Polonya’daki Auschwitz ölüm kampında yedi gencin kurşun kalemle yazılmış isimlerinin bulunduğu bir not 65 yıl sonra ortaya çıktı. Duvara gizlenmiş bir şişenin içindeki mesajda isimleri yer alan gençlerden biri olan Albert Veissid halen hayatta. Albert Veissid Fransa’ya göç etmiş, Naziler tarafından Auschwitz’e gönderilmiş İstanbul doğumlu bir Yahudi…
Auschwitz’de bir yer altı mahzeninin onarımında çalışan işçiler duvarda gizlenmiş bir şişe buldular. Şişenin içindeki 9 Eylül 1944 tarihli mektup, altısı Polonyalı, biri Fransız yedi kişinin kamp numaralarıyla isimleri yer alıyor.
Yazılardan gençlerin 18-20 yaş aralığında oldukları anlaşılıyor. “Bir zamanlar yaşadıklarına dair kanıt bırakmak isteyen gençler söz konusu” diyen Auschwitz Müzesi Sözcüsü Jaroslaw Mensfelt, aralarından iki kişinin kamptan canlı çıktığının bilindiğini ancak daha fazla ayrıntıya sahip olmadıklarını söyledi.
20 Nisan günü ortaya çıkarılan şişedeki mesaj ufak bir kağıt parçası (büyük olasılıkla çimento torbasından koparılmış bir kağıt parçası) üzerine yazılmış. Auschwitz ölüm kampının bulunduğu Oswiecim kasabasında bir okul binasının onarımı sırasında gün yüzüne çıktı. Şimdi okul olan ve ölüm kampından birkaç yüz metre mesafede bulunan üç bina savaş yıllarında Hitler’in SS güçleri için eşya deposu olarak kullanılmaktaydı. Auschwitz ölüm kampı alanı dışında kalan bu binaların bodrum katları 1944’te tutsaklar tarafından bombalamalara karşı bir sığınak olarak inşa edilmekteydi.
Yaptıkları incelemeler sonrasında belgenin sahici olduğundan emin olan müze eksperleri, mektubu Mayıs ayından itibaren Auschwitz Müzesi’nde sergileyecekler.
ALBERT VEİSSİD İSTANBUL DOĞUMLU
Şişeden çıkarılan mesajda yer alan yedi isimden Fransız olanı 12063 numaralı Albert Veissid’in halen hayatta olduğu ve Fransa’da yaşadığı ortaya çıktı. Bugün 84 yaşında olan İstanbul doğumlu Albert Veissid, adının Auschwitz’de ortaya çıkan şişede yazılı olduğunu öğrendiğinde oldukça şaşırdı.
www.juif.org sitesinde Albert Veissid ile yapılan bir söyleşiye yer verildi. Auschwitz’de ortaya çıkarılan şişe öyküsünün hayatının en büyük sürprizi olduğunu söyleyen Holokost Kurtulanı Albert Veissid, Marseille kentinin yüksek kısımlarında Allauch adlı yerde yaşıyor.
Auschwitz’de 63 yıl sonra ortaya çıkarılan şişeden Veissid’i kız torunu haberdar etti.
Bir kuruluşun girişimi ile yıllar sonra bir kez Auschwitz’e dönmesine rağmen, Albert Veissid “O dönem hakkında tanıklık etmekten hoşlanmıyorum. Diğerleri okullara gidip öğrencileri Holokost konusunda bilgilendiriyorlar, ben bunu hiç yapmadım” demekte.
1924 yılında İstanbul’da doğan Albert Veissid henüz sekiz aylıkken ailesi ile Lyon kentine göç etti. Bir konfeksiyon dükkanında satıcı olarak çalışmasının yanı sıra müzisyen olarak da başarılı oldu. 1943’te yakalandı önce Saint-Jean hapishanesine kapatıldı, sonra Fort de Chapoly’de tutsak kaldı. 1944’ün Şubat ayında önce Drancy’ye ardından 30 Mayıs’ta Auschwitz’e gönderildi.
12063 numaralı Albert Veissid, bir arkadaşının tavsiyesi üzerine inşat işçisi olduğunu söyledi. Böylece bir sığınağın sağlamlaştırılması işinde çalışmaya başladı.
Kendi isminin yanı sıra şişenin içinden çıkan kağıtta isimleri yazılı diğer altı kişi hakkında; Veissid; “Üst katta çalışan Hıristiyan Polonyalılarla orada tanışmış olabileceğimi düşünüyorum” demekte.
Yazdıkları mesajı şişeye gizleyen Polonyalı gençler hakkında Albert Veissid şu bilgileri veriyor: “Onlara zaman zaman yardım ettiğim doğrudur. Bazen reçel kavanozları çalıyorlardı, ben de onları alt katta gizliyordum. Adımı yazmalarının sebebi bana şükran duymalarından olabilir. Onlarla pek içli dışlı değildik. Buna karşın onların sayesinde kendim ve arkadaşım için bolca çorbam vardı. Onların nasılsa yiyeceği boldu. Yoğunca çorbadan içebildiğim kadar içiyor, kalanını gelip geçen esirlere veriyordum.”
Auschwitz’in boşaltıldığı 1945 yılının Ocak ayında Almanya’ya doğru ‘ölüm yürüyüşüne’ çıkan esirler arasındaydı. Savaş bitip Fransa’ya döndüğünde o denli zayıftı ki ailesi onu tanımakta güçlük çekti.
“Tam bir iskelettim. Bir hafta daha kalsaydım, her halde geri dönemezdim” diyen Albert Veissid üç yıl sanatoryumda tedavi gördükten sonra ilkin müzisyen olarak, evlenmesinin ardından da1950’li yıllarda ticaret alanında çalışmaya başladı.
Şişede yer alan yedi isimden sadece ikisi Auschwitz’den canlı çıkma şansına sahip oldu; bunlardan biri Albert Veissid.
Yaşlı Holokost kurtulanı; “Adımı kendi adları ile birlikte yazmış olmalarının sebebini gerçekten anlamıyorum. O kağıt parçasında isimleri dışında neler yazdıklarını merak ediyorum. Her halde bir mesaj bırakmak istediler.” Şişedeki yazılarla ilgili ayrıntıların yakında Polonya basınında yer alacağı belirtildi.
