TOLEDOT: Zor adımı atabilmek

Rav İzak ALALUF Köşe Yazısı
14 Kasım 2017 Salı

Bu hafta okuduğumuz Toledot peraşasının en ilginç ama en zor bölümlerinden birini Yaakov ile Esav’ı birbirine düşüren kutsamanın durumunu anlamaya ve açıklamaya çalışacağız. Yaakov için ‘emet’ gerçeğin takipçisi denir. Pasuk “titen emet leYaakov hesed leAvraam” demekte ve Yaakov’un mutlaka gerçeği ve doğruyu savunacağını ima etmektedir. Avraam iyilik adamıdır. Bu tescillidir. Ama Yaakov mutlaka gerçeği bulmalıdır. Bulmalıdır da babasına bu yaptığını açıklamak nasıl mümkündür? Burada babayı kandırmak, kardeşinin hakkını elinden almak vardır. Bu davranışlar ‘emet’ kavramı ile uyuşmazlık içindedir. Bunu anlamaya çalışmadan evvel kutsamanın neyi simgelediğine bakalım.

Öncelikle bu kutsama Erets Yisrael’in sahibi ile ilgilidir. Daha sonraki adım ise Bet Amikdaş’ta kimin neslinin Tanrı’ya ibadeti yöneteceğidir. Bu esaslar söz konusu olunca ilkokula giden biri bile bunu hak edenin Yaakov olduğunu söyler. Herkes bunun öyle olması gerektiğinin bilincindedir ancak nedense Yitshak bu görüşte değildir, hiç değilse çok emin değildir ve kutsamayı vermek için Esav’a görev vermiştir. Bu aslında hikâyenin karanlık tarafıdır. Mükemmel bir korban haline gelmiş Erets Yisrael’i bile terk edemeyen Yitshak bunu nasıl görememektedir? Dediğimiz gibi bu hikâyemizin bilinmeyen en önemli kısmıdır. 

Bu kutsamayı almak isteyen Yaakov değil Rivka’dır. Rivka olayı duymuş ve kutsamanın yanlış ellere gideceğini görünce kendince müdahil olmak istemiştir. Yaakov da annesinin emrine karşı gelemediği için babasını kandırmıştır desek buna hemen karşıt bir görüş ortaya çıkacaktır. Annesinin emrini uygulamış ama babasının isteğine karşı gelmiştir. Baba emrine karşı gelmek de bir Tora yasağıdır. Bunu ihlal etmemek için hele de yanlış bir iş yapmamak için yapamayacağını söylemesi gerekirdi.

Konuyu Zohar açısından incelersek Rivka’nun Yitshak ve Esav arasında geçen konuşmayı orada bulunarak dinlemediğini olayın Rivka’ya Ruah Akodeş ile iletildiğini, bu öngörünün Tanrı tarafından Rivka’ya bildirildiğini öğreniriz. Zaten Rivka bu öngörüyü altmış üç yıl önce hamileliği sırasında görmüştür. Hamileliğindeki zorlukları sormak için bilgelere gittiğinde dünyayı dolduracak iki kavme sahip olacağını genç olanın büyük olana hâkim olacağını öğrenir. Yaakov’un Esav karşısında üstün kılınması için bu kutsamanın alınması şarttır. Öngörü Yitshak’a değil Rivka’ya iletilmiştir. Rivka altmış üç yıldır sakladığı öngörünün uygulama zamanının geldiğine kanidir. Bunun için de harekete geçer. Rivka’nın adımı Esav ve Yaakov arasında bitmeyecek bir mücadele başlattıysa da gelecek anlamında bütün dünyayı bir gün olumlu etkileyecek bir adımdır.