İlahi merhamet ve bağışlanma ayı

Roş Hodeş Elul

Yahudiler, Tanrı’nın kendilerini Mısır’daki esaretten kurtarması sonrasında, çölde kırk dokuz günlük bir hazırlanma ve arınma dönemi geçirdiler. Bu dönem sonunda, Şavuot’ta, Tanrı onlara seslenerek On Emri söylemeye başladı. Tanrı’nın sesinin yüceliğinden ürküp ölmekten korkan halk, Musa Peygamber’e yalvararak, Tanrı’dan emirleri ve Tora’yı öğrenip, halka aktarmasını istedi. Bunun üzerine Sina Dağı’na çıkan Musa Peygamber, kırk gün kırk gece sonra On Emir Tabletleri ile dağdan indiğinde (17 Tamuz-Şiva Asar BeTamuz), halkının altın bir buzağı yapıp ona taptıklarını gördü ve tabletleri kırdı. Bu olayın ertesi günü, 18 Tamuz’da Musa Peygamber, Tanrı’nın halkını yok etmemesi ve affetmesi, Tanrı’nın Kutsal Varlığı’nın tekrar İsrailoğullarının arasına dönmesi için yalvarmak üzere bir kez daha Sina Dağı’na çıktı. Musa Peygamber, kırk gün ve kırk gece Sina Dağı’nda kalıp dua ettikten sonra, 29 Av’da, Tanrı İsrailoğullarını bağışladı. Tanrı, Musa Peygamber’in, ertesi gün, yani Roş Hodeş Elul’de yeni tabletleri almak üzere tekrar Sina Dağı’na çıkmasını emretti. (Bu üçüncü kırk gün ve kırk gecenin sonu, Yom Kipur’du ). İsrailoğullarının Tanrı tarafından bağışlandığını simgelediği için Roş Hodeş Elul, benzersiz önem taşır.

Elul

Tora’da ‘birinci ay’ olarak sözü geçen ‘Nisan’ ayından saymaya başlandığında Elul, senenin altıncı ayıdır. Dünyanın ve insanoğlunun yaradılışının yıldönümü olan Roş Aşana ile başlayan Tişri ayından itibaren sayıldığı zaman ise, Elul ayı senenin on ikinci ve son ayıdır. Yahudi takvimindeki bütün ayların bir manası olduğu gibi, Elul de ‘geri dönmek’ anlamını taşır. Bu ‘geri dönüş’ hem 70 yıllık Babil sürgünü sonunda İsrail topraklarına dönen Yahudileri, hem de pişmanlık duyup Tanrı yoluna dönen İsrailoğulları’nı simgeler.

Başka bir görüşte, Elul’un İbranice yazılışında kullanılan Alef, Lamed, Vav, Lamed harfleri, Şir Aşirim-Ezgiler Ezgisi’ndeki bir bölümün kısaltması olarak yorumlanmıştır. “Ani LeDodi,VeDodi Li” - Ben Sevgilime aitim, Sevgilim de bana”(Şir Aşirim:6:3). Burada Sevgilim, ‘Tanrı’yı, ‘Ben’ de Yahudi halkını temsil eder.

İlahi merhamet ve bağışlanma ayı olan Elul’de, kendini geliştirerek Tanrı’ya yakınlaşmanın garantili yolları da Rabiler tarafından açıkça belirtilmiştir. Teşuva(Pişmanlık-Tanrı’ya Dönüş),Tefila(Dua) ve Tsedaka(Bağış).

Kral aramızda

Hasidik (Tanrı’ya ve insanlara karşılıksız iyiliği prensip edinen kişi) Üstad Rabbi Schneur Zalman, Elul ayından, ‘Kralın Aramızda’ olduğu bir zaman olarak bahseder. Kral (Tanrı), bu ay boyunca sarayında değil, isteyen herkesin ulaşabileceği kadar yakındadır. Tanrı, bu dönemde herkesi hoşgörülü bir ifadeyle ve ‘güler yüzle’ karşılar, her bir kulunun duygularını, düşüncelerini ve kaygılarını bilmek ister. Bu da, Tanrı’ya ulaşmak isteyenler için benzersiz bir imkândır.

”Bulma fırsatı varken RAB’bi arayın, Yakındayken O’na yakarın”(Yeşaya 55:6)

Yargı günlerine hazırlık

Sevgi dolu bir öğretmen, hepsi iyi not alsınlar diye, öğrencilerine yaklaşan sınav tarihini haber verir ve sınava en iyi şekilde hazırlanmalarını sağlar. Yüce Tanrı da, sevgili kullarını, kaderleri hakkında karar verilecek yargı günleri Roş Aşana ve Kipur’a en iyi şekilde hazırlanmaları için bütün bir Elul ayını verir. Bu hazırlık ayı boyunca yapılması gereken, kendine dönmek, hatalarını düzeltmek ve kendini geliştirmektir. Bunun için öncelikle yıl boyunca işlenen günahlar gözden geçirilir ve Teşuva yapılır.

Günah ve Teşuva nedir?

