Hanuka

Hanuka bayramı 8 gün sürer: 25 Kislev’den 2 veya 3 Tevet tarihine kadar. Bazı seneler Kislev 29 gün, bazılarında ise 30 gün çektiğinden tarihler bu şekilde saptanır. Bu bayram, Greko Suriye’lilerin ve Hellenlerin Kutsal Tapınak’tan atıldıktan sonra yapılan temizlik ve saflaştırmanın ardından tesis edilmiş bir kutlama haftasıdır

Sara YANAROCAK Kavram
17 Aralık 2008 Çarşamba

Maymonides’in Hanuka kanunları, 3. bölümünde yazmış olduğu sözlere göre: İkinci Bet ha Midkaş’ta, Yunan imparatorluğunun İsrail halkı üzerine hüküm kurduğunda, dinini, özgürce uygulamasını önlediğini, birtakım yasaklar koyduğu anlatılır. 10 Emir doğrultusunda Tora’yı öğrenmelerini yasaklar. Hatta ellerindeki paraya ve kızlarına el atar. Bet ha Mikdaş’a girerek kutsal bölümlere tecavüz ederler. İsrail halkı bu baskı ve kötülüklerin altında ezilir ve ızdırap çeker. Sonucunda göklerdeki babamız, yüce Tanrı’mız onlara merhamet eder Yunanlıların elinden kurtarmaya karar verir.

Böylece Kohen Gadol ailesi olan Haşmonay sülalesi komutasında yapılan savaşla Yunanlılar öldürülür. İsrail halkı onlardan kurtarılır. 25 Kislev günü Bet ha Mikdaş’a girerler. Tapınakta yeterli saf yağ yoktur. Menoranın kandillerini azıcık saf yağ ile yakarlar. Bu yağ mucizevi bir biçimde 8 gün boyunca bitmeden yanmaya ve etrafı aydınlatmaya yeter. Bu arada ağaçlardan toplanan zeytinler ezilir ve taptaze saf zeytinyağı elde edilerek tapınağa getirilir.

Böylece daha sonra asırlar boyunca; İsrail ulusu o mucizevi 8 gün boyunca bitmeyen yağın anısına her yıl 25 Kislev gününden itibaren 8 gün boyunca evlerinin önünde ışık yakarlar. Bu zaferi kutlarlar. Purimde olduğu gibi oruç tutulmaz, sadece ışıklar yakılır ve bayram edilir. Bu günlere Hanuka adı verilir. Hanuka bir varoluş öyküsüdür ve Yahudi ulusunun Yunanlılara karşı kazandığı bir zaferdir.

Işık Bayramı Hanuka akıl, anlayış, hak ve adalet ışığını simgelemektedir. Bu simgeler karanlık, cehalet, haksızlık ve anlayışsızlığın aşıldığı gerektiği anlamına gelir.

Son zamanlarda Hanuka bayramı evrensel anlamda büyük önem kazanmıştır. Işıklar bayramı, yalnız Yahudilere değil, yabancıların baskısı alitında inleyen tüm uluslara cesaret, umut ve idealizm mesajı verir.

Diğer bayramlarda görülen şekliyle özel bayram yemeklerine Hanukada rastlanmaz. Sadece bazı yörelerde Hanuka Latkes (kızgın yağda kızartılan patetes köfteleri) yenir. İsrail’de bunun yanısıra içinde değişik tadda reçeller ve çikolatalar kullanılan "sufganiya" adlı çörek tüm ay boyunca zevkle yenir.

8 günlük "Hanuka" boyunca her türlü iş yapılabilir. Ancak akşamları Hanukiyalar yakıldıktan sonra iş yapılmaması daha uygun olur.