Antik sinagog nihayet açıldı

Kudüs Eski Kent’te 1700’lü yıllarda inşa edilen ve o günden beri iki kez yıkılan ve yedi yıldır inşaatı süren Hurva Sinagogu hafta başında gerçekleşen bir törenle açıldı

Nelly BAROKAS Kültür
17 Mart 2010 Çarşamba

Geçmişte Kudüs’ü ziyaret edenler antik Hurva Sinagogu’nun yarım ark şeklindeki kalıntılarını görmüşlerdir. Eski şekli korunarak onarımı yıllardır süren sinagog geçtiğimiz pazar günü gerçekleşen bir törenle açıldı. 1700’lü yıllarda Polonyalı Hasidik Yahudilerden Haham Yehuda Ha-Hasid başkanlığında bir grup Kudüs’e gelip, cemaatleri için sinagog yeri satın alıp inşaata başlar. Ancak hahamın ölmesi, inşaat için gerekli paranın toplanamaması, kredi veren bazı Arap finansörlerin de paralarını istemesiyle sinagog inşaatı yarım kalır, borçlu hahamlar da Eski Kent’ten uzaklaştırılır, söz konusu mekânın yanı başında Araplarca yeni dükkânlar açılır. Sinagogun bir yüzyıl kadar harabe halinde kalması nedeniyle adının İbranice’de harabe anlamına gelen ‘Hurva Sinagogu’ olarak kullanılması sonucunu getirir.

Sinagog projesi, ikinci kez 1836 yılında ele alınır, Sir Moses Montefiore, ünlü Rothschild Ailesi’nden Yaakov Rothschild’in de aralarında bulunduğu bazı Aşkenaz Yahudileri, Osmanlı padişahından ferman çıkartıp yeniden inşa çalışmalarına girişir.

Kubbesi Osmanlı stilinde yapılan sinagog, 80 yıl süreyle ayakta kaldı. Beit Yaakov adının verildiği sinagog, Hurva adını da koruyarak Aşkenaz toplumunun ibadethanesi konumunu kazandı. Hurva Sinagogu, 1948’de İsrail ile Araplar arasındaki savaşlar sırasında Ürdün ordusu tarafından havaya uçuruldu.

‘Hurva Sinagogu’nun yeniden inşaatı en son 2001 yılında gündeme geldi. Son 7 yıldır inşaatı süren sinagog,  kubbesinin şekli muhafaza edilerek, 62 yıl aradan sonra yeniden yapıldı.