Kimya dalında Nobel ödülüne layık görülen üç bilim adamından biri olan Martin Karplus, otobiyograŞsinde Nazi işgali öncesi Avusturya’da insanların kendisine ve ailesine karşı tavırlarının nasıl olumsuz yönde değiştiğini anlattı. Karplus; “Erkek kardeşim ve ben ‘pis Yahudi çocuklar’ olarak çağırılıyorduk” ifadesini kullandı
Bu yıl Nobel ödülüne hak kazanan üç kimyagerden biri olan Martin Karplus, otobiyograŞsinde henüz sekiz yaşındayken Nazilerden ve Holokost’tan kaçtığını belirtti. Karplus, 2006 yılında ‘Biophysics and Biomolecular Structure’ dergisine kendi yaşamı hakkında verdiği bilgilerde, 1930 yılında Viyanalı Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldiğini, 1938’de Almanya’nın işgalinden sonra Avusturya’yı terk ettiklerini yazıyor.
Alman işgaline yakın Avusturya’da kendisine ve ailesine karşı insanları yaklaşımlarında büyük değişiklik yaşandığını belirten Karplus, en iyi arkadaşları olarak bildikleri çocukların ona ve erkek kardeşine kabalık ettiklerini anlatmakta.
Karplus bu durumu şu sözlerle aktarmış: “1937 baharında arkadaşlarımız bizlerden uzaklaştılar, ilişiklerini kestiler. Bizler çocuklarla iletişim kurmaya çalıştığımızda ‘pis Yahudi çocuklar’ sözleri ile bizleri aşağıladılar.”
Nazi orduları Avusturya’yı 1938 yılının Mart ayında işgal ettiğinde, Martin Karplus annesi ve erkek kardeşi ile İsviçre’ye kaçmayı başardı. Babasının ülke dışına çıkmasının engellenmesini ve Viyana’da hapsedilmesini çocukluğunun travmatik bir anısı olarak vurgulamakta.
Tehlikeden uzaklaşıp Fransa’daki Le Havre limanından kalkacak trans Atlantik ile Amerika Birleşik Devletlerine doğru bir yolculuğa çıkmaya hazırlanan aile henüz Avusturya’da kalan babalarından bir haber alamamıştı.
“Ile de France adlı gemimizin New York’a doğru yola çıkmasından birkaç gün önce babam mucizevi bir şekilde Le Havre’a gelmeyi başardı” diye yazan Martin Karplus, babasının serbest bırakılması karşılığında amcasının 5 bin dolarlık bir çeke imza attığını çok sonra öğrenecekti.
Bugün 83 yaşında olan Martin Karplus ve ailesi kaçmayı başardıkları halde, çok sayıda Avusturyalı Yahudi’nin kaderi karanlık oldu. Bilim adamı bu konuda; “Tarih sayfalarında yer aldığı gibi, kaçma şansını yakalayamayanlar yaşamlarını ölüm kamplarında yitirdiler” diye yazmakta.
