Yom Kipur kutsallığında ÖZEL BİR YARGI ve AF GÜNÜ Sukot Bayramı’nın yedinci ve son günü olan Oşana Raba bu yıl, 19 Ekim Çarşamba günü kutlanıyor. Oşana Raba, yeni yılın yazgısı belirlendikten sonra ‘İlahi Yargı’nın kararlarının yürürlüğe girdiği gün olarak kabul edilir.
Oşana Raba-Su
Dünya üstündeki her canlı, Roş Aşana’da yargılanır (Roş Aşana 1:2). Daha spesifik olarak bakıldığında; Tanrı, insanı Pesah’ta tahıl mahsulü ile ilgili, Şavuot’ta meyve mahsulü ile ilgili, Sukot’ta ise su miktarı ile ilgili olarak yargılar (Roş Aşana 16a). Yani, Tanrı; insanlara gelecek yılda ne kadar tahıl, ne kadar meyve ve ne kadar yağmur, su vereceğine, bu zamanlarda karar verir.
Sukot mitzvalarının birçoğu su ile ilgilidir ve su- yağmur hakkında verilen kararların olumlu olması dileğini yansıtır: Bet Amikdaş’ta yapılan su korbanları, Bet Aşoeva Şenlikleri ‘Arbaa Minim’ bitkilerinin, yoğun suya gereksinim duyan bitkilerden oluşması, Oşana Raba’da yere vurulan dere söğütlerinin su kenarında yetişmeleri gibi…
‘Yağmur’, sadece doygun bulutların bıraktığı su damlaları değildir; ‘yağmur’ geçimi, bereketi, hayatı temsil eder. ‘Yağmur’ insan, hayvan ve bitkilerin, var olan her şeyin sadece ve sadece Tanrı’nın gücü ile hayat bulmasıdır. Sukot’ta gelecek yılda ne kadar yağmur yağacağı hakkında yargılanırken, Tanrı’dan gelecek rahmet ve bereketin miktarı da belirlenir (ki buna geçim kaynakları da dahildir).
Sukot’un son günü olan Oşana Raba’da su ve yağmur ile ilgili bu yargı mühürlenir ve yürürlüğe girer.
Oşana Raba neden bu kadar önemli?
Yahudi mistisizminin en önemli kitaplarından olan Zohar,(Tsav 31b); Oşana Raba’yı, Yom Kipur’a benzer bir Yargı Günü olarak tanımlar. Bilgeler, yazgımızın Yom Kipur’da mühürlendiğini, ama İlahi Mahkeme’nin ‘karar yazısının’ ancak Oşana Raba’da kesin olarak mühürlendiğini belirtir. Bir yoruma göre de, Oşana Raba, yazgılar hakkındaki ‘karar kâğıdı’nın, ibraz edildiği gündür.
Moşe Peygamber’den itibaren, dilden dile aktarılan ve Tora’nın satır arası yorumlarını içeren Midraş’a göre, Tanrı; Avraaam’a şöyle demiştir: “Zürriyetine, özel bir af günü vereceğim. Eğer kefaretleri Roş Aşana’da onaylanmazsa, Yom Kipur’da onaylayacağım. Eğer kefaretleri Yom Kipur’da kabul edilmezse, Oşana Raba’da kabul edilecektir.”
Bu af, insanın Tanrı’ya karşı işlediği günahlar için geçerli olup, ancak ‘Teşuva’ yapıldığı takdirde gerçekleşecektir.
Oşana Raba’da ne yapılır?
1) Teşuva: Bu gün, herkesin Teşuva (Pişmanlıkla Tanrı’ya dönüş) yapması için çok büyük bir fırsattır. Çünkü daha yazgıları tam olarak kesinleşmemiş, muallâkta kalanlar hakkındaki kararlar, Oşana Raba’da verilecektir. Doğrudur ki, Teşuva, her zaman yapılabilir ve her zaman makbuldür ama önce Elul ayı ve daha sonra gelen ‘Ulu Günler’ - Roş Aşana ve Kipur ile bu günlerden sonra gelen Oşana Raba, Teşuva’nın daha kolay bir şekilde kabul göreceği özel zamanlardır.
