Tanrı'yı tanımak, deneyüstü olan evrenin yaratıklarının ve dünyadaki her varlığın erişebileceği son noktadır. Tanrı bir ve tektir. İnsan ise dünyanın merkezi değildir. İnsan soyuna özgün ruha ve diğer yaratıklarda bulunmayan akıl denilen bir güce sahip olduğundan insan, evrendeki varlıklar arasında en yetkin olanıdır. İnsanı hayvandan ayıran, akıl ve aklın sezgi gücü olarak kısaca felsefi bazda tanımlanabilen anlığıdır. Aristotles ile ruha biçim veren Maimonides, ruhun madde ile bağlı olduğu sürece bileşik olduğunu söyler. Eğer maddeye bağlı ruh, insan şekli ise; yaşam boyu elde edilen anlık tarzında yetenekler, maddeye bağlı olmadığından ölümsüzleşen üstün bir biçim halini alırlar. Her insanın ruhu, ancak tüm yetenekleri gelişip devinim biçimine girince ölümsüzleşir. İnsanları Tanrı'ya vardıran tek bağ olan gerçeği araştırma, HOHMA yolu ile gerçekleştirilebilir. Her insan buna ulaşamaz ve bunun çeşitli dereceleri vardır. Maimonides için insan üstü yaratık, Tanrı'yı sürekli olarak düşünen insan ruhudur. Bir insan; bedenine uygun olduğundan, çok okuduğundan veya soyut bir çaba gösterdiğinden, Tanrısal eşini kabul ederse Tanrı onu daha çok korur. Çünkü iyilik ve akıl yakındır ve Tanrı tüm insanlara aynı gözle bakmaz. Onları yetkinlik derecelerine göre korur. Maimonides'in zamanında ve ölümünden sonraki ilk yüzyıllarda birçok Rabi, yazarın bu bilgi ayırımcılığına karşı gelmişse de; zamanla herkes bu evrensel dahiyi kabul etmiştir. Maimonides, Aralık 1204'te öldü. 60 yaşındayken yaptığı ikinci evliliğinden olan tek oğlu, Nagid görevinde babasının yerini aldı. Fustat'ta Yahudi ve Müslümanlar, Maimonides'in ölümü üzerine üç günlük yas ilan etmişlerdir. Maimonides'in mezarı Tiberias'dadır. Maimonides'e göre, Tanrı'ya bir san vermenin olanağı yoktur. Tanrı için söylenebilen ne olduğu değil, ne olmadığıdır. Tanrı için "var" derken, Tanrı'nın var olan her yaratık gibi var olduğu söylenmek istenmemektedir. Her yaratığın varlığında kendi dışında bulunan bir nedeni varken, Tanrı'nın nedeni kendi içindedir. Tanrı'nın değişik devinimleri, O'na bitişen bir şeyle değil, kendi özüyle oluşur. Bunlar, O'nun yapıtıdır. Tanrı'nın yapıtlarını tanımak da, Tanrı'yı tanımayı kolaylaştırır. Doğan ve ölenin maddesi cansızdır. Bu nedenle motorsuz devinmez ve bu motor için başka bir motor aramalıdır. Bu zincirin sonunda bir rastlantı sonucu varolmayan, devinimi olmayan, bölünemeyen, değişemeyen Tanrı bulunmaktadır.
devam edecek....
Kaynakça: "Yahudilik Ansiklopedisi", Cilt I, II, III Yusuf Besalel
