Franco, Nazilere Yahudilerin listesini vermiş

El Pais gazetesinin yayınladığı bir habere göre İspanya diktatörü Francisco Franco, 1941 yılında Heinrich Himmler’e sunmak üzere yerel yönetimlere Yahudilerin isim listesini hazırlamaları emrini vermiş

Nelly BAROKAS Kültür
23 Haziran 2010 Çarşamba

İsrail’in eski Başbakanı Golda Meir, İspanya diktatörü General Francisco Franco’ya Holokost yıllarında ülkesindeki Yahudileri korumak gibi insani bir tutum sergilediği için teşekkür ettiğinde, binlerce Yahudi’nin adının bulunduğu bir listenin Nazilere verilmek üzere hazırlandığından habersizdi.

Geçtiğimiz Pazar günü bu isim listesinin hazırlanması bildirgesi El Pais gazetesinde yayımlandı. Destekçileri yıllarca Franco’nun İspanya Yahudilerini koruduğunu ileri sürmüşlerdi. Oysa İkinci Dünya Savaşı yıllarında hazırlattığı listede İspanya’da yaşayan 6 bin Yahudi’nin isimleri yer almaktaydı.

Bu liste “nihai çözüm”ün mimarı Alman SS Şefi Heinrich Himmler tarafından Franco’ya ısmarlanmıştı. Çünkü o dönemde İspanya’nın Nazi Almanya’sı, İtalya ve Japonya ittifakına katılma olasılığı gündemdeydi.

El Pais yerel yönetimlere gönderilen bildirgenin orijinalini yayımladı. Bildirgede vatandaş olan Yahudilerle, yabancı Yahudilerin listesinin hazırlanması emri veriliyor. Yerel yönetimlere dış görünüşleri ve konuşma şekilleri ile ayırt edilebilen Yahudilerin yakın takipte tutulmaları emrediliyordu. 1941 yılının Mayıs ayında tüm ülkenin en küçük birimine kadar gönderilen bu bildirgede; “Yahudiler kimliklerini saklayıp çevreye uyum sağlamaya çalışacaklardır. Dikkatli olunması önerilir” denmekteydi.

Alman SS subayları, İspanya Yahudilerini gözlem altında tuttuğunda bazı Yahudilerin Franco rejiminin üst düzey yetkilileri ile yakın ilişkide olduklarının farkına vardı. Bu durumdan da hiç memnun olmadılar. 

Yine El Pais gazetesine göre Almanlar, Yahudi yazar Samuel Ros’un yazılarının gazetelerde ve diğer yayın organlarında yayınlanmasını önlemeye çalıştılar.

Savaşın sonlarında Naziler yenilmeye başlayınca General Franco, Adolf Hitler ile işbirliğine son vermeye çalıştı ve Yahudi isimleri içeren listeleri imha etmeye başladı. Bu listelerden imha edilmeyenleri İspanya arşivlerine girme şansını buldular.