2) Yedi Oşanot: Sukot Bayramı boyunca her gün sabah dualarında (Şabat hariç), Lulav, Adas, Arava ve Etrog’u ellerinde tutan erkekler Sefer Tora’nın bulunduğu Teva’nın etrafında bir kez Akafa-tur atarlar. Bu tur sırasında “Anna Ad. OşiaNa, Anna Ad.Atsliha Na-Sana Yalvarıyoruz Tanrı’m Bizi Kurtar,Sana Yalvarıyoruz Tanrı’m,Bizi Başarıya Ulaştır”(Teilim 118-25) bölümleri söylenir. Akafa yapılırken söylenen özel duada Oşana sözcüğü birçok kez tekrar edilir. Bu yüzden bu turlara Oşanot denilir. Sukot’un yedinci gününde Teva’nın etrafında yedi tur atılır, bu yüzden bu güne, Büyük Oşana anlamına gelen Oşana Raba denir (Büyük Kurtuluş).
Teva’da bulunan Sefer Tora’nın etrafında tur atmanın esası, Kutsal Tapınak Bet Amikdaş zamanına dayanır. Her gün Kohen’ler Mizbeah’ın çevresinde bir kez tur atarak Oşana dualarını söylerlerdi. Yedinci gün Oşana Raba’da ise, Mizbeah’ın çevresinde yedi tur atarlardı. Günümüzde, üzerinde Sefer Tora bulunan bir Teva, Mizbeah’ın muadili, burada yapılan törenler de Kutsal Tapınak’taki Mizbeah’ın etrafında yapılan törenlerle eş değer kabul edilmektedir.(R’Chiya Yalkut Tehillim 730)
3) Söğüt dalları (Aravot) demetinin yere vurulması: Oşana Raba’da, yedi Oşanot bittikten sonra, sinagogdaki kadın, erkek, çocuk, herkes beş söğüt dalından oluşan Aravot demetiyle yere beş kez vurur. Beraha söylenmez. Bu adetin nereden geldiği tam olarak bilinmemekle birlikte, konu hakkında farklı yorumlar vardır:
*Arava, bitkilerin yaşamak için, yağmura, suya olan ihtiyacını simgeler. Aravot toprağa vurularak, toprağın canlanması, suya doymasını dileriz.
* R’Zemach Gaon’un yorumuna göre; arava, dudaklara benzetilir. Bizi dudaklarımızın işlediği günahlardan arındırması ve bir daha dudaklarımızla günah işlememe kararımızı vurgulamak için. Arava dallarını yere vururuz.
* Fiziksel dünyanın bir simgesi olan aravotu yere vurup, Tora ile karşılaştırıldığında, fiziksel dünyanın ne kadar anlamsız olduğunu vurgularız.
* Aravotu yere vurarak, günahların yere saçılan yapraklar gibi dökülüp gitmesini ve Yom Kipur’da verilmiş olabilecek sert hükümlerin yumuşamasını dileriz.
Bazı Sefarad cemaatlerde tören sonunda arava demetlerini evlerdeki mezuzaların yanına asma geleneği vardır.
4) Bazı cemaatlerde gece uyanık kalınıp Tora ve Teillim okunması
5) Sinagogların daha çok aydınlatılması
6) Roş Aşana ve Yom Kipur’da olduğu gibi hahamların, ehalin, sinagogun beyazlara bürünmesi.
7) Suka mitzvası için son gün: Oşana Raba, Suka’da oturma mitzvasının yerine getirilebileceği son gündür. Bu günden sonra, Suka’da oturulsa bile, berahası söylenmez.
