Pediatrik gelişim ve dikkat edilmesi gerekenler

Bebekler doğdukları andan itibaren öğrenmeye ve gelişmeye başlar. Onların başardıklarını izlemek de ailelere mutluluk verir. Ama bir yandan da “Acaba çocuğum zamanında ve olması gerektiği gibi mi gelişiyor” diye endişe eder onları yaşıtlarıyla veya önceki çocuklarla karşılaştırmaktan geri duramazlar. Peki ya asıl dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir? Hangi ayda aslında bebeklerden neler beklemeliyiz?

Sağlık
15 Mart 2017 Çarşamba

Fzt. Gözde BAŞ - Dr. Fzt. Bülent ÖZSEZİKLİ 

Bebeklerin gelişimi ile ilgili bazı sorulara yanıt vermeden önce çocuğumuzun gelişim için hangi ayda olduğu nasıl hesaplanıyor ondan bahsetmeliyiz. Öncelikle normal bir hamilelik 38-40 hafta sürer ve 37 haftadan önceki doğumlarda bebekler prematüre olarak adlandırılır. Bu bebekler haftasında doğan bebeklerle aynı zamanda ilerleme göstermeyebilirler. Bu nedenle prematüre bebeklerin gelişimlerini takip etmek için düzeltilmiş yaşı kullanırız. Düzeltilmiş yaş doğdukları hafta ile normal süre arası fark bebeğin yaşından eksiltilerek hesaplanır.

BEBEKLERDE GELİŞİM BASAMAKLARI

1.-2. Ay: Bebekler büyürken onlardan bazı aylarda yapmalarını beklediğimiz kilometre taşları vardır. Birinci ayda bebek yüzüstü yatırıldığında başını kısa süre de olsa kaldırabilir, ancak dik durduğunda boynun desteğe ihtiyacı vardır. Bu ayda parlak ışıklar ilgisini çeker ve tepki verir. İkinci ayın içinde artık gülümsemeye ve anneyi tanımaya başlar, eşyaları takip edebilir. Bu dönemde her dönemde olduğu gibi çocukların yüzüstü zaman geçirmeleri gelişimleri için önemlidir, ayrıca bu dönemde bebeğinizle konuşarak ve göz kontağı kurarak gelişimini destekleyebilirsiniz.

3.-4. Ay: Üçüncü ayda artık dik dururken ve yüzüstü yatarken başını iyi tutmaya ve kaldırmaya başlar. Karın üstü dururken artık kollarından destek alarak gövdesini kaldırabilir. Cisimlere uzanmaya başlar ancak yakalayamaz. Ayağa kaldırdığınızda yeri itebilir. Oyunlarınızla eğlenir ve kendi kendine sesler çıkarmaya başlar. Bu dönemde bebeğinizle oyunlar oynayabilir, birlikte kitap okuyabilir ve oyuncaklarıyla oynaması için onu cesaretlendirerek gelişimine yardım edebilirsiniz.

5. Ay: Beşinci ayda bebeğiniz elleri üzerinde yüzüstü durabilir. Ve artık yüzüstü bıraktığınızda sırtüstüne dönmüş olarak bulabilirsiniz. Destekli olarak oturup oyun oynayabilir. Sırtüstü yatarken ayaklarını ağzına getirmek hoşlarına gider. Yatarken iki eliyle oyuncağını ortaya alıp oynayabilir. Bu dönemde bebeğinizle konuşarak, onun çıkardığı seslere tepkiler vererek çevreyi anlatarak ve onu oyunlara katarak bebeğinizi destekleyebilirsiniz.

6.-9. Ay: Altıncı ve dokuzuncu aylarda ise başlarda desteksiz bir şekilde oturabilir. Oyuncakları bir elinden diğer eline geçirerek oyun oynar. Artık yere bıraktığınızda yerde yuvarlanabilir ve sekizinci aya yaklaştığından gövde dönüşleri ile sizin yardımınız olmadan oturmaya geçebilir. Sekizinci ayda ise emeklemeye başlar. Bu aylarda ismini bilir ve seslendiğinizde anlar. Dokuzuncu ayda yumuşak besinleri verdiğinizde eliyle yiyebilir ve bardaktan iki eliyle tutarak su içebilir. Bu dönemde tekrarlı oyunlara bayılır.

