Ahare Mot - Kedoşim - AARON AKOHEN

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
25 Nisan 2018 Çarşamba

Vayikra kitabının bayram anlatan peraşalarından biri olan Ahare Mot aslında Kipur gününün nasıl kutlanması gerektiğini izah eder. Peraşanın adı aslında çok anlamlıdır. Tanrı Moşe’ye Aaron’un oğullarının trajik ölümünden sonra konuşmaktadır. Rabi Hayim Palaçi peraşayı okuyan hazanın “ahare mot – ölümünden sonra” sözcüklerini söylerken sesini acılaştırması gerektiğini ve insanlarda teşuva yapma hissini uyandırması için çaba göstermesinin iyi olacağını öğretmektedir. Böylelikle Kipur günü Bene Yisrael teşuva ve tefila ile Tanrı’ya ulaşmanın yollarını arayacak, bulacak ve istediği affa kavuşacaktır. Peraşamızın başında Tanrı, Aaron’un her zaman kutsalların kutsalına girmemesi gerektiğini söylemekte “bezot yavo Aaron el akodeş – bununla Aaron kutsala gelecektir” şeklinde bir talimatla durumu sabitleştirmektedir. Burada sorulması gereken sorulardan ilki neden özellikle Aaron’dan söz edilmektedir. Zira Aaron, Mişkan’ın belli bir süresi içinde hizmet vermiş, Bet Amikdaş’ta ise hiç görev yapmamıştır. Burada Aaron ismi yerine Kohen Gadol isminin bulunması daha anlamlı olacaktır. Bu sorunun cevabını arayan Menorat Amaor adlı kaynak burada ‘bezot’ sözcüğünün neler anlattıklarını daha iyi anlamak için bir Midraş’a yer vermektedir. 

Midraş’a göre Aaron vefat ettiğinde arkasından seksen bin ismi Aaron olan çocuk yürür. Her ne kadar Aaron’un nereye gömüldüğü belli değilse de bir ay süre ile bütün Yisrael halkı arkasından ağlamıştır. Bu matem sürecine katılan seksen bin Aaron isimli çocuk Midraş’a göre hayatı boyunca Aaron’ın barıştırdığı seksen bin çift anlamına gelmektedir. Menorat Amaor bunu senelere bölmekte ve Aaron’un günde ortalama altı aileyi barıştırmak amacıyla ziyaret ettiğini öğretmektedir. ‘Bezot’ sözcüğünün sayısal değeri dört yüz on sayısına denk gelmektedir. Bu da birinci Bet Amikdaş’ın ayakta kaldığı senelerin sayısıdır. 

Aaron Akohen Bene Yisrael içinde “oev ş.alom verodef ş.alom” olarak bilinir. Sürekli olarak barışı tesis etmeye gayret eden Aaron Bene Yisrael için son derece önemli bir gerekliliğin yerine gelmesini sağlamıştır. Bu da toplumun barış içinde yaşamasıdır. Toplum barış içinde yaşaması durumunda Bet Amikdaş da varlığını korumuştur. Gelecekte de Bet Amikdaş’ın yeniden inşa edilmesinin ilk şartlarından biri Bene Yisrael içinde birliğin sağlanmasıdır. Tanrı bunun önemini göstermek için Kipur ibadetlerinin nasıl olacağını anlatırken Kohen Gadol olarak değil Aaron olarak izahı yapmaktadır.