Fransa emniyet güçleri, II. Dünya Savaşı döneminde ülkenin üst düzey yetkililerinin Nazilerle işbirliğini ortaya koyan arşivlerini gün yüzüne çıkardı
Fransa tarihinin karanlık günlerinden biri… Emniyet güçleri 13 bin Yahudi’yi evlerinden toplayarak Paris’in merkezindeki bir stadyuma kapattı, ardından onları ölüm kampı Auschwitz’e gönderdi. Oysa günümüzde Fransa’da II. Dünya Savaşı döneminde üst düzey yetkililerin Nazilerle işbirliği, özellikle genç nesiller tarafından halen pek de bilinmeyen bir konudur.
Fransa emniyet güçleri, Fransa Yahudilerinin sevkine ilişkin arşivlerini açarak artık bu durumu değiştirmeye kararlı görünüyor. Açığa çıkarılan belgeler, iki gün süren bu vahim olayın 70. yılında bir zamanlar Yahudilerin toplandığı Vel d’Hiv (Velodrome d’Hiver olarak da adlandırılır) bölgesinde sergilenmekte. 1942 yılının 16 ve 17 Temmuz günleri binlerce Yahudi kovalanıp yakalanmış, Eyfel’e oldukça yakın mesafedeki stadyuma çok kötü koşullarda kapatılmış, önce Fransız toplama kampı Drancy’ye ardından trenlerle Auschwitz’e gönderilmişti.
Tutuklanan erkek, kadın ve çocukların listeleri, kamplara gönderilenlere ait siyah-beyaz fotoğraflar. Sarı yıldız takma zorunluluğu olanlara ait tutulmuş kayıtlar, polisin bu olayların ne derece içinde yer aldığının bariz kanıtını oluşturmakta. Kişisel eşyaların polis tarafından el yazısı ile tutulmuş listeleri. Sevk sırasında el konulan taşınmazların, mücevheratın değerlerinin kaydedildiği listeler.
GERÇEKLERLE YÜZLEŞME
Fransa savaş döneminde Nazilerle işbirliğini yıllarca hasıraltı etti. Ancak yıllar sonra Fransa ileri gelenleri ülkelerinin bu utanç dönemine ait gerçeklerin ortaya çıkarılması yönünde duyarlılık gösterdiler.
Serginin küratörü Olivier Accarie, “Bu bizim tarihimiz, ülkemizde bunun bilinmesi zorunludur. Günümüzde gerçekle yüzleşmeye hazırız,” şeklinde konuştu.
Belgelerde yönetimin kayıtsızlığı dikkat çekmekte. 17 Temmuz tarihli belgede I.Rosenbaum’un, kamplara sevk edilmesinden önce 1.450 Frank parasını teslim ettiğine ilişkin imzası görülüyor. Gizlemeye çalıştığı 50 Pound’a da el konulduğuna dair diğer bir belge de mevcut.
“Yahudilere karşı operasyon bu sabah saat 04.00’te başladı fakat giderek yavaşladı. Birçok kişi evlerini dün terk etmişlerdi” kaydının okunduğu bir belge de sergide yer almakta.
Son Yahudi kafilesinin sevk edildiği tarih olan 22 Temmuz tarihli belgede Velodrome d’Hiver adlı mekânın yakında yeniden eskisi gibi çalışır duruma girebileceği belirtilmekte. “Vel d’Hiv’de kapatılmış Yahudiler bu sabah kamplara doğru gönderildiler. Bir saat içinde Velodrome d’Hiver kullanılır duruma gelecek” yazısı dikkat çekmekte.
Açılan bu sergi ülke halkına Yahudilerin kamplara sevkini anımsatmanın en doğru yolu oldu. Eski Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın 1995 yılında Yahudi soykırımında Fransa yönetiminin etkin rolünü kabullenmesinden bu yana bu mekânda gerçekleşen anma töreninde Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande anlamlı bir konuşma yaptı.
Aynı gün Drancy kampında, Holokost kurtulanlarının katılımı ile kurbanlar anısına bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu. Bu kamptan ölüm kamplarına gönderilen 86 yaşındaki Holokost kurtulanı Yvette Levy, yaşamlarını yitirenleri anmak üzere o gün orada hazır bulundu.
Törende oldukça duygulanan Yvette Levy, “Yıkılan, yok olan yaşamları düşünüyorum. Tek şansızlıkları Yahudi olmaktı. Unutmalı ve affetmeliyiz. Ama bu mümkün olmuyor,” diyordu.
