Giorgio Perlasca Macaristan’da İspanya diplomatı olarak görev gördüğü İkinci Dünya Savaşı yıllarında, sağladığı belgeler sayesinde 5000 Yahudiyi Nazilerden kurtarmıştı. İsrail’de Raanana Senfoni Orkestası, Perlasca anısına bestelediği parçayı bir dinleti ile ilk kez seyircilere sundu
Giorgio Perlasca’nın adını duyan herkes kendine şu soruyu soruyor: “Acaba Steven Spielberg filmine konu olacak doğru kişiyi bulmuş muydu?” (Steven Spielberg Schindler’s List filminde 1200 Yahudiyi ölümden kurtaran Oscar Schindler’i konu edinmişti) İkinci Dünya Savaşı’nda Macaristan’da İspanya diplomatı olarak görev yapan İtalyan ithalat ve ihracatçı Giorgio Perlasca, 5200 Yahudiyi ölüm kamplarına gönderilmekten kurtarmıştı.
Mütevazi bir kişi olan Giorgio Perlasca, kurtardığı kişilerden biri onun izini bulup da yardımseverliğinin medyaya yansıdığı ve devlet tarafından ödüllendirildiği 1987 yılına dek, bu kurtarıcılık öyküsünün tüm ayrıntılarını kendine saklamıştı. Perlasca 1992 yılında yaşama veda etmesine rağmen unutulmadı. Onurlandırılmaya ve ismi yaşatılmaya devam ediyor.
Müzisyen Moshe Zorman’ın Giorgio Perlesca anısına bestelediği ‘His Finest Hour’ adlı eseri, Uluslararası Dürüst Projesi kapsamında, 10 Aralık Çarşamba günü, Perlasca’nın oğlu Franco ile gelini Luciana Amadia’nın da hazır bulundukları bir seyirci topluluğunun önünde Raanana Senfoni Orkestrası tarafından seslendirildi.
Raanana Senfoni Orkestrası’nın Genel Yönetmeni Orit Fogel-Shafran, konser öncesinde yaptığı açıklamada, “Perlasca’nın hayat kurtarmak için yaptıklarını duyduğumda, herkesin bunu öğrenmesi gerektiğini düşündüm. Biz bunu tek bir yolla yapabilirdik; o da müzik yoluydu. Müzik herkese hitap eden bir dildir. Bizler de onun cesur öyküsünü müzikle anlatmak istiyoruz” dedi.
İsrailli bestecilerin Holokost döneminde Yahudileri kurtaran yedi kişi için beste yapma projesinde Raanana Senfoni Orkestrası, aktif rol alıyor, bu besteleri seslendirerek yaygınlaşmasını sağlıyor. Anılarına beste yapılan yedi Uluslararası Dürüst’ten biri de Varşova Gettosu’ndan 2500 Yahudi çocuğu kurtaran Irena Sendler oldu. Irena Sendler projesinin YouTube’dan insanların bilgisine sunulmasının ardından, Raanana Senfoni Orkestrası Polonya Devlet Başkanı tarafından bir madalya ile taltif edildi.
Moshe Zorman’ın Perlasca anısına bestesi, Holokost Kurtulanı İtalyan yazar Primo Levi’nin ‘Is this a human being’ adlı şiirini de içermekte.
Beyazperdeye uygun bir öykü
Giorgio Perlasca’nın öyküsü, Hollywood sineması için cazip bir senaryo oluşturabilir. İtalya ordusu mensubu olarak İspanya İç Savaşı’nda Francisco Franco cephesinde savaşmasının ardından, faşist diktatör Franco, Perlasca’ya İspanyol vatandaşlığını verir. O dönemde Perlasca bu vatandaşlığı önemsemez ve sahiplenmez.
İkinci Dünya Savaşı yıllarında Perlasca daha yararlı bir görev üstlenir; Doğu Avrupa’da savaşan İtalyan ordusuna gıda sevk etmektedir. 1943’te Mussolini iktidardan düşünce Giorgio Perlasca, Franco’nun kendisine sunduğu İspanyol vatandaşlığına sarılır.
Yeni bir Faşist rejimi desteklemekle Doğu Avrupa’da kalmak arasında ikilem yaşayan Perlasca bir karar almak zorundadır. Macaristan’da, Budapeşte’de bir süre kalır. Kendi kendine hesaplaşır; “Ben faşist değilim, faşizm karşıtı da değilim, ancak Nazi karşıtıyım” kararına varır. Nazilere karşı çalışmanın en iyi yolu da onları kandırmak, aldatmak olacaktı.
Bu amaçla Giorgio Perlasca, Budapeşte’deki İspanya Konsolosluğu’na gitti ve Jorge adını aldı. Konsolosluktaki Ángel Sanz Briz ile birlikte Yahudi yaşamı kurtarmak üzere işbirliği yapmaya başladı. Ángel Sanz Briz, tarafsız ülkelerin elçiliklerinden Yahudiler için koruyucu belgeler temin etmekteydi.
Ancak Macar hükümeti Ángel Sanz Briz’in çabalarından haberdar olunca, Briz konsolosluktan kaçmak zorunda kaldı. Bu olumsuz gelişme Perlasca’nın gözünü korkutmadı. İtalyan ordusunda görevli olduğu dönemde Doğu Avrupa’da Yahudilerin kamplara sevkine tanık olan Perlasca, Yahudilere belge sağlamaktan vazgeçmedi. “Çocukların öldürülmelerini seyretmeye devam edemezdim. Yapmam gerekeni yaptım” diyecekti yıllar sonra…
İspanya konsolosluğunda diplomat olarak çalıştığı dönemde Yahudileri kurtarmak için yasal bir boşluktan yararlandı. 1924 İspanyol yasaları İspanya doğumlu Yahudileri tam vatandaş olarak tanıyor ve koruma altına alıyordu. Perlasca bir takım sahte belgeler hazırlayarak bazı Macar Yahudilerinin İspanya kökenli (Sefarad) olduklarını ileri sürdü.
Yahudi yaşamı kurtarmak için zamanla yarıştığının bilincinde olan Perlasca, aralarında İsveçli diplomat Raoul Wallenberg’in de bulunduğu diğer ülke diplomatlarıyla işbirliği içinde çalıştı. Perlasca’nın tek başına 1 Aralık 1944’ten, 1945’in Ocak ayı ortasına dek 3500 ile 5000 arasında Yahudinin yaşamını kurtardığı belirtilmekte.
Kendisine minnettar olan bir grup Macar Yahudisi onun izini bulduğu 1987’ye dek Giorgio Perlasca İtalya’da kendi halinde yaşadı. O tarihten sonra İtalya, Macar ve İspanya hükümetleri tarafından onurlandırıldı, Yad Vaşem Holokost Araştırma Merkezi düzenlenen bir törenle kendisini Uluslararası Dürüst ilan etti.
Raanana Senfoni Orkestrası 10 ve 11 Aralık tarihlerinde Perlasca onuruna bestelenen ‘His Finest Hour’u çaldıktan sonra, Venedik’te de aynı performansı sergiledi.
Orkestra yönetmeni Fogel-Shafran, “Müziğin seni nerelere sürükleyeceğini hiçbir zaman bilemezsin. Bu da bizim Giorgio Perlasca’ya teşekkür etme şeklimiz, ona yaptığımız müziği duyurmak…” demekte.