‘Günah’ veya İbranice ‘Het’, Tanrı ile olan bağlantımızda başarısızlığa uğramaktır. Amacımız, devamlı olarak Tanrı’ya yakınlaşmak iken ‘Het’ bizi Tanrı’dan uzaklaştırır. Pişmanlık olarak tercüme edilen Teşuva ise, aslında ‘geri dönüş’, ‘Tanrı’nın bizden istediği şekilde davranmaya dönüş’, anlamına gelir. Yaptığımız hatalı davranışlarla Tanrı’dan uzaklaştığımız için derin bir pişmanlık duyarız, ama işlediğimiz günahlar yüzünden umutsuzluğa düşüp, bir daha doğru yolu bulamayacağımız konusunda endişelenmememiz gerekir. Aklımızdan çıkarmamalıyız ki, “Yeryüzünde o kadar doğru olup da hep iyilik yapan, hiç günah işlemeyen insan yoktur”(Süleyman Peygamber -Vaiz 7:20)

Nasıl Teşuva yaparız?

Teşuva, Tanrı’nın sevgili kullarına bağışladığı çok cömert bir hediyedir. Teşuva ile yapmış olduğumuz hatalara geri dönüp onları silme imkânına sahip oluruz.

Teşuva, dört adımlı bir süreçten oluşur:

1. Günaha, olumsuz davranışa son vermek

2. Geçmişteki olumsuz davranışları için dürüstçe utanıp samimiyetle pişmanlık duymak

3. Tanrı’ya, sözlü olarak hatalarını itiraf etmek

4. Gelecekte bu olumsuz davranışlarını tekrar etmemeye dürüstçe niyet etmek

Dikkat!!

1) Bu adımlar sadece insanın Tanrı’ya karşı işlediği günahlar için geçerlidir. Kişinin, başka birisine karşı işlediği suçlar için, o kişiden af dilenmelidir.

2) Teşuva’nın dört adımlık aşaması, sadece olay gerçekleştikten sonra geçerlidir. Yani hatalı bir davranışta bulunmadan önce, “Ben bu günahı işleyeyim, sonra nasılsa Teşuva yaparım, Tanrı beni affeder” şeklinde bir mantık söz konusu değildir.

3) Teşuva, sadece Elul ayında veya Roş Aşana ile Kipur arasındaki Aseret Yeme Teşuva (On Teşuva Günü)nde yapılan dönemsel bir uygulama değil, devamlı yapmamız gereken bir süreçtir. Kişi, Teşuva uygulamasında kaç kere tökezlerse tökezlesin, kendini toparlamalı ve doğru yolda kalmaya gayret etmelidir.

Elul Ayı’nın burcu: BAŞAK-VİRGO

Elul ayına denk gelen burç, Başak olarak tercüme edilen, ama aslen ‘bakir, temiz, dokunulmamış, saf, erden’ anlamına gelen Virgo’dur. Bu saf, dokunulmamış kişi, İsrailoğulları’nı sembolize eder. “Geri dön, ey erden kız İsrail, kentlerine geri dön” (Yeremya 31:21)

Ünlü Kabalist Rav P.S.Berg’e göre, bu ayda, Virgo’nun etkisiyle kendi içimizde bir durum değerlendirmesi yapabilir, hatalarımızı gözden geçirebilir, hatayı yaptığımız ana geri dönüp, buna sebep olan faktörleri teşhis edip, bir daha tekrarlamamaya niyet edip, içsel bir temizlik, arınma yaşayabiliriz.

Dünyayı kusurlarından arındırma, temizleme ve bu şekilde saflığına geri döndürme gücüne sahip olduğu için,  Elul ayının burcu Virgo’dur.

Elul ayında neler yapılır?

1) Elul ayı, gelecek sene için yazgıların kararlaştırıldığı Roş Aşana ve Kipur gibi mübarek günlere bir hazırlık dönemi olarak kabul edilir. Elul ayı boyunca, sürekli içe dönüş ve Tanrı ile bağlantıyı güçlendirme üzerine yoğunlaşılır.

Kişi, yaşadığı Tanrı’ya dönüş sürecinde, Teşuva(Pişmanlık), Tefila(Dua) ve Tsedaka(Bağış) ile yolunu bulmaya çalışır.

2) Evlerdeki ve işyerlerindeki Mezuza ve Tefillinler, kontrol edilerek, iyi durumda oldukları, yazılarının silinmediği ve halen geçerli oldukları teyit edilir. 

3) Bu aydan başlayarak, arkadaşlarla selamlaşırken ve mektup veya e-postalarda yeni yıl için güzel dileklerde bulunulur: “Ketivah Vachatimah Tovah - İyi ve hayırlı şeyler kitabına yazılasın.”

4) Aşkenaz geleneklerine göre, Şabat Günleri ve Roş Aşana’dan önceki gün haricinde, her sabah duası sonrasında, şofar çalınır.

5) Selihot - Kişinin iç hesaplaşması yapıp pişmanlığını dile getirmesine yardımcı olan dualar, Elul ayında başlar. Sabaha karşı yapılan Selihot’lar Kipur sonuna kadar devam eder.

6) Roş Hodeş Elul’ün ilk gününden itibaren, sabah ve öğleden sonra dualarına Teillim kitabından Davut Peygamber’in 27.Mezmur’u eklenir. “Tanrı benim ışığım, kurtuluşumdur” diye başlayan bu mezmurun okunmasına Oşana Raba’ya kadar (hakkımızda verilen kararların mühürlendiği o gün de dahil olmak üzere) devam edilir.

Önemli Not: Yazıda kısa bir özet olarak verilmiş olan bilgiler, okuyucuya bu konular hakkında fikir vermek amaçlıdır. Cemaatlerin farklı gelenekleri ve uygulamaları olabildiği için Bayramlar ve Özel Günler hakkında en doğru ve detaylı bilgiler için, cemaatin kendi Rabi’lerine başvurması gerekir.