10.-18. Ay: Onuncu aydan itibaren sürünme ve tırmanmalara başlar. Bu ayda ayağa kalkma ve tutunarak adım atabilir. Koltuktan aşağı inme gibi aktiviteleri yapabilir. On ikinci ve on sekizinci aylar arasında bebekten bağımsız yürümesini bekleriz. Artık baba, mama gibi kelimeleri anlamlı kullanmaya başlar. Ayrıca oyuncakları olması gerektiği gibi kullanmaya ve komutlara uymaya başlar. Bu dönemde gerekli güvenli ortamı sağlayıp onu serbest bırakmalı ve çevreyi keşfetmesine izin vermelisiniz.

NE ZAMAN ŞÜPHELENMELİYİZ?

Öncelikle her çocuk birbirinden farklıdır ancak bazı temel noktalar vardır ki bunlar bizim dikkatimizi çekmelidir. Birinci ayda çocuğun çok gevşek veya çok sert olması ve parlak nesnelere-ışıklara tepki vermemesi, üçüncü ayda başını tutamıyor olması, objeleri kavrayamaması ve hareketli objelere odaklanamaması, yedinci ayda hâlâ desteksiz oturamaması, cisimlere uzanmaması ve seslere tepki vermemesi dikkat etmemiz gereken noktalardır. Ayrıca on ikinci ayın sonunda destekli ayakta duramıyorsa, sürünemiyorsa veya tek tarafla sürünüyorsa ve sakladığınız bir objeyi bulmuyorsa, on sekizinci ayda yürüyemiyorsa ve oyuncaklarıyla veya diğer objeleri nasıl kullanması gerektiğini kavrayamıyorsa bebeğin gelişimiyle ilgili şüphelerimiz oluşabilir.

Bunların yanında bebeğin oyun oynama veya objeye uzanma kavrama gibi işlerini ne kadar simetrik yaptığına, iki yaşından önce belirgin bir el tercihi olmasına, hareketleri yaparken kasılma varlığına veya fazla gevşek olmasına ve kazandığı becerileri kaybetmesi gibi durumlara dikkat etmeliyiz.

BİR SORUN FARK EDERSEK NE YAPMALIYIZ?

Bebeğinizde bunlardan bir veya birkaçını fark ettiğinizde öncelikle doktorunuza danışmalı ve kontrol sonrası bir fizyoterapistten destek almalısınız.

REHABİLİTASYON SİZLERE BU KONUDA NASIL DESTEK OLABİLİR?

Öncelikle bebeğin gelişimi hakkında annenin gözlemleri, hamilelik-doğum veya doğum sonrası dönem ile bilgiler alınır. Daha sonra yapılan değerlendirmeler ve raporlar sonucu aileye bebeğin gelişimi ve hedeflerimizle ilgili bilgilendirme yapılır. Fizyoterapi ve rehabilitasyon seanslarında çocuğun gelişim basamağına uygun olarak onun motor, mental ve sosyal gelişimini desteklemek için çalışılır. Ayrıca bebeklerin gelişimini desteklemede en önemli faktörlerden biri de aile eğitimidir. Anne, baba ve bakıcı eğitimi de verilerek bebekle doğru iletişimin nasıl kurulacağı, bebek tutuşları, pozisyonlamaları ve gün içinde anlamlı aktivite uygulamalarına yönelik bilgilendirme yapılarak bebeğin gelişimine katkı sağlanır.

ERKEN REHABİLİTASYONUN FAYDALARI

Motor gelişim geriliği veya buna neden olan durumların erken fark edilmesi ve erken rehabilitasyona başlanması bebeğin motor ve mental gelişiminin erkenden desteklenerek yaşıtlarına yaklaştırmaya yardımcı olur. Böylece bebeğin ilerideki yaşantısında oyunlara ve etkinliklere katılma, iletişim kurma, okul yaşantısı gibi sosyal alanlara uyum sağlaması ve oluşabilecek fiziksel problemlere yönelik tedbir alınmış olunur. Aynı zamanda umutsuzluk ve stresi ortadan kaldırarak ailelere yol gösterici ve destekleyici bir ortam oluşturulur. 

Unutmayın ki bebeğinizi en iyi siz bilirsiniz, şüphelendiğiniz bir durum olduğunda zaman kaybetmeden doktorunuza danışarak ve bir fizyoterapistten yardım alarak bebeğinizin geleceğini değiştirebilirsiniz. 

Sağlıklı günler...

 

Sorularınız için [email protected] e-mail adresinden, 05416387300 WhatsApp mesaj hattından veya 0212 2744462 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.