Nazi kamplarındaki müzik hayata geçiyor

Francesco Lotoro 1991 yılından beri yaptığı çalışma ile II. Dünya Savaşı yıllarında temerküz kamplarında bestelenen eserleri toplayıp kayıt altına alıyor

Nelly BAROKAS Kültür
20 Ağustos 2008 Çarşamba

44 yaşında bir İtalyan Yahudi’si olan Francesco Lotoro, “Naziler müzisyenlerin çalışmasına izin verirken onları daha iyi kontrol edebiliyorlardı” diyor ve Auschwitz’de yedi orkestra olduğunu vurguluyor.

Francesco Lotoro, 1933 ile II. Dünya Savaşı’nın sonlandığı 1945 yılları arasında Dachau ölüm kampında bestelenmiş 4.000 eseri toplamayı başardı. Lotoro kamplardaki besteler dışında, Asya’da Yahudi dini şarkılarını, Roman müziği eserlerini, İttifak güçlerinin elinde esir bulunan İtalyan askerlerinin halk şarkılarını da topluyor. Bu koleksiyon Francesco Lotoro’nun Güney İtalya’da yer alan Barletta kentindeki ofisinde titizlikle arşivleniyor. Bunların bir kısmı şimdiye dek kayıt altına alınmadı.

Prag yakınındaki Theresienstadt kampında 1945 yılında yaşamını yitiren ünlü besteci Rudolf Karel’in oğlu, babasının tuvalet kâğıdına yazdığı beş bölümlük bestenin bir fotokopisini Francesco Lotoro’ya verdi.

Prag’da müzik CD’lerinin satıldığı bir dükkânda rastlantı eseri Francesco Lotoro, Theresienstadt kampındaki kültürel yaşamı düzenlemekle sorumlu, sonradan Fuerstengrube’deki gaz odalarında yaşamını yitiren Gideon Klein’ın kız kardeşi Eliska Kleinova ile tanıştı. Eliska Kleinova eserlerin kaynaklarına ulaşmakta Lotoro’ya yardımcı oldu.

Ünlü Fransız piyanist Aldo Ciccolini’nin yanında yetişen Francesco Lotoro, Klein’ın bestesini inceledi, hataları düzeltti, kayda alıp bestecinin kız kardeşi Eliska Kleinova’ya gönderdi.

“Theresienstadt kampında müzisyenlere günde yarım saat piyano çalmalarına izin veriliyordu. Bu nedenle bestede hataların bulunması çok doğal” diyen Lotoro, yaşadığı kentin konservatuarında öğretim üyeliği yapıyor.

Lotoro,“Kamplarda yapılan besteler her zaman hüzünlü değildi. Bazıları inancı konu alırken, bazısı aile, bazıları da ev ortamına özlemi yansıtıyordu. Bu çalışmaları tamamladığımda ortak bir temanın var olup olmadığını anlayabileceğim” demekte.

Eserleri kayıt etmek için müzisyenlerle koroyu bir araya getirmenin masraflı bir girişim olduğunu belirten Lotoro, çalışmasını 2012 yılında tamamlamayı umuyor.