliyoruz.

Senaristler ve yönetmen, muhtelif dönemlerde sanatçının yaşadığı benzer durumları, dengeli bir kurgu anlayışıyla, üst üste vererek, hayat boyunca psikolojik sorunlarla boğuşan bir yaratıcının çalkantılı hayat hikâyesini anlatmayı tercih etmiş.

Çocukluğunda, yüreğinde insan sevgisi taşımayan, evliliğini yürütemeyen, sorunlu babası tarafından sürekli dövülen, yediği bir tokatta bir kulağı sağır kalan, anne şefkatinden uzak, sevgisiz büyüyen küçük Brian’ın geçirdiği travma, filmde muhtelif sekanslar içinde anlatılıyor.

Geçirdiği mental problemlere uyuşturucu bağımlılığı da katılınca, Brian’ın velayeti psikoloğu Dr. Eugene Laudry’ye (Paul Giamatti) geçer. Brian’ın sağlığından çok, kişisel menfaatini kollayan, bu altın yumurtlayan tavuk sırtından servetini arttıran Doktor Eugene, avucunun içine aldığı sanatçının özgürlüğünü elinden alır, kendisine her türlü kötülüğü yapar. Kişiliksiz Yahudi karısı, kardeşleri onu kaderi ile baş başa bırakırken, grubun etkili elemanı Mike kendisini acımasızca eleştirir.

Orta yaşlarında, Cadillac satın almak için gittiği galeride tanıştığı araba satıcısı Melinda Ledbetter (Elizabeth Banks) Brian’ın hayatını renklendirse de, peşini bırakmayan travmalar ve onları birbirinden uzaklaştırmaya yeminli Dr. Eugene mutluluğunu engeller.

KIRILGAN, SORUNLU BİR MÜZİSYEN

The Beach Boys grubunun solisti ve beyni Brian Wilsan’ın inişli çıkışlı, kırılgan hayat öyküsünü anlatan ‘Aşk ve Merhamet’ hastalıklı bu dehayı bizlere tanıtıyor.

Müzisyenin yaratım sancılarına ve çocukluğunda geçirdiği travmaya odaklanan film, her karesinde sinema duygusu barındıran bir mizansenle iz bırakıyor.

Usta bir yapımcı olarak adını duyuran, henüz yaptığı iki uzun metrajlı filmin yönetmeni olan Bill Pohlad, elindeki sağlam senaryonun hakkını, usta işi bir sinema diliyle veriyor.

İlk filmi senaryosunu da yazdığı ‘Old Explorers’ten (1990) 25 yıl sonra kamera arkasına geçen Pohlad, sadece iki film yapmış bir yönetmenden beklenmedik bir beceri ile, sarsıcı bir etkileyici bir biyografik filmi imzasını atmış. Wilson’un sansasyonel ve çağ belirleyici müziğinden destek alan evvelce, ‘Beni Orada Arama / I Am Not There’ (Tod Haynes 2007) filminde Bob Dylan’ın hayatını anlatan senaristleri Oren Moverman ve Michael Alan Lerner’in altın tepsi içinde sundukları senaryoya ve usta oyunculara sırtını yaslayan yönetmen Bill Pohlad bu işten yüzünün akıyla sıyrılıyor.

Wilson’un iki ayrı döneminde karşımıza gelen, son yılların yükselen değeri (Youth) Paul Dano ile bu rolle Oscar’a adaylığını koyan, eski tüfeklerden John Cusack mükemmel bir ikili oluşturuyorlar. Sevecen Melinda karakterinde inandırıcı bir kompozisyon çizen Elizabeth Banks ile ‘arıza’ karakterleri oynaması için Hollywood’un tercih ettiği Paul Giamatti, gür saçlı peruğu ve sinir bozucu gülümsemeleri ile fark yaratıyor.

MÜZİSYENLERİN BİYOGRAFİK FİLMLERİ

Bu türün ilk akla gelen filmleri, Oliver Stone)un 1991 tarihli ‘The Doors’u, aynı yıl çevrilen Milos Forman’ın ‘Amadeus’u, Clint Eastwood’un caz saksafoncusu Charlie Parker’in hayatını anlatan ‘Bird’ü. Bu rolle genç Forest Whitaker 1988 Cannes Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü’nü kazanmıştı.

Türün en çok ödül kazanan filmi, Scott Hicks’in yönettiği Avustralya yapımı ‘Shine’, meşhur piyanist David Helfgott’ın dram dolu yaşam öyküsünü anlatmıştı. Sanatçıyı canlandıran Geoffrey Rush, 1996 yılında aralarında Oscar, Altın Küre ve Bafta olmak üzere En İyi Aktör Ödüllerinin tümüne yakınını kazanmıştı.

Ray Charles’in hayatını anlatan, Taylar Hackford’un yönettiği ‘Ray’de ama sanatçıyı canlandıran Jamie Fox, 2008 yılının Oscar, Altın Küre ve Bafta En İyi Aktör Ödüllerini kazanırken, Hackford En İyi Yönetmen Oscar Ödülü’ne aday gösterilmişti. James Mangold’un ‘Sınırları Aşmak / Walk The Line’ı rock, country, punk, folk ve rap şarkıcısı Johnny Cash’ın hayatını anlatmıştı. Bu rolü canlandıran Joaquin Phoenix Oscar)a aday gösterilirken, rol arkadaşı Reese Witherspoon 2005 yılının En İyi Kadın Oyuncu Oscar Ödülü’nün sahibi olmuştu.

‘The Beach Boys’ gibi efsane bir müzik grubunu ve müzik dehası lideri Brian Wilson’u genç nesillere anlatma görevini başarıyla üstlenen Bill Pohlad prestijli filmlerin yapımcısı olarak tanınıyor. Cannes Film Festivali’nde 2011 yılında Altın Palmiye kazanan, Oscar adaylığı alan, Terrence Malick’in ‘Hayat Ağacı / The Tree of Life’ (Brad Pitt)i, Ang Lee’nin 2005 tarihli ‘Brokebeck Dağı / Brokebeck Mountain’i, Steve McQueen’in 2013 yılının Oscar galibi filmi ’12 Yıllık Esaret / 12 Years Slave’, Sean Penn’in ‘Çöldeki İzler / İnto the Wild’i (2007), Kanadalı yönetmen Jean – Marc Vallee’nin ‘Yaban / Wild’ı (2014), Bill Pohlad’ın yapımcılığını yaptığı filmlerin en bilinenleri.

Meraklısı için son bir not: Müştereken taşıdıkları bir surf tahtası ile poz veren, 1961’de ‘Surfin’ ile ilk büyük başarılarını elde eden The Beach Boys grubunun gerçekten spor yapan tek elemanı, Brian)ın iki kardeşinden biri olan Dennis idi. Besteci Brian Wilson, grubunun gözde eğlenceleri, sörf, araba ve genç kızları üzerine şarkılar yazınca, dünya müzik tarihine bu Kalifornia efsanesi ‘Surf Sound’ olarak geçti. Filmin kapanış jeneriğinde, bugün 73 yaşında olan Brian Wilson, bestelerinden birini çalıp söylüyor.